تفاوت های دو داروی پرمصرف اعصاب را بشناسید
برای کسانی که داروی اعصاب مصرف می کنند شناسایی تفاوت های موجود بین داروهای این چنینی بسیار مهم است.
به گزارش نی نی بان ، گاهی لازم است تفاوت داروهای محرک سیستم عصبی (stimulants) و داروهای سرکوب‌کننده سیستم عصبی (depressants) را بدانید.
محرک‌ها و سرکوب‌کننده‌های سیستم عصبی چه داروهایی هستند؟
داروهای محرک سیستم عصبی و داروهای سرکوب‌کننده سیستم عصبی دو دسته از داروهای روانگردان یا سایکواکتیو می‌باشند که نه تنها وضعیت‌های هیجانی خاصی ایجاد می‌کنند بلکه بر سیستم عصبی مرکزی نیز اثر می‌گذارند. محرک‌ها همانطور که از اسمشان پیداست، مغز و نخاع را تحریک کرده و وضعیت تشدید شده‌ای از هشیاری، انرژی و دقت و تمرکز به فرد می‌دهند. این داروها شامل داروهایی مانند کوکائین، آمفتامین‌ها و متیل‌فنیدات‌ها می‌شوند که معمولا با برند «ریتالین» شناخته می‌شوند.
از سویی دیگر سرکوب‌کننده‌های سیستم عصبی که به آنها downers نیز می‌گویند، عملکرد سیستم عصبی مرکزی را مهار می‌کنند. در نتیجه اثراتی مانند آرامش‌بخشی، خواب‌آلودگی و کُندی در فرایندهای فیزیکی و ذهنی تجربه خواهند شد. باربیتورات‌ها و بنزودیازپین‌ها نمونه‌هایی از داروهای سرکوب‌کننده سیستم عصبی می‌باشند.
محرک‌ها و سرکوب‌کننده‌های سیستم عصبی نه تنها اثرات متفاوتی دارند بلکه برای هدف‌های متفاوتی نیز استفاده می‌شوند. پزشکان و متخصصان ممکن است محرک‌ها را برای عوارضی مانند اختلال بیش‌فعالی و نقص دقت و تمرکز (ADHD) یا حمله خواب تجویز کنند. اما سرکوب‌کننده‌های سیستم عصبی به صورت داروهای آرامشبخش برای کمک به کاهش اضطراب، اختلالات خواب و گاهی درمان اختلالات تشنجی تجویز می‌شوند
مقایسه اثرات داروهای محرک و داروهای سرکوب‌کننده سیستم عصبی
اگر قرار است تحت درمان خاصی (مثلا درمان اعتیاد) قرار بگیرید که نیازمند مصرف این دسته از داروها هستند پس باید نسبت به آنها اطلاعاتی داشته باشید. محرک‌ها نه تنها هیجان شما را زیاد می‌کنند بلکه ضربان قلب و فشار خون و سرعت تنفس‌تان را نیز افزایش می‌دهند. استفاده طولانی‌مدت از داروهای محرک می‌تواند منجر به خستگی شدید، رفتارهای تهاجمی و در برخی موارد سایکوز شود. داروهای محرک، از جنبه‌ی ذهنی و روانی می‌توانند هشیاری و دقت و تمرکز را تقویت کنند و به دلیل اثری که بر فرارسان‌های عصبی می‌گذارند (خصوصا دوپامین)، حسی از تندرستی و شادابی به فرد بدهند.
اما داروهای سرکوب‌کننده سیستم عصبی اثرات معکوسی دارند. این داروها به‌طورکلی ضربان قلب و فشار خون و سرعت تنفس را پایین می‌آورند. خیلی از سرکوب‌کننده‌های سیستم عصبی ضداضطراب هم هستند یعنی اضطراب را کاهش می‌دهند. داروهای سرکوب‌کننده سیستم عصبی در درازمدت می‌توانند مشکلاتی در دقت و تمرکز، حافظه و هماهنگی‌های فیزیکی ایجاد کنند. به همین دلیل تشخیص اعتیاد به هر یک از این داروها شامل یک رویکرد چند وجهی می‌شود.
تشخیص داروهای محرک از داروهای سرکوب‌کننده سیستم عصبی
محرک‌ها و سرکوب‌کننده‌های سیستم عصبی نه تنها اثرات متفاوتی دارند بلکه برای هدف‌های متفاوتی نیز استفاده می‌شوند. پزشکان و متخصصان ممکن است محرک‌ها را برای عوارضی مانند اختلال بیش‌فعالی و نقص دقت و تمرکز (ADHD) یا حمله خواب تجویز کنند. اما سرکوب‌کننده‌های سیستم عصبی به صورت داروهای آرامشبخش برای کمک به کاهش اضطراب، اختلالات خواب و گاهی درمان اختلالات تشنجی تجویز می‌شوند. خطرهای مرتبط با این داروها در صورتی که فقط تحت نظر پزشک مصرف شوند به حداقل می‌رسند. اما اگر با هدف دیگری و بدون تجویز پزشک از این داروها استفاده شود، احتمال سوءمصرف و اعتیاد بسیار بالا خواهد بود.
محرک‌های رایج مانند کافئین و نیکوتین بسیار پرمصرف بوده و از نظر اجتماعی مورد پذیرش هستند اما باز هم می‌توانند ایجاد اعتیاد و علائم ترک کنند. اما استفاده از داروهای سرکوب‌کننده سیستم عصبی خصوصا اگر تحت نظر پزشک نباشد خطرناک است؛ مثلا باربیتورات‌ها و بنزودیازپین‌ها در صورت قطع ناگهانی مصرف می‌توانند علائم ترک بسیار خطرناکی در فرد ایجاد کنند.
درمان اعتیاد به داروهای محرک و داروهای سرکوب‌کننده سیستم عصبی
اگر می‌بینید به داروهای محرک یا سرکوب‌کننده سیستم عصبی اعتیاد پیدا کرده‌اید، باید زودتر به دنبال راهکاری برای درمان باشید. درمان این دو نوع داروها می‌تواند تا حدی متفاوت باشد.
. درمان اعتیاد به داروهای سرکوب‌کننده سیستم عصبی: داروهای سرکوب‌کننده سیستم عصبی معمولا بیشتر اعتیاد فیزیکی ایجاد می‌کنند. یعنی اغلب نیازمند پروتکل درمانی شدیدتری هستند. این داروها بیشتر از داروهای محرک، نیازمند دتاکس و سم‌زدایی بدن است.
. درمان اعتیاد به داروهای محرک سیستم عصبی: بیشتر محرک‌ها وابستگی فیزیکی خاصی ایجاد نمی‌کنند. البته ممکن است باعث تغییراتی در مغز شوند که شاید مدتی طول بکشد تا از بین بروند اما این علائم شبیه علائم فیزیکی ترک نمی‌باشند. خیلی از این علائم ممکن است خود را به صورت افسردگی و اضطراب نشان دهند.
در پایان اینکه مصرف داروهای محرک و سرکوب‌کننده سیستم عصبی باید فقط با تجویز پزشک باشد و قطع مصرفشان نیز باید تحت‌نظر پزشک و طبق دستورالعمل پزشک انجام شود.
منبع: تبیان