نمک در غذای کودک، مضرات و میزان نیاز روزانه

نمک و شکر معمولا به عنوان طعم دهنده‌های غذا مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما مصرف بیش از حد نمک و شکر می‌تواند منجر به بروز بیماری‌ها و مشکلات جدی برای کودکان و بزرگسالان شود و سلامتی آنها را به خطر اندازد. بنا بر گفته‌های سازمان‌های سلامت و بهداشت در سراسر جهان، بزرگسالان باید مصرف نمک را به میزان یک قاشق غذا‌خوری در روز محدود کنند. مصرف شکر هم باید به میزان شش قاشق چایخوری برای زنان و نه قاشق غذا‌خوری برای مردان محدود شود. از آنجایی که مصرف بیش از حد نمک و شکر مضر است؛ باید میزان آن را در غذا‌های روزانه تا حد امکان کاهش داد. مصرف بیش از اندازه نمک و شکر منجر به اختلال در عملکرد کلیه، پوسیدگی دندان و کاهش سیستم ایمنی و غیره خواهد شد. در ادامه بیشتر با مضرات نمک و شکر در غذای کودک آشنا می‌شویم.

بر اساس گفته‌های سازمان‌های بهداشت و سلامت کودکان نباید به هیچ وجه تا سن شش ماهگی نمک مصرف کنند. نیاز آنها به سدیم از طریق نمک موجود در شیر مادر برطرف خواهد شد. از سن شش تا یک‌سالگی کودک نباید بیش از یک گرم نمک (حاوی ۰/۴ گرم سدیم ) مصرف کند. مصرف نمک در کودکان نوپا و در سنین یک تا سه سال باید حدود ۲ گرم در روز و کودکان ۴ تا ۶ سال هم نباید بیش از ۳ گرم نمک در روز مصرف کنند. کودکان نیاز به مصرف قند و نمک اضافی در غذا‌های روزانه خودشان ندارند. نیاز کودک به قند از مصرف غذا‌های حاوی کربوهیدرات و دیگر خوراکی‌های حاوی قند طبیعی مانند میوه‌ها تامین خواهد شد.

مضرات نمک و شکر در غذای کودک
دلایل مهمی وجود دارد که بر اساس آن باید از اضافه کردن نمک و شکر در غذای کودک خودداری کنیم. این دلایل عبارتند از:
۱ـ اختلال در عملکرد کلیه: از مضرات نمک و شکر ایجاد اختلال در عملکرد کلیه است. مصرف بیش از حد نمک می‌تواند عملکرد کلیه را متوقف سازد، زیرا کلیه قادر به دفع نمک اضافی نیست. نمک در کلیه‌ها رسوب می‌‌کند و باعث آسیب آن خواهد شد.
۲ـ سنگ کلیه: سدیم بیش از حد موجود در نمک باعث می‌شود که کلیه‌ها کلسیم اضافی را از طریق ادرار دفع کنند. سنگ کلیه از دیگر مضرات نمک و شکر است و علائمی مانند تب و لرز، درد شدید بدن، تهوع و استفراغ، درد و سوزش هنگام ادرار و خون در ادرار دارد.
۳ـ فشار خون بالا: مصرف بیش از حد نمک می‌تواند منجر به فشار خون بالا شود. نوزادانی که در کودکی بیش از اندازه نمک مصرف کرده‌اند، در بزرگسالی در معرض فشار خون بالا قرار می‌گیرند.
۴ـ خطر کم‌آبی: نوزادانی که میزان نمک موجود در بدنشان زیاد است، در معرض خطر کم‌آبی قرار دارند. زیرا نمک اضافی از طریق عرق و ادرار دفع می‌شود. نوزادان نمی‌توانند تشخیص دهند که تشنه هستند و بزرگسالان تا زمانی که با علائم هشدار‌دهنده کم‌آبی کودک مواجه نشوند، متوجه آن نخواهند شد. از نشانه‌ها کم‌آبی عبارتند از: سنگ‌کلیه، درد‌های عضلانی و مفصلی، یبوست و مشکلات کبدی.
۵ـ استخوان‌های ضعیف و شکننده: مصرف بیش از اندازه نمک موجب افزایش سطح سدیم در بدن خواهد شد. همین مسئله باعث دفع بیش از حد کلسیم از بدن خواهد شد. بنابراین کلسیم که برای رشد و تقویت استخوان‌‌ها، ضروری است از بین خواهد رفت. کاهش کلسیم منجر به بیماری پوکی استخوان‌ها خواهد شد که به تدریج استخوان‌ها را نازک و شکننده می‌کند.
۶ـ پوسیدگی دندان: مصرف بیش از اندازه قند موجب ایجاد حفره‌هایی در دندان و پوسیدگی آن خواهد شد. باکتری‌های دهان از قند موجود در غذا اسیدی را تولید می‌کنند که این اسید به مرور موجب خراب شدن دندان‌ها خواهد شد.
۷ـ چاقی: قند موجود در مواد غذایی به معنای کالری بالای آن ماده غذایی است. کالری زیاد در بدن کودک به صورت چربی ذخیره خواهد شد. چاقی یا چربی بیش از حد در بدن کودکان باعث بیماری‌های زیادی خواهد شد.
۸ـ دیابت: مصرف بیش از حد قند منجر به دیابت نوع دو هم در کودکان و هم بزرگسالان خواهد شد. دیابت نوعی بیماری است که بر تنظیم میزان قند خون در بدن تاثیر می‌گذارد.
۹ـ خستگی و بی‌حالی: میزان قند خون بالا منجر به ترشح بیش از حد انسولین خواهد شد. میزان بالای انسولین هم به نوبه خود موجب ناآرامی، بی‌خوابی و خستگی کودک می‌شود.
۱۰ـ بیش فعالی: از آنجایی که قند به سرعت جذب خون می‌‌شود. میزان قند بالا در بدن موجب افزایش آدرنالین خون و بیش فعالی کودکان می‌شود.
۱۱ـ عادت غذایی نامطلوب: از دیگر مضرات نمک و شکر در غذای کودک ایجاد سبک و الگوی غذایی نامطلوب است. این سبک زندگی به مرور موجب دیابت، فشار خون بالا و چاقی خواهد شد.
۱۲ـ خودداری از خوردن شیر مادر: اگر نوزادان به طعم نمک و شکر عادت کنند، ممکن است به مرور از خوردن شیر مادر اجتناب کنند. این مسئله می‌تواند برای نوزادان خطرناک باشد، زیرا شیر مادر دارای مواد مغذی فراوان و برای آنها مفید است.
۱۳ـ از دست دادن طعم واقعی سبزیجات: اگر میزان قند و شکر موجود در مواد غذایی زیاد باشد، غذا طعم واقعی خود را نشان نمی‌دهد. اگر میزان شکر و نمک موجود در غذا‌ها کم باشد، کودک به مرور با طعم واقعی سبزیجات آشنا و به آنها علاقه‌مند می‌شود.