زایمان طبیعی یا اپیدورال بدون درد: مزایا، معایب و موارد منع مصرف

بارداری و زایمان برای زنان تجربه‌ای معجزه آسا و دگرگون کننده است، اما می‌تواند با درد و ناراحتی شدید نیز همراه باشد. در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های فناوری پزشکی منجر به ایجاد گزینه‌های مختلف تسکین درد زایمان شده است که یکی از آنها زایمان طبیعی یا اپیدورال بدون درد است. اپیدورال یک روش متداول برای مدیریت درد در حین زایمان است که با مسدود کردن سیگنال‌های عصبی در قسمت پایین بدن باعث تسکین درد می‌شود. در حالی که ثابت شده است که اپیدورال برای بسیاری از زنان مؤثر و بی خطر است، شرایط خاصی وجود دارد که ممکن است این روش برای همه تجویز نشود. در این مقاله، بررسی خواهیم کرد که اپیدورال چیست، چه مزایا و معایبی را به دنبال دارد و چه زمانی نباید از آن استفاده کرد.

در این مقاله می‌خوانید:

• زایمان طبیعی یا اپیدورال بدون درد چیست؟
• مزایای اپیدورال (زایمان بدون درد)
• عوارض اپیدورال
• چه زمانی نباید اپیدورال استفاده شود؟

بیشتر بخوانید: چگونه برای زایمان اپیدورال آماده شویم؟

زایمان طبیعی یا اپیدورال بدون درد چیست؟

اپیدورال نوعی بی حسی منطقه‌ای است که در فضای اطراف نخاع تزریق می‌شود. معمولاً در طول زایمان برای کاهش درد در قسمت پایین بدن تزریق شده و علاوه بر کاهش درد زایمان به مادر اجازه می‌دهد که بیدار بماند و فعالانه در روند زایمان شرکت کند. در این روش متخصص بیهوشی یک کاتتر کوچک سوزن است را در فضای اپیدورال (اطراف نخاع) در قسمت تحتانی کمر قرار می‌دهد که از طریق آن داروهای تسکین دهنده درد مانند بی‌حس‌کننده‌های موضعی تزریق می‌شود. هنگامی که دارو اثر می‌کند، فرد کاهش قابل توجهی در درد و ناراحتی را تجربه می‌کند و زایمان راحت‌تری خواهد داشت.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: تشخیص بیماری ها در آزمایشگاه کلینیکال چگونه است؟

مزایای اپیدورال (زایمان بدون درد)

همان طور که اشاره کردیم، درد مرتبط با زایمان می‌تواند شدید و طاقت‌فرسا باشد و فرایند زایمان را برای زنان دشوار کند. زایمان طبیعی یا اپیدورال بدون درد یکی از راه‌هایی است که درد زایمان را کاهش می‌دهد اما کاهش درد تنها مزیت این روش نیست. در ادامه به برخی از مزایای قابل توجه اپیدورال اشاره خواهیم کرد.

تسکین مؤثر درد

یکی از مزایای اولیه بی‌حسی اپیدورال، توانایی آن در تسکین قابل توجه درد در حین زایمان است. دارویی که به فضای اپیدورال تزریق می‌شود سیگنال‌های عصبی را مسدود می‌کند، قسمت پایین بدن را بی حس می‌کند و احساس درد را کاهش می‌دهد. این موضوع به زنان اجازه می‌دهد تا زایمان راحت‌تری را تجربه کنند و آنها را قادر می‌سازد انرژی خود را حفظ کرده و با شدت انقباضات، بهتر کنار بیایند.

حفظ آگاهی و مشارکت مادر

برخلاف بیهوشی عمومی اپیدورال به زنان اجازه می‌دهد بیدار بمانند و فعالانه در روند زایمان شرکت کنند. این بدان معناست که مادران می‌توانند به طور کامل برای زایمان فرزند خود حضور داشته باشند و بلافاصله پس از تولد در تصمیم‌گیری‌های مهم شرکت کنند و با نوزاد خود در همان لحظات اولیه ارتباط برقرار کنند.

مطالب پیشنهادی: نرخ سزارین در ایران ۳ برابر استاندارد جهانی!

امکان تزریق در دوزهای مختلف

اپیدورال را می‌توان با توجه به نیازهای زن تنظیم کرد. این دارو را می‌توان به طور مداوم یا در دوزهای متناوب تزریق کرد. این موضوع به متخصص بیهوشی اجازه می‌دهد تا سطح تسکین درد را در طول مراحل مختلف زایمان کنترل کند. این انعطاف پذیری تضمین می‌کند که هر زن یک برنامه مدیریت درد فردی متناسب با نیازهایش دریافت می‌کند.

کاهش استرس و اضطراب مادر

با مدیریت مؤثر درد زایمان، اپیدورال می‌تواند به کاهش سطح استرس و اضطراب مادران باردار کمک کند. با کاهش ناراحتی ناشی از انقباضات، زنان می‌توانند بیشتر بر جنبه‌های شادی‌آور زایمان تمرکز کنند و تجربه مثبت زایمان را تقویت کنند.

آمادگی مداخله اورژانسی

در مواردی که عوارض پیش‌بینی‌نشده در حین زایمان ایجاد می‌شود، مانند نیاز به سزارین اورژانسی، انجام اپیدورال می‌تواند امکان مداخله برای جراحی را تسهیل کند. اپیدورال را می‌توان با داروهای اضافی برای اطمینان از راحتی مادر و به حداقل رساندن نیاز به بیهوشی عمومی تکمیل کرد.

بیشتر بخوانید: نشانه های اندومتریوز بعد سزارین چیست؟

عوارض اپیدورال

در حالی که اپیدورال‌ها به طور کلی ایمن در نظر گرفته می‌شوند، می‌توانند عوارض و خطرات خاصی برای برخی زنان داشته باشند. توجه به این نکته مهم است که همه زنان این عوارض جانبی را تجربه نمی‌کنند و احتمال و شدت آن می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.

برخی از عوارض جانبی زایمان طبیعی یا اپیدورال بدون درد عبارت‌اند از:

• کاهش موقت فشار خون: اپیدورال می‌تواند باعث کاهش موقت فشار خون شود. این مشکل را می‌توان با تجویز مایعات یا داروهای مناسب برای تثبیت فشار خون در طول زایمان مدیریت کرد.
• سردرد: گاهی اوقات، زنان ممکن است پس از زایمان دچار سردرد شوند. این سردرد از نشت مایع مغزی نخاعی در حین قرار دادن اپیدورال ناشی می‌شود. این مشکل با دارو قابل درمان است و معمولاً ظرف چند روز برطرف خواهد شد.

• بی‌حسی و تحرک محدود: اپیدورال ممکن است منجر به بی‌حسی نسبی و کاهش حس در قسمت تحتانی بدن شود. این موضوع می‌تواند توانایی حرکت زن را برای مدتی کوتاه محدود کند و ممکن است در هنگام راه رفتن یا تغییر وضعیت به کمک نیاز داشته باشد.
• زایمان طولانی: در برخی موارد، استفاده از اپیدورال ممکن است مدت زایمان را طولانی کند که می‌تواند به دلیل شل شدن عضلات لگن اتفاق بیفتد و در نتیجه پیشرفت در طول زایمان کندتر شود. با این حال، تأثیر اپیدورال بر طول مدت زایمان در بین افراد متفاوت است و همیشه قابل توجه نیست.
• نیاز احتمالی به زایمان کمکی: اپیدورال می‌تواند احتمال نیاز به مداخلاتی مانند فورسپس یا زایمان با کمک خلاء را افزایش دهد. این موضوع به این دلیل است که کاهش حس ممکن است ایجاد فشار مؤثر در مرحله دوم زایمان را برای مادر چالش‌برانگیزتر کند.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: مرکز لیپوماتیک در شرق تهران، بهترین‌ها را پیدا کنید!

چه زمانی نباید اپیدورال استفاده شود؟

در حالی که اپیدورال به طور گسترده استفاده می‌شود و بی خطر است، شرایط خاصی وجود دارد که ممکن است برای همه مناسب نباشند. برای پزشکان مهم است که هر مورد فردی را ارزیابی کرده و خطرات و مزایای بالقوه را قبل از اقدام به زایمان طبیعی یا اپیدورال بدون درد در نظر بگیرند. در ادامه برخی از این مواد را بررسی خواهیم کرد.

موارد منع پزشکی

شرایط پزشکی خاصی وجود دارد که ممکن است اپیدورال را ناامن کند. این موارد شامل اختلالات شدید خونریزی، عفونت در فضای اپیدورال، تعداد کم پلاکت (ترومبوسیتوپنی) و آلرژی به داروهای مورد استفاده در اپیدورال می‌شوند. علاوه بر این، اگر زنی از قبل آسیب کمر یا آناتومی غیرطبیعی ستون فقرات داشته باشد، ممکن است روی قرار دادن کاتتر اپیدورال تأثیر بگذارد و خطر عوارض را افزایش دهد.

برخی از عوارض زایمان

در برخی موارد، عوارض خاص زایمان ممکن است استفاده از اپیدورال را کمتر مطلوب کند. به عنوان مثال، اگر وضعیت کودک مطلوب نباشد، مانند زمانی که سر نوزاد هنوز در کانال زایمانی قرار نگرفته است یا اگر کودک در وضعیت نامناسبی است، پزشک ممکن است از استفاده اپیدورال خودداری کنند. این موضوع به این دلیل است که اپیدورال می‌تواند بر توانایی زن برای تغییر وضعیت تأثیر بگذارد که ممکن است برای تسهیل پیشرفت زایمان یا پاسخ به ناراحتی جنین ضروری باشد.

ترجیح برای زایمان طبیعی

برخی از زنان ممکن است تجربه زایمان طبیعی را بدون استفاده از مداخلات تسکین دهنده داشته باشند. در چنین مواردی، آنها ممکن است ترجیح دهند اپیدورال انجام ندهند و تکنیک‌های مدیریت درد جایگزین مانند تمرینات تنفسی، آب درمانی یا ماساژ را بررسی کنند. برای پزشک ضروری است که به تصمیم آگاهانه یک زن برای کنار گذاشتن اپیدورال در صورتی که با برنامه زایمان او مطابقت دارد، احترام بگذارند و از آن حمایت کنند.

مطالب پیشنهادی: خطرات و عوارض بارداری در ۴۰ سالگی

کلام آخر

همان طور که اشاره کردیم، زایمان طبیعی یا اپیدورال بدون درد، مدیریت درد در هنگام زایمان را متحول کرده است و به زنان بی‌شماری در سراسر جهان این امکان را می‌دهد که با شدت درد زایمان کنار بیایند و لذت زایمان را با راحتی بیشتری تجربه کنند. در این مقاله قصد داشتیم تا با بررسی مزایا، معایب و موارد منع مصرف اپیدورال، اطلاعات شما را نسبت به این روش بالا ببریم تا با آگاهی بیشتری نسبت به انتخاب این روش برای زایمان تصمیم‌گیری کنید.