تغییرات واژن پس از زایمان، متفاوت است!

وقتی که خانم‌های باردار در ماه‌های آخر بارداری به برآمدگی شکم خود نگاه می‌کنند خیلی طبیعی است که از خود بپرسند آیا می‌توانند بچه چند کیلویی را به راحتی به صورت واژینال زایمان کنند یا خروج سر و بدن نوزاد برای آنها سخت خواهد بود؟ آیا پرینه (بافت بین ابتدای واژن و مقعد) به اندازه کافی منبسط یا دچار پارگی خواهد شد؟ آیا پزشک لازم می‌داند که اپیزیاتومی (ایجاد شکاف در پرینه برای خروج بچه) انجام شود؟ نگران باشید امروزه اینها خیلی نادر هستند. اما چقدر طول می‌کشد تا واژن بعد از زایمان بهبود پیدا کند؟ درد زایمان و زایمان برای هر فرد نسبت به دیگری متفاوت است. دانستن اینکه در زایمان چه اتفاقاتی خواهد افتاد و چه اقداماتی را بهتر است انجام دهید به شما آرامش می‌دهد.

زایمان از واژن چگونه انجام می‌شود؟

هر چند که شاید تصور آن مشکل باشد اما بچه دقیقا از مجرای زایمان عبور کرده و از دهانه واژن متولد می‌شود. بدن شما برای این کار ساخته شده است! ترشح هورمون‌ها از همان ابتدای بارداری برای آماده ساختن بدن برای این لحظه بوده است:

استروژن که جریان خون به سمت چین‌های واژن را افزایش داده تا بافت کشسان آن در جریان زایمان بهتر بتواند منبسط شود.

ریلاکسین (Relaxin) که به آرامش بدن کمک کرده و باعث می‌شود رباط‌ها و مفاصل لگن خاصره شل شوند و تا بچه بهتر بتواند خارج شود.

انبساط واژن در زمان زایمان

میزان باز شدن واژن در زایمان طبیعی به عوامل زیادی بستگی دارد:

اندازه بچه؛

ژنتیک مادر؛

اینکه آیا در دوران بارداری تمرینات کف لگنی را اتجام داده باشید تا عضلات قبل از به دنیا آمدن بچه هماهنگ بشوند؛

شرایط و زمان زایمان و اینکه آیا از فورسپس (Forceps) یا وکیوم (Vacuum Extraction) برای خارج کردن بچه استفاده شده است؛

تعداد زایمان‌های قبلی. با هر بار زایمان میزان باز شدن واژن کمی بیشتر می‌شود.

اگر زایمان واژینال باعث پارگی پرینه نشود:

حتی اگر در جریان زایمان واژینال، پرینه دچار آسیب نشده باشد باز هم بلافاصله بعد از زایمان احساس درد خواهید داشت و ناحیه پرینه دچار کبودی خواهد شد. در این حالت، اغلب خانم‌ها ناراحتی حدود 3 تا 5 هفته ناراحتی ملایم تا متوسط خواهند اشت. وقتی که سرفه یا عطسه می‌کنید درد تشدید می‌شود. همچنین وقتی که در چند روز اول بعد از زایمان می‌نشینید احساس درد خواهید داشت.

اگر زایمان واژینال باعث پارگی پرینه شده یا در حین زایمان اپیزیاتومی انجام شده باشد:

به دلیل پارگی ناحیه پرینه احساس درد و سوزش خواهید داشت (و معمولا بخیه انجام خواهد شد). زخم بعد از ۷ تا ۱۰ روز مداوا خواهد شد اما تا چند هفته بعدی هنوز حساس است. اگر بخیه‌ها خیلی خوب مداوا شوند حدود ۶ هفته طول می‌کشد که درد از بین برود.

اگر سزارین کرده باشید:

اگر سزارین انجام شده و بچه از واژن به بیرون هل داده نشده باشد واژن دچار انبساط نخواهد شد. اما اگر قبل از سزارین بچه به بیرون هل داده شده باشد، به پرینه، سرویکس و واژن فشار وارد می‌شود. به خصوص اگر سر بچه نزدیک به خارج شدن از دهانه واژن باشد، واژن کاملا تخت فشار قرار گرفته و بعد از زایمان تا حدودی احساس ناراحتی در ناحیه واژن خواهید داشت. اما اگر بچه وارد ورودی واژن نشده باشد میزان باز شدن واژن خیلی کم است.

روند زایمان به هر صورت که پیش رفته باشد پزشک از شما می‌خواهد حداقل 6 هفته بعد از زایمان رابطه جنسی نداشته باشید. اما در ملاقات‌های بعدی، ممکن است بسته به شرایط شما قبل یا بعد از این زمان به شما اجازه از سر گیری رابطه جنسی را بدهد.

شما همچنین باید تا زمانی که در هفته ششم بعد از زایمان و بعد از ملاقات پزشک او تایید کند که وضعیت شما کاملا بهبود پیدا کرده، از وارد کردن تامپون در واژن خودداری کنید. در غیر این صورت، احتمال عفونت وجود دارد.

آیا بعد از زایمان، واژن به حالت قبل بر می‌گردد؟

سوال خیلی از خانم‌ها آن است که آیا بعد از زایمان واژن به حالت قبل بر می‌گردد. پاسخ منفی است. بسته به میزان واژن باز شدن دهانه واژن، شکل آن تغییر می‌کند. خوشبختانه شکل آن خیلی عوض نمی‌شود. واژن علاوه بر خاصیت کشسانی خاصیت ارتجاعی هم دارد. با وجود آنکه پزشک یا ماما با معاینه می‌تواند تشخیص دهد که شما قبلا زایمان طبیعی داشته‌اید، اما خود شما نمی‌توانید تفاوت شکل آنرا با قبل تشخیص دهید. برای مداوا، برای فقط زمان نیاز است. تمرینات کف لگنی هم خیلی مفید هستند. آیا همسر شما متوجه تغییر شکل واژن می‌شود؟ تا زمانی که پارگی درجه ۳ یا درجه ۴ برای بیرون واژن اتفاق نیفتاده باشد همسر شما تغییر قابل ملاحظه‌ای را نمی‌بیند. حتی گاهی بعد از طبیعی بعضی از زوج‌ها احساس لذت بیشتری از رابطه جنسی خود دارند.

برای آنکه واژن به شکل قبل از بارداری بر گردد چه اقداماتی می‌توانید انجام دهید؟

برای این منظور بهترین کار انجام تمرینات کف لگنی کگل در دوران بارداری است تا عضلات ناحیه مورد نظر در بیشترین حالت هماهنگی و استحکام باشند. با انجام این کار ممکن است جلوی پارگی پرینه در حین زایمان هم گرفته شود. ضمنا برگشت عضلات به شکل قبلی نیز بهتر انجام می‌شود. ماساژ ناحیه پرینه یک ماه قبل از تاریخ تقریبی زایمان، خیلی کمک می‌کند.

بعد از زایمان، وقتی که پزشک به شما اجازه داد تمرینات کگل را مجددا آغاز نمایید. این تمرینات بهترین راه برای تغییر شکل و اندازه واژن به حالت قبل از زایمان است. تمرینات کگل عضلات کف لگنی را تقویت کرده و به حل مشکل بی اختیاری ادرار بعد از زایمان کمک می‌کند. همچنین رابطه جنسی را برای زوجین لذت‌بخش‌تر می‌کند.

برای دستیابی به بهترین نتایج، تمرینات کگل را 5 دقیقه و 3 بار در روز انجام دهید. اگر برای شما مشکل است هر وقت که می‌توانید مثلا زمانی که نشسته‌اید و به بچه شیر می‌دهید یا زمانی که پست‌های خود را چک می‌کنید، تمرین نمایید.