ناخن جویدن کودکان، چند نکته کلیدی
برخی از کودکان که تا سن مـدرسه عـادت ناخن جویدن را دارند و با ورود به مدرسه و اجتماع کودکان بزرگتر چـون مـیل به بزرگ شدن دارند، آن را ترک می‌کنند.
برخی از کودکان که تا سن مـدرسه عـادت ناخن جویدن را دارند و با ورود به مدرسه و اجتماع کودکان بزرگتر چـون مـیل به بزرگ شدن دارند، آن را ترک می‌کنند. به علاوه اگر ناخن جویدن در کودکان بزرگتر بندرت دیده می‌شود، جای نـگرانی وجـود نـدارد، ولی اگر این عمل شدت داشته باشد لازم است والدین با اسـتفاده از روش های صحیح و منطقی به کودکان خود کمک کنند.
۱- ابتدا والدین باید بر اضطراب و وسواس خود غلبه کنند، زیـرا وجـود اضـطراب مانع خواهد شد که والدین بتوانند به صورت منطقی به کـودکان خـود کمک کنند.
۲- باید والدین در کودکان آمادگی ترک این عادت را به وجود آورد. برای این کار باید کودک را بـا خـوشرویی از عـملش آگاه نمود و دربارۀ ناخن جویدن با او صحبت کرد. این کارها به کـودک اعـتماد بـه نفس می‌دهد تا بتواند اقدام به ترک این کـار کـند و پیـروز شود. به کودک اطمینان دهید که در ترک ناخن جویدن کمکش می‌کنید. مثلا باید بـه او گـفته شود که: «می‌دانم که تو عادت داری در بعضی از مواقع ناخنت را بجوی، ولی آیا فـکر مـی‌کنی کـه من بتوانم به تو کمک کنم؟
۳- باید به کودک و حالات او توجه کرد، نه به عـملش. توجه و اقدام شدید که مستقیما متوجه این عادت کودک شـود بـی فایده اسـت، زیرا اگر بیش از حد مسألۀ فوق را مهم تلقی کنید، خود او هم برای عملش اهمیت خـاصی قـائل خواهد شد و هر وقت که سعی می‌کنید او را از این عمل بازدارید، لجبازی خـواهد کـرد و بـر شدت رفتارش خواهد افزود. والدین باید از خود بپرسند که: «چرا کودکم احتیاج به جویدن نـاخن دارد؟» بـه عـبارت دیگر والدین باید به دنبال علل باشند و شرایطی را که منجر به بـروز ایـن عمل می‌شود بشناسند و آن ها را از بین ببرند.
۴- ناخن جویدن در کودکان بزرگتر از پنج سال ممکن است نشان دهـندۀ بـرآورده نشدن نیازهای واقعی کودک و اضطراب در او باشد، زیرا وقتی کودک به عللی مـضطرب بـاشد یا نیازهای واقعی او برآورده نشده باشد، بـا پنـاه بـردن به این عمل خود را تسکین می‌دهد. برای آن که مشکل عاطفی یا ریشۀ اضطراب کودک را که موجب ناخن جویدن در او شده است پیـدا کـنید باید دقت نمایید که چـه مـوقع و در چه شـرایطی بـه ایـن عمل می‌پردازد.
موقعی که کودک خسته است؟
وقتی کـه بیش از حد به او فشار وارد می‌شود و یا بیش از حد توانش از او انتظار دارید؟
موقعی که بـین والدیـن، جر و بحث یا دعوایی به وجـود می‌آید؟
وقتی که شما به سـایر کودکان بیشتر از او توجه می‌کنید؟
زمانی که به نـوزاد تـازه متولد شده توجه بیشتری دارید؟
این قبیل سؤالات و هزاران سؤال دیگر می‌تواند باعث شود تـا بـه ریشه‌های نگرانی و کمبودهای عاطفی کـودک بـپردازید. بـه هر حال باید در احوال کـودک خـود بیشتر دقت کنید تـا نـیازهای عاطفی و روحی او را بهتر بشناسید. زیرا با رفع عامل نگران کننده، مشکل عادتی او برطرف می‌شود. بـاید این قبیل کودکان را بیشتر مورد تـوجه قـرار داد. بـاید آن ها را بـه شرکت در فعالیت های دسـته جـمعی تشویق کرد تا روحیۀ شاد و سرزنده‌ای پیدا کنند و از تنهایی خارج شوند. اگـر عـلت ناخن جویدن کودک تنهایی و منزوی بـودن او بـاشد، در این مـورد بـاید دیـد که…
آیا زندگی بـرای او لذت‌بخش و پر تحرک است؟
آیا بچه‌های همسایه یا همکلاسی ها او را در بازی های خود شرکت می‌دهند؟
آیا محرک کافی برای بازی فـعالیت دارد؟
اگر کودکی هنگام خوابیدن از نـاخن جـویدن بـه عنوان یک عادت آرام بخش استفاده می‌کند، بـاید روش مـفیدتری را کـه مـناسب سـن او باشد جایگزین این عمل کرد.برای مثال هنگام خواب، کودک را با خواندن یک قصۀ شیرین بخوابانید و اگر کودک توان خواندن را دارد کتابی جالب که داستانی شیرین دارد به او بـدهید تا با خود به رختخواب ببرد و با خواندن آن به خواب رود. یا این که با اسباب بازی مورد علاقۀ خود به رختخواب رود تا احساس تنهایی یا ترس او کاهش یابد و راحت‌تر بخوابد.
۵- بـرای اوقـات بیکاری کودک برنامه ریزی کنید تا فرصتی برای ناخن جویدن نداشته باشد. با برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت کودک می‌توان او را با فعالیت هایی چون: کشیدن نقاشی، تمرین خط و آموختن هنرهای مورد عـلاقه‌اش مـشغول کرد تا کودک فرصت ناخن جویدن را پیدا نکند.
۶- چنانچه کودک در راه ترک عادت خود به موفقیت هایی هرچند اندک دست یافت، بلافاصله با جمله‌ای خـوشایند یـا دادن هدیه او را تشویق کنید. برای مـثال گـفتن جملۀ: «آفرین! امروز خیلی کم ناخن جویدی»، یا «آفرین! تو می‌توانی به زودی این عادت را ترک کنی» و نیز دادن یک هدیۀ مناسب او را خوشحال و در راه تـرک ایـن عمل مصمم‌تر می‌کند.
لازم بـه تـذکر است که دادن هدیه برای تشویق، نباید حالت رشوه دادن را پیدا کند، زیرا سبب می‌شود که کودک فکر کند می‌تواند به وسیلۀ ناخن جویدن یا هر کار دیگری مشابه آن، به خیلی از چـیزها دسـت یابد. به عبارت دیگر با این کار او را به باج خواهی تشویق می‌کنید. برای مثال هرگاه به کودک بگویید: «اگر چند روز انگشت یا ناخن خود را نـجوی یـک اسباب بـازی برایت خواهم خرید»، کودک چند روز این عمل را انجام نخواهد داد، اما وقتی اسباب بازی را گرفت دوباره ناخن جـویدن را شروع خواهد کرد تا مجددا صاحب چیز دیگری شود.
رشوه عـبارت اسـت از وعـدۀ پاداش دادن. برای این که هدیه دادن حالت رشوه پیدا نکند از دادن وعدۀ هدیه برای ترک ناخن جویدن یا هر نـوع اخـتلال عادتی دیگر خودداری کنید و بدون اینکه از قبل مشخص کنید، هر گاه کودک بـه مـوفقیتی دسـت یافت به او هدیه دهید. البته لازم است این کار بلافاصله یا با اندکی تأخیر بـعد از مشاهدۀ موفقیت کودک انجام شود، زیرا چنانچه دادن هدیه را به زمانی دیگر موکول کـنید، ارزش مؤثر بودن خود را در تـرک عـادت نامطلوب یا ایجاد عادت مطلوب از دست خواهد داد.
۱- ابتدا والدین باید بر اضطراب و وسواس خود غلبه کنند، زیـرا وجـود اضـطراب مانع خواهد شد که والدین بتوانند به صورت منطقی به کـودکان خـود کمک کنند.
۲- باید والدین در کودکان آمادگی ترک این عادت را به وجود آورد. برای این کار باید کودک را بـا خـوشرویی از عـملش آگاه نمود و دربارۀ ناخن جویدن با او صحبت کرد. این کارها به کـودک اعـتماد بـه نفس می‌دهد تا بتواند اقدام به ترک این کـار کـند و پیـروز شود. به کودک اطمینان دهید که در ترک ناخن جویدن کمکش می‌کنید. مثلا باید بـه او گـفته شود که: «می‌دانم که تو عادت داری در بعضی از مواقع ناخنت را بجوی، ولی آیا فـکر مـی‌کنی کـه من بتوانم به تو کمک کنم؟
۳- باید به کودک و حالات او توجه کرد، نه به عـملش. توجه و اقدام شدید که مستقیما متوجه این عادت کودک شـود بـی فایده اسـت، زیرا اگر بیش از حد مسألۀ فوق را مهم تلقی کنید، خود او هم برای عملش اهمیت خـاصی قـائل خواهد شد و هر وقت که سعی می‌کنید او را از این عمل بازدارید، لجبازی خـواهد کـرد و بـر شدت رفتارش خواهد افزود. والدین باید از خود بپرسند که: «چرا کودکم احتیاج به جویدن نـاخن دارد؟» بـه عـبارت دیگر والدین باید به دنبال علل باشند و شرایطی را که منجر به بـروز ایـن عمل می‌شود بشناسند و آن ها را از بین ببرند.
۴- ناخن جویدن در کودکان بزرگتر از پنج سال ممکن است نشان دهـندۀ بـرآورده نشدن نیازهای واقعی کودک و اضطراب در او باشد، زیرا وقتی کودک به عللی مـضطرب بـاشد یا نیازهای واقعی او برآورده نشده باشد، بـا پنـاه بـردن به این عمل خود را تسکین می‌دهد. برای آن که مشکل عاطفی یا ریشۀ اضطراب کودک را که موجب ناخن جویدن در او شده است پیـدا کـنید باید دقت نمایید که چـه مـوقع و در چه شـرایطی بـه ایـن عمل می‌پردازد.
موقعی که کودک خسته است؟
وقتی کـه بیش از حد به او فشار وارد می‌شود و یا بیش از حد توانش از او انتظار دارید؟
موقعی که بـین والدیـن، جر و بحث یا دعوایی به وجـود می‌آید؟
وقتی که شما به سـایر کودکان بیشتر از او توجه می‌کنید؟
زمانی که به نـوزاد تـازه متولد شده توجه بیشتری دارید؟
این قبیل سؤالات و هزاران سؤال دیگر می‌تواند باعث شود تـا بـه ریشه‌های نگرانی و کمبودهای عاطفی کـودک بـپردازید. بـه هر حال باید در احوال کـودک خـود بیشتر دقت کنید تـا نـیازهای عاطفی و روحی او را بهتر بشناسید. زیرا با رفع عامل نگران کننده، مشکل عادتی او برطرف می‌شود. بـاید این قبیل کودکان را بیشتر مورد تـوجه قـرار داد. بـاید آن ها را بـه شرکت در فعالیت های دسـته جـمعی تشویق کرد تا روحیۀ شاد و سرزنده‌ای پیدا کنند و از تنهایی خارج شوند. اگـر عـلت ناخن جویدن کودک تنهایی و منزوی بـودن او بـاشد، در این مـورد بـاید دیـد که…
آیا زندگی بـرای او لذت‌بخش و پر تحرک است؟
آیا بچه‌های همسایه یا همکلاسی ها او را در بازی های خود شرکت می‌دهند؟
آیا محرک کافی برای بازی فـعالیت دارد؟
اگر کودکی هنگام خوابیدن از نـاخن جـویدن بـه عنوان یک عادت آرام بخش استفاده می‌کند، بـاید روش مـفیدتری را کـه مـناسب سـن او باشد جایگزین این عمل کرد.برای مثال هنگام خواب، کودک را با خواندن یک قصۀ شیرین بخوابانید و اگر کودک توان خواندن را دارد کتابی جالب که داستانی شیرین دارد به او بـدهید تا با خود به رختخواب ببرد و با خواندن آن به خواب رود. یا این که با اسباب بازی مورد علاقۀ خود به رختخواب رود تا احساس تنهایی یا ترس او کاهش یابد و راحت‌تر بخوابد.
۵- بـرای اوقـات بیکاری کودک برنامه ریزی کنید تا فرصتی برای ناخن جویدن نداشته باشد. با برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت کودک می‌توان او را با فعالیت هایی چون: کشیدن نقاشی، تمرین خط و آموختن هنرهای مورد عـلاقه‌اش مـشغول کرد تا کودک فرصت ناخن جویدن را پیدا نکند.
۶- چنانچه کودک در راه ترک عادت خود به موفقیت هایی هرچند اندک دست یافت، بلافاصله با جمله‌ای خـوشایند یـا دادن هدیه او را تشویق کنید. برای مـثال گـفتن جملۀ: «آفرین! امروز خیلی کم ناخن جویدی»، یا «آفرین! تو می‌توانی به زودی این عادت را ترک کنی» و نیز دادن یک هدیۀ مناسب او را خوشحال و در راه تـرک ایـن عمل مصمم‌تر می‌کند.
لازم بـه تـذکر است که دادن هدیه برای تشویق، نباید حالت رشوه دادن را پیدا کند، زیرا سبب می‌شود که کودک فکر کند می‌تواند به وسیلۀ ناخن جویدن یا هر کار دیگری مشابه آن، به خیلی از چـیزها دسـت یابد. به عبارت دیگر با این کار او را به باج خواهی تشویق می‌کنید. برای مثال هرگاه به کودک بگویید: «اگر چند روز انگشت یا ناخن خود را نـجوی یـک اسباب بـازی برایت خواهم خرید»، کودک چند روز این عمل را انجام نخواهد داد، اما وقتی اسباب بازی را گرفت دوباره ناخن جـویدن را شروع خواهد کرد تا مجددا صاحب چیز دیگری شود.
رشوه عـبارت اسـت از وعـدۀ پاداش دادن. برای این که هدیه دادن حالت رشوه پیدا نکند از دادن وعدۀ هدیه برای ترک ناخن جویدن یا هر نـوع اخـتلال عادتی دیگر خودداری کنید و بدون اینکه از قبل مشخص کنید، هر گاه کودک بـه مـوفقیتی دسـت یافت به او هدیه دهید. البته لازم است این کار بلافاصله یا با اندکی تأخیر بـعد از مشاهدۀ موفقیت کودک انجام شود، زیرا چنانچه دادن هدیه را به زمانی دیگر موکول کـنید، ارزش مؤثر بودن خود را در تـرک عـادت نامطلوب یا ایجاد عادت مطلوب از دست خواهد داد.
منبع:
فرزند پرتال
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼