عفونت ناف نوزاد، علل و نشانه ها

جنین در رحم مادر با اتصالاتی که در بند ناف وجود دارد می تواند مواد غذایی را از مویرگ ها دریافت کند،بند ناف پس از تولد از نزدیک بدن نوزاد قطع می شود و با گیرهای به انتهای آن بسته می شود. رنگ بند ناف در ابتدا زرد است و بتدریج رنگ آن قهوهای و بعد سیاه می شود. در اکثر نوزادان حداکثر تا ۹ هفته پس از تولد بند ناف می افتد اما اگر بند ناف تا یک ماه بعد از تولد نیفتاد این امکان وجود دارد که نوزاد دچار بیماریهای نقص ایمنی باشد که البته نیاز به بررسی جهت تشخیص قطعی دارد. لازم به ذکر است عفونت ناف یکی از عفونتهای دوران نوزادی است که در ممالک در حال توسعه شایع تراست.

قرمزی و تورم بند ناف و پوست اطراف آن، بوی غیر عادی از بندناف، تب و وجود ترشحات زرد رنگ از مهمترین علائم عفونت بندناف در نوزادان است.

تشخیص و درمان عفونت ناف

اگر تشخیص و درمان آن بموقع انجام نشود، ممکن است عفونت وارد خون یا شکم نوزاد شود و علائمی همچون بیقراری و عدم شیرخوردن و بیحالی، نفخ شدید و جدار شکم را نیز ایجاد نماید. گاهی عفونت از راه خون به استخوان، مفاصل و پردههای اطراف مغز ونخاع و… رفته و نوزاد دچار کانونهای عفونی در سایر دستگاههای بدن می گردد لذا تشخیص و درمان به موقع اهمیت خاصی دارد.

مهمترین عامل بروز عفونت در بند ناف عدم بهداشت و مراقبت صحیح می باشد چراکه بند ناف باز است و در صورت تماس با مواد خارجی عفونت به وجود می آید، از این رو پیشگیری و بهداشت باید به خوبی رعایت شود و مادران هنگام تعویض پوشک نوزاد دقت داشته باشند تا قسمت بند ناف از پوشک بیرون باشد چرا که فشار به بند ناف و آزاد نبودن آن موجب تجمع میکروبها شده و به همین دلیل عفونت ایجاد می کند. لباس نوزاد آزاد باشد تا بندناف بافشار به شکم نچسبد همچنین باورهای غلطی در بعضی از خانواده ها مبنی بر خمیر گرفتن بند ناف و مالیدن بند ناف با بعضی از روغنها وجود دارد که موجب عفونت در بندناف نوزاد می گردد. به دلیل اینکه مرطوب نگهداشتن بند ناف نوزاد، محیط را برای رشد میکروبها فراهم می سازد لذا خشک گذاشتن بندناف نوزاد را یکی از مهمترین راههای پیشگیری از عفونت بند ناف می دانند. خشک نگهداشتن بند ناف و عدم استفاده ازهر نوع ماده ای اعم از الکل، پماد یا بتادین سبب جداشدن سریعتر آن می شود.

در هر حال والدین اگر متوجه تورم و قرمزی در بند ناف شدند، باید فوراً به پزشک مراجعه نمایند چرا که این نوع از عفونت در نوزادان بسیار مهم است و به غیر از درمان موضعی و ضدعفونی، نوزاد باید بستری و تزریق آنتی بیوتیک وریدی صورت گیرد تا علایم عفونت بهبود پیدا کند.

عوارض عفونت ناف چیست؟

- فتق نافی به علت ضعف بافت نگهدارنده در ناف دیده می شود.

- پرفشاری سیاهرگ باب که در صورت وجود انسداد و لخته ورید باب سالهای بعد علائم آن بروز می کند.

- چسبندگی در شکم که احتمال انسداد را در آینده افزایش می دهد.

چه نوزادانی در معرض خطر بیشتر هستند؟

- نوزادانی که در منزل یا شرایط غیر بهداشتی متولد شدهاند.

- نوزادان با وزن کمتر از ۲۵۰۰

- نوزادانی که کاتاتتر یا لوله نافی دارند.

- نوزادان متولد شده با پارگی طول کشیده کیسه آب

آیا برای تمیز نگهداشتن بند ناف الکل لازم است؟

خیر فقط خشک نگهداشتن آن کافی است و هیچ مادهای روی آن توصیه نمی گردد البته گاهی پس از افتادن بند ناف تودهای گوشتی، برجسته و قهوهای ایجاد می گردد که ممکن است خودش از بین برود و یا نیاز به درمان داشته باشد. این تودهها «گرانولوم نافی» خوانده می شوند که گاهی برای درمان آن استفاده از الکل سفید و نیترات نقره و یا جراحی نیز توصیه می شود.