پاسخ به سوالات کودکان، آموزش روابط زناشویی

بسیاری از روان‌شناسان و متخصصان علوم رفتاری معتقدند باید با افزایش سن کودک و میزان کنجکاوی و پرسش‌هایش درباره مسائل جنسی، آموزش‌هایی به شکل حساب شده برای او در نظر گرفته شود.

بچه‌ها را لک‌لک‌ها نمی‌آورند! در عصر ارتباطات، اینترنت، ماهواره، موبایل و... نمی‌توان جواب بچه‌ها را با داستان‌های تخیلی داد چراکه آن‌ها به راحتی می‌توانند در شبکه‌های اجتماعی جواب‌هایشان را به دست آورند، یا حتی از دوستان بزرگ‌تر از خودشان کسب اطلاعات کنند. جواب‌هایی که شاید اصلاً دوست نداشته باشیم در این سن بدانند. الان روزگاری است که به هیچ وجه نمی‌توانیم از زیر بار جواب دادن شانه خالی کنیم. پس باید جواب بدهیم. اما چه بگوییم؟ چه نگوییم؟ از چه سنی باید شروع به دادن اطلاعات به بچه‌ها کرد؟

شروع آموزش از ابتدای کودکی

دکتر سیدعلی آذین، ‌عضو کمیته خاورمیانه انجمن جهانی سلامت جنسی با اشاره به اینکه تعلیم و تربیت جنسی کودکان موضوعی نسبتاً نو در بحث آموزش کودکان است، می‌گوید: بسیاری از روان‌شناسان و متخصصان علوم رفتاری و جنسی در مورد سن شروع به یادگیری این مسایل، حدود این اطلاعات، چگونگی اطلاع‌رسانی به کودکان و نحوه آموزش آن‌ها با هم اختلاف نظر داشته و نظرات مختلفی دارند، اما مطالعات نشان می‌دهند شیرخوارگان پسر از حدود ۶ تا هفت ماهگی و دختران از حدود ۱۰ ماهگی دستکاری اعضای تناسلی خود را شروع می‌کنند؛ یعنی از همان بدو تولد ملاحظاتی در خصوص جنسینگی (Sexuality) کودکان وجود دارد. لذا بدیهی است که باید با افزایش سن کودک و میزان کنجکاوی و پرسش‌ها، آموزش‌هایی به شکل حساب شده برای او در نظر گرفته شود.

آموزش‌هایی برای سلامت روح و جسم

این متخصص پزشکی اجتماعی می‌گوید: بیشتر والدین در مورد این مسایل دچار تردید و سردرگمی هستند، چرا که آشنا نبودن آن‌ها با مفاهیم جنسی و محدود دانستن این امور در روابط جنسی بین زن و مرد، سبب می‌شود نتوانند به کودکان اطلاعات درستی منتقل کرده و به سالم طی شدن مراحل طبیعی رشد و تکامل جنسی آن‌ها کمک کنند.

دکتر آذین تصریح می‌کند: حتی برخی از همکاران نظام سلامت و یا بخش آموزشی کشور بر این عقیده پافشاری و اصرار دارند که آگاهی دادن به کودکان در سنین پایین ممکن است سبب برانگیختن حس کنجکاوی و یا ترغیب آن‌ها به انجام تجربه‌هایی نامطلوب شود. در حالی‌که مطالعات کشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه نشان داده است که آموزش مناسب در سن مقتضی و بویژه تربیت جنسی نوجوانان، نه تنها سبب تشویق رفتار پرخطر نشده است، بلکه فرزندانی که از نظر جنسی بدرستی تربیت شده‌اند، حتی در نوجوانی و جوانی، فعالیت جنسی را به مراتب دیرتر شروع کرده‌اند.

هر کودک، یک زمان آموزش

این متخصص پزشکی اجتماعی و فلوشیپ سلامت جنسی تکرار و تأکید می‌کند که این آموزش‌ها برای تمام سنین یکسان نیست و حتماً نیازی نیست برخی از موارد به شکل زودرس برای کودکان توضیح داده شود. علاوه بر آنکه والدین باید در نظر داشته باشند که آموزش دیرهنگام، افزایش شانس آسیب به سلامت جسمی، روانی و اجتماعی کودک را به همراه خواهد داشت.

اگر والدین سواد جنسی مناسبی نداشته باشند آگاه کردن کودکان باید در شرایط کنترل شده و استانداردی صورت بگیرد. دکتر آذین تصریح می‌کند که نظام آموزشی می‌تواند نقش مفیدی در این راه داشته باشد. آموزش و پرورش باید متناسب با سن، درک و فهم کودک و نوجوان و نیازهایش در قبال تعلیم و تربیت جنسی آنها احساس مسؤولیت کند. این آموزش‌ها بسته به سن کودکان متفاوت بوده و می‌تواند در قالب کتاب‌های درسی، برگزاری کلاس‌های آموزشی، کتاب‌های شعر و داستان و یا حتی بازی باشد. اهمیت این آموزش‌ها در نوجوان‌ها خیلی مهم‌تر است؛ زیرا ممکن است این بی‌اطلاعی عواقب جبران ناپذیری را برای نوجوان و خانواده‌اش به همراه داشته باشد.

ماهواره‌ها خیرخواه فرزندان ما نیستند

عضو کمیته خاورمیانه انجمن جهانی سلامت جنسی خاطر نشان می‌کند: امروزه و با گسترش فضاهای مجازی، نمی‌توانیم دسترسی بچه‌ها را به آن اطلاعات خاص محدود کنیم و ایجاد این محدودیت هم کاری صحیح نیست. باید با ارتقای سواد رسانه‌ای و ایجاد آگاهی از پیامدهای ناخوشایند احتمالی، به کودکانمان بیاموزیم که آن‌ها در این فضاها باید چه برخوردی داشته باشند و در تبادل اطلاعات چه خط قرمزهایی را رعایت کنند. بمباران اطلاعات جنسی توسط ماهواره‌ها و فضاهای مجازی، از پدر و مادر برای آموزش اطلاعات جنسی سلب مسؤولیت نمی‌کند؛ بلکه وظیفه آنان را برای هدفمند کردن این اطلاعات بیشتر می‌کند و نشان از آن دارد که اگر این آموزش، آسان گرفته شود و یا نادیده انگاشته شود، ماهواره و فضای مجازی اختیار فرزندشان را در دست خواهند گرفت.

دکتر آذین در پایان می‌گوید: ما نباید همه چیز را به قضا و قدر بسپاریم و اختیار تربیت فرزندانمان را به افراد و رسانه‌هایی بدهیم که معتقدیم دغدغه رستگاری فرزندان ما را ندارند. باید خودمان با اختیار و چشم باز این آموزش‌ها را به شکل متناسب و به موقع در اختیار آن‌ها قرار دهیم و از آن‌ها در برابر آسیب‌های زندگی مدرن محافظت کنیم.