درمان چاقی در کودکان، خورد و خوراک کارشه

در قرن حاضر چاقی به عنوان یک اپیدمی، تمام رده های سنی را مبتلا می‌کند که در این میان زنگ خطر پر سر و صدایی برای کودکان و نوجوانان به خطر درآمده است، زیرا در این گروه به شکل فزاینده ای شاهد افزایش پیدایش و بروز چاقی هستیم. کودکانی که با چاقی رشد می کنند به دلیل بیماری هایی که در پی چاقی به آنها مبتلا می شوند، کیفیت زندگی و کارآیی لازم را نخواهند داشت و در مجموع علاوه بر این که سلامت اشان به خطر می افتد، باعث کاهش بهره وری اجتماع نیز خواهد شد.

دکتر مجتبی نیک پور، درمانگر چاقی می گوید: چاقی در کودکان به عنوان یک معضل جدی، بزرگ و فراگیر است و والدین را به دلیل آینده، اعتماد به نفس و سلامتی کودکانشان نگران می کند و از همین جاست که دردسرها آغاز می شود؛ یعنی والدین در راستای مدیریت وزن کودکان مداخلاتی انجام می دهند که در اغلب موارد نه تنها نتایج مثبت و دلخواهی در پی ندارد، بلکه به سلامت روح و روان آنها نیز لطمه وارد می کند.

وی ادامه می دهد: از آنجا که کودکان چاق برای ذخیره چربی استعداد ژنتیکی دارند و به دلیل گرایش برای خوردن غذاهای تصفیه شده با کالری فراوان و مزه های متفاوت برای آنها پرخوری را در پی دارد. حال آن که به دلیل توان ذخیره بدن و همچنین فعالیت کم موجب چاقی آنها می شود. نظر به این که کودکان انگیزه های کافی برای سلامتی ندارند و گفتن این که با چاقی در معرض ابتلا به بیماری های دیابت و… قرار خواهی گرفت، برای آنها خیلی قابل درک و فهم نیست و به همین دلیل نمی توانند از این خوشی یعنی پرخوری دست بکشند. از طرفی دیگر فست فودها وارد ذائقه ایرانی شده اند و ترکیبات آنها که شامل نمک، چربی زیاد و حالت سرخ کردنی می شود تمام دنیا را فتح کرده است. بنابراین توصیه می شود خانواده ها به تدریج به سمت استفاده از فست فودهای سالم خانگی پیش برون د.به عنوان مثال مادران در منزل پیتزاهای سالم با استفاده از سبزیجات ،نان نازک تر و سس های سالم با شکر، نمک و مواد افزودنی کمتر برای کودکان خود فراهم نمایند.

طبق گفته وی، والدین می توانند در تعادل وزن کودکان مدیریت صحیح داشته باشند، اما متأسفانه تعاملات اشتباهی را پیش رو می گیرند. برای نمونه اعمال منع غذایی برای کودکان، مشخص کردن بخور نخورها و… روش های صحیحی به شمار نمی روند. حال اگر کودکان در این میان عملکرد خوبی نداشته باشند والدین شروع به سرزنش، تنبیه و مجازات کردن آنها می کنند و یا آنها را مورد قضاوت قرار می دهند که تو دورغگو و ناتوان هستی. باید دانست که چنین برخوردهایی با کودک چاق و پرخور نه تنها چاره ساز و مفید نیست بلکه نتایج معکوس در پی دارد. خانواده دارای فرزند چاق امکان دارد که مستأصل شود و در مدیریت این وضعیت خود را ناتوان تصور کن.د بنابراین در چنین مواقعی والدین نیاز به حمایت دارند تا احساس بی کفایتی و گناهکاری در قبال فرزندان از آنها سلب شود. باید توجه داشت که کودکان از یک سنی به بعد مسؤلیت پذیر تر می شوند و برای گوش دادن به صحبت های اطرافیان قابلیت بیشتری کسب می کنند. بنابراین تا این زمان بهترین استراتژی برای مدیریت یک فرزند چاق و پرخور جلوگیری از چاق تر شدن است.

این درمانگر چاقی در ادامه سخنانش بیان می کند: کودکی که استعداد چاقی دارد در یک سال می تواند ۷ تا ۱۰ کیلو وزن اضافه کند، اما پیروی از یک رژیم غذایی اصولی و استاندارد می تواند از اضافه وزن او جلوگیری کند. پس مکانیزم های مدیریت وزن کودکان به دلیل قرار داشتن آنها در سن رشد مانند شمشیر دولبه است. بنابراین بهتر است که نگذاریم آنها چاق شوند. در بدو امر باید از غذاهای مورد علاقه کودکان اما با حجم های کوچک تر شروع کرد.در این راستا به همکاری پدر و مادر با یکدیگر نیاز است تا در خرید و تهیه مواد غذایی بازبینی صورت گیرد.

وی توصیه می کند: در واقع باید یکسری از غذاهای پرکالری به تدریج از خرید سبد غذایی خانواده حذف شوند و جایگزین های مناسب تر و سالم تری مورد استفاده قرار گیرند. به عنوان مثال نوشابه و شیرینی کمتر خریداری و به تدریج به جای آنها غذاهای فیبردار و خشکبارها مصرف شوند .مادر خانواده هم می تواند در طبخ غذاها هنرمندی به خرج دهد تا غذاهای سالم خانگی کم کم به ذائقه کودکان جور در آید. بنابراین این تلاش در مجموع می تواند یک کودک را با یک وزن منطقی اضافه به سن مسؤلیت پذیری برساند و در این سن می توان برنامه های جدی تری به آنها سپرد.

نیک پور در ادامه سخنانش تأکید می کند: یکی از رفتارهای نادرست والدین در راستای کاهش وزن کودکان استفاده از رژیم های خودسرانه و ایجاد ممنوعیت است. در حالی که باید یکسری نکات اصولی را رعایت کنند.

خانواده ها باید روی چنین برنامه های ارزشمندی به مدت چند هفته وقت بگذارند و با وجود مقاومت کودکان نسبت به این موضوع نباید تسلیم شوند. حال زمانی که کودکان نتوانستند در مقابل پرخوری و افراط مقاومت کنند، نباید آنها را مورد سرزنش و توبیخ قرار داد و نسبت دادن کودکان به بی کفایتی، پرخوری، لجبازی و… به هیچ عنوان صحیح نیست.

در چنین شرایطی باید آنها را به آهسته جویدن غذا دعوت کرد. این در حالی است که بسیاری از والدین به این مسئله بی توجه اند و در مقابل پرخوری فرزندشان بی حوصلگی و سرزنش را پیش رو می گیرند، اما نباید فراموش کرد که روح و روان کودکان بسیار عمیق تر از جسم آنها است.بنابراین باید سلامت روح و روان را بر سلامت جسم کودکان مقدم دانست و برای کنترل و مدیریت وزن کودکان دچار چاقی و پرخوری باید با کمک یک درمانگر و همچنین لحن قاطع اما توأم با صبوری و مهربانی پیش رفت.