سوالاتی در مورد اسپرم، توجه توجه

یکی از سوالاتی که هر روز از من پرسیده میشود و باعث نگرانی زوجین است ،راجب طول مدت زنده ماندن اسپرم در بدن یا بیرون از آن است.معمولا خانومها نگرانند که ایا بارداری بدون دخول یا با تماس دستی که قبلا با مایع منی برخورد داشته به واژن امکان پذیر هست یا نه؟در این مطلب سعی میکنم تا تعدادی از سوالات متداول مربوط به این موضوع را با جواب هایشان مطرح کنم تا از نگرانی های زوجین در این خصوص کم شود و خواندن این مطلب به شما کمک میکند تا جوابی برای سوالاتی راجب این موضوع که ذهنتان را درگیر میکند ،پیدا کنید.

1.اسپرم تا چه مدت در بدن زن زنده می‎ماند؟

پس از انزال، اسپرم می‎تواند بین 2 تا 5 روز درون بدن زن به زندگی خود ادامه دهد. البته اکثر اسپرم ها بعد از 48 ساعت از بین میروند اما بسته به شرایط و کیفیت آنها ، تعدادی هم میتوانند تا 5 روز دوام بیاورند. زیرا در واژن دما و رطوبت لازم وجود دارد و مایع موجود در دستگاه تناسلی زنانه تمامی مواد مغذی مورد نیاز برای ادامۀ حیات اسپرم در طول مدت مزبور را در خود دارد .

۲.اسپرم در محیط بیرون از بدن تا چه مدت زنده می ماند؟

اسپرم‌ها در صورت قرار گرفتن در جریان هوای بیرون از بدن نمیتوانند مدت زیادی زنده بمانند و این مدت به شرایطی مثل دمای محیط و رطوبت بستگی دارد. این مدت بسیار متغیر است و بسته به شرایط از چند دقیقه تا چند ساعت میتواند باشد.

اسپرم‌ها با قرار گرفتن در معرض هوای آزاد، روی سطوح یا پارچه در عرض چند دقیقه از بین می‌روند. هنگامی که منی خشک می‌شود مثلا وقتی اسپرم روی یک سطح خشک، مانند لباس یا تختخواب میریزد بعد از چند دقیقه می‌میرد ولی در آب، مثلا در آب ولرم وان(ولی معمولا اب وان گرم یا داغ است) احتمالا برای مدت طولانی‌تری زنده خواهد ماند، زیرا در محیط‌های مرطوب و گرم بیشتر زنده می‌ماند ولی احتمال اینکه اسپرم موجود در آب وان به دستگاه تناسلی زن راه یابد و او را باردار کند، بسیار بسیار اندک است.

در یک فضای بسته و تمیز و با دمای بدن، اسپرم‌ها معمولا ۴ تا ۶ ساعت یا بیشتر دوام می‌آورند.

اسپرم را می‌توان در دمای بسیار پایین منجمد کرد (اما نه در یخچال) و بدین ترتیب تا سال‌ها زنده می‌ماند.از این تکنیک برای مردانی که دچار بیماری هایی مثل سرطان میشوند و ممکن است در طول بیماری و روند درمان ،قدرت باروری خود را از دست دهند و هم چنین در روند درمان های نازایی استفاده میشود.

3.ایا نزدیکی با فاصله چند روز از تخمک گذاری ممکن است منجر به بارداری شود؟

با توجه به اینکه اسپرم در بدن زن با توجه به شرایط، میتواند تا حداکثر ۵ روزهم زنده ب‌ماند، در پاسخ به این سوال باید گفت بله.برای نزدیکی چندین روز قبل از تخمک گذاری هم نیاز به پیشگیری هست.

۴.آیا نزدیکی بدون دخول و با خالی کردن مایع منی نزدیک واژن میتوتند باعث بارداری شود؟

از آنجایی که انزال با جهش است و خود اسپرم ها هم با سرعت بالایی قادر به حرک می‌باشند ،پس تخلیه مایع منی مرد در مدخل واژن اگر چه که دخول صورت نگرفته باشد میتواند در مواردی هر چند کم منجر به بارداری شود. اسپرم ها در محیط مرطوب به راحتی خود را به داخل و بالای واژن و سپس به رحم میرسانند پس احتمال بارداری وجود دارد و بهتر است که در صورت چنین اتفاقی از قرصهای اورژانس با روش صحیح استفاده کنید.

5. چه تعداد اسپرم برای باردارشدن زن لازم است؟

حدود صد ملیون اسپرم در هر بار انزال از بدن مرد خارج میشود اما فقط یک اسپرم برای لقاح با تخمک کافی است و همان یک اسپرم است که بعد از ورور به تخمک باعث ایجاد جنین میشود. حالا شاید از خودتان بپرسید پس چرا این تعداد بالا از اسپرم در هر انزال آزاد میشود؟ در جواب باید بدانید که در سفر اسپرم‌ها از واژن به لوله‌های رحمی (لوله‌های فالوپ) که برای رسیدن به تخمک‌ طی میشود، تعداد زیادی از اسپرم ها از بین میروند و فقط تعداد محدودی زنده می‌مانند و میتوانند به مقصد برسند. حالا مرحله بعدی از سفر اسپرم های به مقصد رسیده شروع میشود و آن هم نفوذ به تخمک است که این پروسه هم برای اسپرم‌ها به این سادگی‌ها نیست. تخمک با لایه ضخیمی پوشیده شده است که لقاح را مشکل می‌کند. کار‌شناسان معتقدند این فرآیند، شیوه طبیعت برای رسیدن سالم‌ترین اسپرم به تخمک است تا در ‌‌نهایت نوزادی سالم متولد شود. در نهایت یک اسپرم میتواند این مراحل را پشت سر بگذارد و به مقصد نهایی برسد.

۶.ایا روش منقطع یا همان خارج کردن آلت قبل از انزال میتواند جلوی بارداری را بگیرد؟

این روش در مواردی میتواند غیر قابل اعتماد باشد زیرا پیش از بروز انزال مقدار کمی از منی که به نام پیشاب شناخته می‎شود از آلت تناسلی مرد خارج می‎شود و حاملگی در صورت ورود این ماده به واژن زن امکان‌پذیر است.

اگر این روش درست تنجام شود ،حدود ۹۶ درصد در پیشگیری از بارداری مؤثر است.

به هر جهت گاهی مردان قادر به اجراء صحیح این روش در همۀ موارد نیستند و این باعث میشود تا اثربخشی واقعی روش جلوگیری طبیعی یا منقطع ،تا حدود ۷۸ درصد کاهش پیدا کند. در حقیقت، معنی این جمله این است که هر سال ۲۲ زن از ۱۰۰ زن در صورت استفاده از این روش باردار می‎شوند. پس این روش مثل هر روش دیگری نیاز به اجرای دقیق دارد.

روش منقطع وقتی مؤثرتر است که با دیگر روش‌های پیشگیری از بارداری مثل استفاده از کاندوم‎های زنانه یا مردانه یا اسپرم‎کش‎ها ترکیب شود. در هنگام استفاده از این روش، این موضوع نیز دارای اهمیت اساسی است که انزال در جایی دور از دهانۀ واژن زن انجام شود. امکان باردار شدن زن در صورت سرریز اسپرم روی واژن کماکان وجود دارد.

7.اسپرم تا چه مدت در محیط داغ (مثل حمام یا سونا)به زندگی ادامه می‎دهد؟

اسپرم پس از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا آب داغ بیش از چند ثانیه زنده نمی‎ماند.در نتیجه،بارداری از انزال فرد در محیط جکوزی و سونا بسیار نادر محسوب می‎شود و احتمالاً غیر ممکن است.

در محیط حمام گرم و نه چندان داغ، احتمالاً سلول‎های اسپرم می‎توانند چند دقیقه‎ای زنده بمانند.اما بسیار نامحتمل است که اسپرم قادر باشد راهش را از میان آب داغ ادامه دهد و خود را به درون واژن زن برساند و بارداری اتفاق بیفتد.

8.چه عواملی بر سلامت اسپرم مؤثر است؟

عوامل بسیاری می‎توانند روی سلامت اسپرم یا به عبارتی روی کمیت و کیفیت آنها موثر باشند.برخی از عوامل که می‎توانند سبب کاهش تعداد اسپرم یا ضعف در عملکرد آن ها شوند عبارتند از:

عوامل مربوط به سبک زندگی

مصرف مواد مخدر یا مشروبات الکلی

شغل

مصرف سیگار

استرس

وزن

علل محیطی

قرار داشتن در معرض تماس با مواد شیمیایی یا فلزات سنگین و پرتو یا اشعه ایکس

دلایل پزشکی

عفونت بیضه‌ها

سرطان بیضه

عدم تعادل هورمونی

مشکلات فیزیکی در لوله‎های حامل اسپرم از طریق سیستم تولید مثل

اختلالات ژنتیکی یا کروموزومی

برخی داروها

9.چگونه اسپرم های سالمتری داشته باشیم؟

واضح است که با کاهش مواردی که در بالا گفته شد میتوان تا حد زیادی به سلامت اسپرمها کمک کرد.

چند کار هست که یک مرد می‎تواند برای بهبود سلامت اسپرم خویش انجام دهد:

حفظ وزن در محدودۀ سالم: اضافه وزن یا چاقی می‎تواند به طور مستقیم بر تولید اسپرم و هورمون‎های مورد نیاز برای ساخت آنها تاثیر منفی بگذارد پس رژِم غذایی مناسب و ورزش را فراموش نکنید.

ترک سیگار: کشیدن سیگار نه تنها با کاهش تعداد اسپرم ارتباط دارد بلکه باعث کاهش کیفیت آنها نیز خواهد شد.

قطع مصرف مشروبات الکلی: مصرف الکل می‎تواند بر سطح تستوسترون تأثیر بگذارد که این به نوبۀ خود تعداد اسپرم را کاهش می‎دهد.

قطع مصرف مواد مخدر: حشیش، و کوکایین و....با کاهش تولید اسپرم مرتبط هستند.

مصرف ویتامین: این نکته به نقش حیاتی تغذیه سالم در بهیود وضعیت باروری اشاره میکند.مصرف منظم ویتامین‎ها برای تأمین مواد مغذی حیاتی برای داشتن اسپرمهای سالم ضروری است. مردان باید مصرف ویتامین‎ها را حداقل سه ماه پیش از تشکیل نطفه آغاز کنند.

خنک نگه داشتن بیضه‎ها: استفاده زیاد از سونا یا جکوزی، پوشیدن لباس های زیر‏ تنگ و گذاشتن لپ‌تاپ روی ران پا همگی می‎توانند دمای کیسۀ بیضه را بالا برده و تولید اسپرم را کاهش دهند.