سرم تراپی چیست و چه زمانی به آن نیاز داریم؟

سرم تراپی یک روش درمانی است که با تزریق مستقیم مایعات، الکترولیت‌ و مواد مغذی به بدن انجام می‌شود و به بازیابی تعادل آب و تقویت وضعیت جسمی بیمار کمک می‌کند. این روش معمولاً در شرایطی مانند کم آبی شدید، ضعف ناشی از بیماری یا بعد از عمل  جراحی برای تسریع روند بهبودی استفاده می‌شود. هم‌چنین، سرم درمانی به دلیل جذب سریع مواد تزریق شده، تأثیر بالایی در بازگرداندن انرژی و بهبود عملکرد اندام‌ها دارد.

سرم تراپی چیست؟

همان‌طور که در مقدمه خواندید، سرم تراپی یک روش درمانی است که از طریق وریدی، مایعات، مواد معدنی، ویتامین‌ها و داروهای مورد نیاز بدن را تامین می‌کند. این روش برای جبران کم آبی بدن، تنظیم تعادل الکترولیت‌ها و تسریع بهبود بیماری یا آسیب‌ها کاربرد دارد. به علاوه، سرم‌ها معمولاً حاوی ترکیباتی مانند سدیم، پتاسیم، قند یا مواد مغذی ضروری هستند که به سرعت وارد جریان خون شده و فوری اثر می‌کنند.

چه کسانی به سرم تراپی نیاز دارند؟

انجام این روش درمانی معمولاً به افراد زیر توصیه می‌شود:

• افراد دچار کم آبی شدید: گاهی اوقات مشکلاتی مانند استفراغ مداوم، اسهال شدید یا گرمازدگی کم آبی ایجاد می‌کنند. در این موارد، مصرف مایعات از طریق دهان ممکن است به تنهایی کافی نباشد و سرم تراپی می‌تواند به سرعت کمبود مایعات را جبران کند.
• پس از جراحی: عمل‌های جراحی اغلب باعث کاهش سطح انرژی و ذخایر مایعات بدن می‌شوند. در این موارد، سرم تراپی به بازیابی تعادل بدن کمک کرده و می‌تواند مواد مغذی ضروری را نیز سریعاً تأمین کند.
• ورزشکاران حرفه‌ای و افراد با فعالیت بدنی زیاد: ورزشکارانی که مخصوصاً در طی مسابقات طولانی خود دچار خستگی مفرط و کمبود مایعات می‌شوند، از این روش برای بازگشت سریع‌تر به حالت طبیعی استفاده می‌کنند.
• افراد مسموم شدهد: در موارد مسمومیت غذایی یا دارویی، سرم تراپی به دفع سریع‌تر سموم از بدن کمک کرده و عملکرد کلیه‌ها را بهبود می‌بخشد.
• کودکان و سالمندان در شرایط خاص: کودکان به دلیل سیستم ایمنی ضعیف‌تر و سالمندان به علت کاهش توانایی بدن در تنظیم مایعات، در صورت بیماری‌های تب آور یا عفونت، ممکن است به سرم تراپی نیاز پیدا کنند.
• افراد دچار بیماری‌های خاص: برخی از بیماری‌های مزمن مانند دیابت، مشکلات کلیوی یا بیماری‌های مرتبط با سیستم ایمنی می‌توانند نیاز به سرم تراپی داشته باشند تا مواد مغذی و ویتامین‌های لازم را به بدن برسانند.

اقدامات قبل از سرم تراپی

قبل از انجام سرم درمانی، پزشک باید وضعیت عمومی بیمار را ارزیابی کند تا از نیاز واقعی او به این روش مطمئن شود. معاینه بالینی، اندازه‌گیری علائم حیاتی مانند فشار خون و ضربان قلب و بررسی سابقه بیماری‌های زمینه‌ای از اقدامات اولیه هستند. آزمایش خون نیز ممکن است برای تعیین میزان کمبود مواد معدنی یا آب انجام شود. علاوه بر این، پزشک باید اطمینان حاصل کند که بیمار به مواد موجود در سرم حساسیت ندارد و قرار نیست واکنش آلرژیکی اتفاق بیفتد.

روش انجام سرم درمانی

سرم تراپی به وسیله یک کاتتر یا سوزن وریدی انجام می‌شود که آن را به دست یا بازوی بیمار متصل می‌کنند. در این روش، ابتدا پوست در محل تزریق، ضد عفونی و سوزن به آرامی در ورید قرار داده می‌شود. پس از آن، سرم از طریق لوله مخصوص به جریان خون بیمار انتقال می‌یابد. مدت زمان انجام سرم تراپی بسته به نوع و مقدار سرم متفاوت است و می‌تواند از ۳۰ دقیقه تا چند ساعت متغیر باشد. علاوه بر این، پزشک یا پرستار در طول فرآیند فشار خون و وضعیت عمومی بیمار را کنترل می‌کند تا از تزریق درست سرم اطمینان یابد.

مراقبت های بعد از سرم تراپی

بعد از سرم تراپی باید به دستورالعمل‌های زیر پایبند باشید تا خطر عوارض جانبی را به حداقل برسانید:

• استراحت کافی: بیمار باید پس از سرم تراپی مدتی استراحت کند تا مواد تزریق شده به طور کامل جذب بدن او شده و انرژی لازم نیز  شود.
• مصرف مایعات کافی: نوشیدن آب و مایعات فراوان در روزهای پس از سرم تراپی به حفظ تعادل مایعات و جلوگیری از کم آبی مجدد کمک می‌کند.
• کنترل علائم: بیمار باید محل تزریق را بررسی کند و در صورت بروز علائمی مانند تورم، درد یا قرمزی، با پزشک خود مشورت داشته‌ باشد.
• پرهیز از فعالیت‌های سنگین: انجام فعالیت‌های بدنی شدید می‌تواند فشار مضاعفی بر بدن وارد کند. پس بهتر است بیمار تا چند ساعت پس از تزریق از انجام کارهای سنگین خودداری کند.
• رعایت رژیم غذایی سبک: مصرف غذاهای سبک و مغذی مانند سوپ یا سالاد به تأمین انرژی و تسریع روند بهبودی کمک می‌کنند. بنابراین، مصرف غذاهای چرب و سنگین در ساعات اولیه پس از سرم باید کنار گذاشته شود.

عوارض سرم تراپی

سرم درمانی نیز مانند هر روش دیگری عوارض جانبی دارد. این عوارض عبارتند از:

• درد و تورم در محل تزریق: این مشکل معمولاً به دلیل وارد شدن سوزن به بافت نرم اطراف ورید ایجاد می‌شود و با کمپرس سرد قابل بهبود است.
• واکنش‌های آلرژیک: در مواردی ممکن است بیمار به مواد موجود در سرم حساسیت نشان دهد که علائمی مانند خارش، تورم یا تنگی نفس را به دنبال دارد.
• اضافه بار مایعات: تزریق بیش از حد مایعات ممکن است باعث بروز مشکلاتی مانند فشار خون بالا، تورم یا نارسایی قلبی شود. این وضعیت نیازمند بررسی دقیق پزشکی است.
• عفونت در محل تزریق: اگر بهداشت در هنگام تزریق رعایت نشود، خطر عفونت وجود دارد. پس علائمی مانند قرمزی، تب و خروج ترشحات باید جدی گرفته شوند.
• افت یا افزایش شدید فشار خون: بسته به نوع و سرعت تزریق سرم، ممکن است فشار خون بیمار دچار تغییرات ناگهانی شود که نیاز به نظارت دارد.

این موارد با نظارت صحیح کادر درمان به حداقل می‌رسند و اهمیت اجرای دقیق دستورالعمل‌ها را برجسته می‌کنند.

کلام آخر

سرم تراپی یک روش درمانی مؤثر برای تأمین مایعات و مواد مغذی مورد نیاز بدن است که در بسیاری از شرایط از جمله کم ‌آبی، بیماری‌های مزمن و پس از جراحی کاربرد دارد. پس با رعایت نکات پیشگیرانه و انجام این روش تحت نظر پزشک، می‌توانید از مزایای آن بهره‌مند شده و عوارض احتمالی را نبز به حداقل برسانید. فقط حواس‌تان باشد که از سوال پرسیدن از پزشک خود خجالت نکشید و هیچ گونه نگرانی هم در دل خود باقی نگذارید.

به کلینیک نی نی بان سر بزنید.