حساسیت غذایی کودکان، مقصر اصلی کیست؟

از مشکلاتی که در بیشتر کودکان دیده می شود اختلال رشد و سوءتغذیه می باشد. این مشکل به نوعی خاموش است و به مرور زمان نمایان و قابل مشاهده می شود و به همین علت بیسار دیر تشخیص داده می شود و در رشد کودک تاثیر جدی می گذارد.

بنابراین متخصصان تاکید می‌کنند سوءتغذیه و آثار ناشی از آن بر رشد کودک هرچه زودتر باید تشخیص داده شود تا اقدامات درمانی لازم برای مقابله با آن صورت بگیرد. اما نکته مهم اینجاست یکی از عوامل مهمی که به کمبود دریافت مواد غذایی یا اختلال در روند هضم و جذب مواد غذایی دریافتی و در واقع سوءتغذیه در کودکان منجر می‌شود، آلرژی یا حساسیت غذایی است.

روش های شناخت حساسیت غذایی کودک

1- هنگامی که به فرزند خود غدای جدیدی می دهید همان غذا را تا 3 روز تکرار کنید و غذای جدیدی به او ندهید تا واکنش وی را نسبت به آن غذا متوجه شوید. برای مثال اگر روز شنبه به کودک خود سیب دادید روز یکشنبه و دوشنبه نیز به او سیب بدهید و از طی این 3 روز میوه جدیدی به او ندهید.

2- برای اولین بار که ماده غذایی جدیدی را به کودک می دهید توجه داشته باشید که حساسیت غذایی ممکن است در دو زمان رخ دهد:

- برخی غذاها بلافاصله پس از خوردن، سبب بروز حساسیت غذایی می شوند.

- برخی غذاها 1 یا 2 ساعت بعد از خوردن، سبب بروز حساسیت غذایی می شوند.

3- به علائمی مانند سرفه، عطسه، زدن کهیر، تهوع، گازهای دفع شده، ورم پوست و اگزما در کودک توجه کنید. این موارد از علایم شایع حساسیت غذایی می باشند.

4- پوشک کودک را پس از دادن هر نوع ماده غذایی جدید، بررسی کنید. اسهال از دیگر علایم بروز حساسیت غذایی در کودک می باشد.

5- به محض بروز یکی از علایم بالا، به پزشک متخصص کودک خود مراجعه کنید. به کمترین علایم هم توجه کنید و آن را جدی بگیرید.

6- اگر کودکتان با مشکل تنفسی مواجه شد، حتماً با اورژانس تماس بگیرید. اگر علایم دیگری مانند ورم و قرمزی صورت و لب دارد و یا تهوع و اسهال بعد از صرف غذا پیدا کرد، حتماً با اورژانس تماس بگیرید، زیرا در برخی موارد، این علایم در مدت زمان کوتاهی، راه تنفس کودک را مسدود می کنند و ممکن است منجر به مرگ کودک شوند.

نشانه های آلرژی غذایی نوزاد و کودک

از ابتدایی ترین نشانه های حساسیت غذایی می توان به مشکلات پوستی و اگزما اشاره نمود. طبق آخرین تحقیقات دکتر هیوز سمپسون، ۴۰ درصد از کودکانی که به انواع مختلف اگزما مبتلا هستند دارای حساسیت غدایی می باشند.

سایر علائم دیگر:

استفراغ، آبریزش بینی، بی‌قراری و گریه کردن بعد از غذا خوردن، اسهال و عدم افزایش وزن. وجود خون در پوشک می‌تواند نشانه کولیت آلرژیک باشد، یک نوع آلرژی به شیر که باعث تحریک روده بزرگ می‌شود. جدی‌ترین واکنش آلرژیک بدن، آنافیلاکسی است که یک واکنش بالقوه کشنده است که باعث شوک می‌شود. دکتر اوکیف می‌گوید: «اگر کودکتان مشکل تنفسی داشت، یا زبانش متورم شده بود، برافروخته شده بود و به خس خس افتاده بود، او را به بیمارستان نبرید، بلکه سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.

بیشترین مقصر آلرژی غذایی نوزاد و کودک

اگر کودک شما بعد از خوردن غذاهای خاصی دچار مشکلات دستگاه گوارش می‌شود (گاز، نفخ، اسهال، دل درد، یا استفراغ) ممکن است دستگاه گوارش او نسبت به مواد غذایی تحمل نداشته باشد. دکتر اوکیف می‌گوید که همه اینها بدین معنی است که دستگاه گوارش کودک نمی‌تواند مواد غذایی را به‌راحتی تحمل کند. ۱۵ درصد کودکان زیر ۱۲ ماه دارای چنین مشکلی هستند اما شدت این مشکل می‌تواند متنوع باشد. برخی از کودکان با مصرف مقدار زیادی غذا به این مشکلات دچار می‌شوند در حالی که در عده دیگری مقدار بسیار کمی غذا می‌تواند واکنش شدیدی در بدن آنها پدید بیاورد. گاهی‌اوقات عدم تحمل غذا فقط چند روز به طول می‌انجامد، در سایر موارد ممکن است مشکل ادامه پیدا کند.

شیر گاو

شیر گاو به احتمال زیاد مشکل‌دار ترین ماده غذایی است. تا ۷ درصد نوزادان برای هضم پروتئین موجود در شیر گاو مشکل دارند. بسیاری از والدین به‌دلیل همین عدم تحمل لاکتوز در کودکشان، دچار سردرگمی می‌شوند ــ عدم توانایی در هضم پروتئین شیر، لاکتوز، که در بچه‌های بزرگتر و بزرگسالان رایج است. اما این شرایط به ندرت در نوزادان اتفاق می‌افتد ــ این مشکل گاهی اوقات به‌طور موقت پس از یک ویروس معده بروز پیدا می‌کند و سریعاً نیز خوب می‌شود.

اگر کودک شما مشکل معده دارد یا پس از غذا خوردن شروع به بی‌قراری می‌کند، به متخصص اطفال مراجعه کنید. او به شما می‌گوید که آیا کودکتان عدم تحمل مواد غذایی دارد یا جریان چیز دیگری است. دکتر اوکیف می‌گوید: «من مسائل بسیاری را درنظر می‌گیرم. هنگامی که کودکتان شیر خشک نمی‌خورد، حتماً شیر خشک را به‌خوبی و براساس نسبت ذکر شده با آب مخلوط نشده است. در نوزادی که با شیر مادر تغذیه می‌کند، به رژیم غذایی مادر نگاه می‌کنیم تا مشخص شود که آیا او در غذایش از چیزی استفاده کرده که باعث تولید گاز بیش از حد شده باشد. تغذیه بیش از حد نیز می‌تواند علائم مشابهی را ایجاد کند».

شروع مواد غذایی جامد

هنگامی که کودک شما شروع به خوردن مواد غذایی جامد می‌کند، ممکن است عدم تحمل سایر مواد غذایی پدیدار شود. بعضی از کودکان در هضم گلوتن، و پروتئین موجود در گندم و جو دارای مشکل هستند. به گفته دکتر کلارا دیویس، پزشک متخصص آلرژی اطفال و ایمونولوژیست بیمارستان کودکان در هوستون، شما نمی‌توانید این مشکل را تا قبل از ۶ تا ۹ماهگی که کودک غلات بیشتری مصرف می‌کند، تشخیص دهید (بیماری سلیاک، یک بیماری جدی که مربوط به حساسیت به گلوتن است، معمولاً تا مدت‌ها بعد خود را نشان نمی‌دهد). این مسئله نادر است اما بعضی از کودکان دچار عدم تحمل به فروکتوز (قند میوه) و ساکاروز (قند) هستند.

درمان حساسیت غذایی چگونه است؟

برای این نوع از حساسیت غذایی، حذف ماده غذایی که باعث بروز این حساسیت شده از رژیم غذایی اولین اقدام برای درمان خواهد بود. در برخی موارد نادر ممکن است فرد با خوردن مقدار بسیار کمی از ماده خوراکی دچار شوک آنافیلاکتیک (Anaphylaxis - تنگی نفس شدید و اختلال در گردش خون) شود و به شدت در معرض خطر قرار بگیرد.

شوک آنافیلاکتیک نیاز به اقدامات سریع پزشکی دارد لذا در هنگام مواجهه با چنین مواردی بلافاصله با مرکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.