معرفی یک کتاب از نویسنده ای که هفته گذشته از دنیا رفت

به گزارش نی نی بان ، یوسا که حقیقت را در پیچش خیال جست‌وجو می‌کرد، خاموش شد؛ اما آخرین رمان سیاسی‌اش، پر از خون و دروغ و خیانت، هنوز دارد حرف می‌زند. «روزگار سخت» فقط داستان سقوط یک رئیس‌جمهور نیست؛ کتابی است که فرصت نفس کشیدن به شما نخواهد داد.

به گزارش راهنماتو، در کودتای گواتمالا به سال 1954، جایی میان جنگ‌سرد و جنگِ قدرت، مردی ایستاده بود که تاریخ را نه فقط روایت، که جراحی می‌کرد.

ماریو بارگاس یوسا، نویسنده‌ای که زندگی‌اش به اندازه داستان‌هایش جنجالی بود، در «روزگار سخت» نه قهرمان ساخت و نه دشمن؛ بلکه ماسک‌ها را برداشت.

ممکن است به هر کتاب به اندازه 10 دقیقه فرصت دهید تا شما را جذب کند، یا شاید 10 صفحه؛ اما کتابی که در ادامه این مطلب از راهنمای کتاب معرفی می‌شود چنان فریاد‌هایی از یوسای خاموش سر می‌دهد که مجبور می‌شویم بارها به صفحه قبل برگردیم و مفاهیم جدیدی کشف کنیم.

این کتاب فریادی است از سوی مردی که زمانی می‌گفت: «ادبیات یعنی تجربهٔ زندگی‌های دیگر.» این‌بار، زندگی‌ای را به ما می‌سپارد که آن‌قدر واقعی‌ست که آدم دلش می‌خواهد غیرواقعی باشد.

ماریو بارگاس یوسا که بود؟

ماریو بارگاس یوسا، نویسنده‌ای با ریشه‌هایی در پرو و ذهنی سرکش‌تر از مرزهای جغرافیا، از آن دست نویسندگانی بود که زندگی شخصی‌اش گاهی به همان اندازه رمان‌هایش دراماتیک، پیچیده و پرکشمکش بود.

کودکی‌اش در سایه پدری مستبد و نظامی گذشت؛ پدری که او را از مادرش جدا کرد و به مدرسه نظام فرستاد تا از ادبیات دورش کند، غافل از آنکه همین تحقیرها و سرکوب‌ها بذر یکی از رمان‌های ماندگارش، سال‌های سگی را کاشت.

از نوجوانی وارد دنیای روزنامه‌نگاری شد، اما خیلی زود فهمید که خیال، حقیقت عمیق‌تری در دل خود دارد. شهرت جهانی‌اش با آثاری مثل گفت‌وگو در کاتدرال، جنگ آخر زمان و سور بز تثبیت شد، و نگاهش به سیاست – اگرچه زمانی او را تا آستانه ریاست‌جمهوری پرو پیش برد – هرگز ساده‌دلانه یا ایدئولوژیک باقی نماند.

او از نویسندگانی بود که با سیاست درافتاد، با دیکتاتورها درگیر شد، با روشنفکران دعوا کرد، حتی با گابریل گارسیا مارکز در مقابل یک سینما در مکزیکوسیتی درگیر فیزیکی شد و به‌گونه‌ای عجیب تا پایان عمر حاضر نشد درباره‌اش حرفی بزند.

سال‌های پایانی زندگی‌اش را بیشتر در اسپانیا گذراند، تابعیت آن کشور را گرفت، و در کنار نوشتن، با شجاعت درگیر بحث‌های داغ اجتماعی و سیاسی شد؛ از حمایت از لیبرالیسم گرفته تا سفر جنجالی‌اش به عراق درست پس از سقوط صدام.

با تمام این‌ها، مهم‌ترین بخش زندگی‌اش همان چیزی بود که همیشه درباره ادبیات می‌گفت: «کتاب‌ها به ما اجازه می‌دهند زندگی‌هایی را تجربه کنیم که هرگز فرصت زیستن‌شان را نداشتیم.» و اگر بخواهیم بدانیم ماریو بارگاس یوسا که بود، باید بگوییم: نویسنده‌ای که خودش را، زخمش را، خشونت‌ و آرمانش را، به شکل رمان به ما بخشید.

ماریو بارگاس یوسا سرانجام در ماه آپریل 2025، یعنی در همین روزهای گذشته، خاموش شد؛ اما صدای او همواره در رمان‌هایش زنده می‌ماند.

کتاب روزگار سخت؛ آخرین رمان سیاسی ماریو بارگاس یوسا

روزگار سخت رمانی است که خواننده را به دنیایی پر از پیچیدگی‌ها و معماهای انسانی و سیاسی می‌برد. داستان در گواتمالا، دهه ۱۹۵۰، می‌گذرد و بر پیچیدگی‌های یک کودتای تاریخی و بحران‌های بعد از آن متمرکز است.

در این داستان، قدرت و فساد جهانی به نام یونایتد فروتس که سود کلانی از صادرات موز گواتمالا به دست می‌آورد، نقش پررنگی دارد. این شرکت که در پشت پرده روابط خود با وزارت امور خارجه ایالات متحده و سازمان سیا قرار دارد، برای حفظ منافع اقتصادی خود در برابر اصلاحات ارضی رئیس‌جمهور آربنس به دسیسه‌چینی پرداخته و به طور مستقیم در شکل‌گیری یک دروغ تاریخی می‌پردازد.

با شروع داستان، در میان جنگ قدرت، فساد و توطئه‌های بین‌المللی، یک دروغ بزرگ تاریخی شکل می‌گیرد که پایه‌گذار یک فاجعه است. رئیس‌جمهور آربنس قصد داشت اصلاحات ارضی را در گواتمالا پیاده‌سازی کند، اما این تهدید به سرعت به اتهام کمونیسم تبدیل می‌شود، تهمتی که در نهایت به کودتای خونین و سرنگونی دولت قانونی او می‌انجامد.

یوسا با دقت و وفاداری به تاریخ، تصویری تاریک و دلهره‌آور از اوضاع سیاسی گواتمالا و تاثیرات آن بر زندگی شخصیت‌ها به نمایش می‌گذارد. او نه تنها به وقایع تاریخی پرداخته، بلکه در دل هر تصمیم، درگیری و انتخاب شخصیت‌ها، حقیقت‌های انسانی را جستجو می‌کند. داستان به عقب و جلو در زمان حرکت می‌کند و خواننده را در میان سرنوشت‌های متناقض و پیچیده شخصیت‌ها می‌برد. شخصیت‌های اصلی، همچون کارلوس آرمس، رئیس‌جمهور ترور شده، یا مارتا بوررو، معشوقه‌اش، درگیر مسیری پر از خطر و انتخاب‌های مرگبار هستند.

این داستان از قدرت و فساد حکایت دارد؛ اما در پس‌زمینه آن، کشمکش‌های درونی و انسانی شخصیت‌ها به خوبی به تصویر کشیده می‌شود. یوسا با تمرکز بر زندگی درونی شخصیت‌ها، تفاوت‌های اخلاقی و پیچیدگی‌های فردی‌شان را به گونه‌ای برجسته می‌کند که خواننده هر لحظه درگیر داستان می‌شود. به همین ترتیب، رمان روزگار سخت نه فقط داستانی از تاریخ و سیاست است، بلکه کشمکشی است بین حقیقت و دروغ، امید و ناامیدی، و انتخاب‌های فردی و سرنوشت جمعی.

منبع: راهنماتو