قطره آهن نوزاد، زمان مناسب مصرف

نوزادان و کودکان برای رشد طبیعی مغزشان به آهن نیاز دارند، اما به چه مقدار آهن نیاز دارند و بهترین زمان مصرف قطره آهن نوزاد چه زمانی است؟

در این مقاله می‌خوانید: 

• قطره آهن چیست؟
• علائم کمبود آهن چیست؟
• نوزادان و کودکان چه مقدار آهن نیاز دارند؟
• چه غذاهایی منابع خوب آهن هستند؟
• آیا شیر گاو منبع خوبی از آهن است؟
• آیا باید به کودک مکمل آهن بدهید؟
• بهترین راه دادن قطره آهن به نوزاد چیست؟ 
• بهترین زمان قطره آهن نوزاد 
• آیا مکمل های آهن عوارض جانبی دارند؟
• آیا قطره آهن نوزاد، شرایط دیگری هم به وجود می آورد؟
• خلاصه

قطره آهن چیست؟

آهن یک ماده معدنی است که نوزادان و کودکان برای سلامتی و رشد به آن نیاز دارند. گلبول‌های قرمز حاوی هموگلوبین هستند و بدن ما برای ساختن هموگلوبین به آهن نیاز دارد. آهن به گلبول‌های قرمز رنگ می‌دهد. وقتی آهن کافی نداشته باشید، گلبول‌های قرمز کوچک و رنگ‌پریده می‌شوند. آن‌ها نمی‌توانند اکسیژن کافی را به اندام‌ها و ماهیچه‌های بدن برسانند و شما کم‌خون می‌شوید. 

علائم کمبود آهن چیست؟

نوزادان و کودکان برای رشد طبیعی مغزشان به آهن نیاز دارند. نوزادانی که آهن کافی دریافت نمی‌کنند ممکن است فعالیت بدنی کمتری داشته باشند و کندتر رشد کنند. آن‌ها همچنین ممکن است علائم زیر را نشان بدهند:

• افزایش وزن آهسته
• پوست رنگ‌پریده
• بی‌اشتهایی
• تحریک‌پذیری (بدخلقی)

کمبود آهن بر عملکرد کودکان بزرگ‌تر در مدرسه تاثیر می‌گذارد. سطوح پایین آهن تمرکز کودکان را سخت می‌کند و باعث احساس خستگی و ضعف آن‌ها می‌شود.

بیشتر بخوانید: کم آبی بدن نوزاد، مراقب باشید!

نوزادان و کودکان چه مقدار آهن نیاز دارند؟

نوزادان با ذخایر آهن به دنیا می‌آیند که آن را از خون مادرشان در حالی که در رحم هستند، کسب می‌کنند. در 6 ماه اول تولد، نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، آهن مورد نیاز خود را از شیر مادر دریافت می‌کنند. اگر شیردهی گزینه مناسبی نیست، در ۱۲ ماه اول تولد نوزاد از شیر خشک غنی شده با آهن استفاده کنید که بر پایه شیر گاو باشد.

هنگامی که نوزادان شروع به خوردن غذاهای جامد می‌کنند، میزان آهن مورد نیاز آن‌ها به سنشان بستگی دارد. مقدار آهن مورد نیاز کودکان بر حسب عبارت است از:

• 7 تا 12 ماه: ۱۱ میلی‌گرم
• 1 تا 3 سال: ۷ میلی‌گرم
• 4 تا 8 سال: ۱۰ میلی‌گرم
• 9 تا 13 سال: ۸ میلی‌گرم
• 14 تا 18 سال: ۱۱ میلی‌گرم برای پسران و ۱۵ میلی‌گرم برای دختران

بیشتر بخوانید: پوسته پوسته شدن سر نوزاد، درمان

چه غذاهایی منابع خوب آهن هستند؟

دو نوع مختلف آهن وجود دارد:

• آهن هِم که راحت‌تر جذب بدن می‌شود و در انواع گوشت، موجود است. 
• آهن غیر هِم که از منابع گیاهی مانند حبوبات، سبزیجات و غلات به دست می‌آید.

غذاهای غنی از آهن عبارتند از:

• انواع گوشت مانند گوشت گاو، بره، گوساله، جگر، مرغ، بوقلمون
• ماهی
• تخم‌مرغ
• غلات مانند غلات غنی شده با آهن، نان غلات کامل، نان غنی‌شده، ماکارونی و برنج

سایر منابع آهن عبارتند از:

• حبوبات مانند نخود، عدس، نخود خشک و لوبیا
• سبزیجات مانند اسفناج، کلم بروکلی، کلم بروکسل، نخود سبز، لوبیا

برای کمک به جذب آهن در بدن، این غذاها را با منابع خوب ویتامین C مانند پرتقال، گوجه‌فرنگی و فلفل قرمز ترکیب کنید. 

آیا شیر گاو منبع خوبی از آهن است؟

خیر، شیر گاو منبع خوبی از آهن نیست. اگر چه شیر گاو تقریبا به اندازه شیر انسان آهن دارد، اما بدن آن را به خوبی جذب نمی‌کند.

قبل از شروع به دادن شیر گاو، مطمئن شوید که کودک منابع دیگری از آهن و ویتامین C دریافت می‌کند. قبل از معرفی شیر کامل گاو، صبر کنید تا کودک شما 9 تا 12 ماهه شود.

نوشیدن بیش از حد شیر گاو می‌تواند منجر به کمبود آهن شود. (بنابراین بعد از 12 ماهگی آن را به 500 میلی‌لیتر محدود کنید)

بیشتر بخوانید: چگونه از مکیدن انگشت شست توسط نوزاد جلوگیری کنیم؟

آیا باید به کودک مکمل آهن بدهید؟

نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند یا از بدو تولد شیر خشک غنی شده با آهن دریافت می‌کنند، نیازی به مکمل آهن ندارند، هر چند که بهترین مرجع برای این پرسش، پزشک متخصص اطفال است. 

نوزادان کم وزن به مکمل آهن نیاز دارند. اینکه کدام مکمل، چه مقدار و چه مدت باید به کودک داده شود به وزن هنگام تولد و رژیم غذایی او بستگی دارد. با پزشک اطفال در مورد مقدار مناسب قطره آهن برای نوزاد صحبت کنید.

کودکان بالای یک سال به مکمل آهن نیاز ندارند، مگر اینکه به اندازه کافی غذاهای غنی از آهن مصرف نکنند. 

بهترین راه دادن قطره آهن به نوزاد چیست؟ 

• ویتامین C به جذب آهن در بدن کمک می‌کند. سعی کنید مکمل آهن را (با توجه به سن کودک) با یک لیوان آب پرتقال یا مواد غذایی سرشار از ویتامین C به او بدهید.
• به کودک داروهای ضد اسید ندهید یا اجازه ندهید که کودک، شیر یا نوشیدنی‌های کافئین‌دار را همزمان یا در عرض ۲ ساعت پس از مصرف آهن بنوشد. این مواد، جذب آهن را کاهش می‌دهند. 
• قرص آهن ممکن است باعث سوزش سر دل، حالت تهوع، اسهال، یبوست و گرفتگی عضلات شود. مطمئن شوید که کودک مقدار زیادی مایعات می‌نوشد و هر روز میوه، سبزیجات و فیبر مصرف می‌کند.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با پزشکان متخصص اطفال

بهترین زمان قطره آهن نوزاد 

محتوای آهن پس از یک خواب طولانی به سطح پایینی می‌رسد، بنابراین صبح زود بهترین زمان برای دادن قطره آهن به کودکان است. بهترین زمان مصرف آهن برای کودکان حداقل 30 دقیقه قبل از صبحانه است. در کودکانی که در هنگام مصرف آهن قبل از غذا مستعد درد شکم و حالت تهوع هستند، باید آن را در حین یا بعد از غذا و با دوز کم به کودک بدهید.

آیا مکمل های آهن عوارض جانبی دارند؟

شواهد کمی وجود دارد که نشان بدهد شیر خشک غنی شده با آهن، غلات یا غذاهای غنی از آهن باعث بروز عوارض گوارشی نامطلوب مانند یبوست در نوزادان یا کودکان نوپا می‌شود. عوارض جانبی رایج مکمل‌های آهن ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• معده‌درد
• حالت تهوع
• اسهال
• یبوست
• مدفوع سیاه

اکثر کودکان پس از چند هفته مصرف قرص آهن، دیگر علائمی از خود بروز نمی‌دهند، البته همچنان ممکن است مدفوع آن‌ها سیاه باشد.  

بیشتر بخوانید: بهترین روش ها برای تنظیم خواب نوزادان

آیا قطره آهن نوزاد، شرایط دیگری هم به وجود می آورد؟

• قرص‌های آهن می‌توانند مدفوع کودک را سبز یا سیاه مایل به خاکستری کنند که کاملا طبیعی است.
• اشکال مایع آهن می‌تواند باعث ایجاد لکه روی دندان‌ها شود. برای جلوگیری از لکه‌دار شدن دائمی، پس از دادن قطره آهن به نوزاد، دندان‌های او را با یک دستمال نرم و تمیز پاک کنید.
• قرص‌های آهن را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید. مصرف بیش از حد آهن خطر مسمومیت آهن را به همراه دارد.

خلاصه

نوزادان و کودکان برای رشد طبیعی مغزشان به آهن نیاز دارند و کودکانی که آهن کافی دریافت نمی‌کنند ممکن است فعالیت بدنی کمتری داشته باشند. بهترین زمان مصرف قطره آهن نوزاد صبح زود و حداقل 30 دقیقه قبل از صبحانه است. در کودکانی که هنگام مصرف آهن قبل از غذا مستعد درد شکم و حالت تهوع هستند، باید آن را هنگام غذا خوردن یا بعد از آن و با دوز کم به کودک بدهید. 

برای یافتن متخصصان مورد نظر خود به کلینیک نی نی بان مراجعه کنید.