لکنت زبان کودکان، عوامل بروز

پدیده لکنت زبان در کودکان ۲ تا ۵ ساله متداول است. برای بیشتر کودکان دلیل این پدیده تنها عدم مهارت آن ها در استفاده از زبان بوده و بخشی از فرآیند یادگیری کنار هم گذاشتن کلمات در جمله است. امکان دارد این حالت بیاید و برود یا بین چند هفته تا یکی دو سال طول بکشد. اکثر کودکان بدون نیاز به کمک حرفه ای، به خودی خود می توانند از پس این مشکل بر بیایند. اما این مشکل برای برخی باقی مانده و بعد ها در مدرسه یا زندگی بالغانه شان تداخلاتی ایجاد می کند.
طبیعی است که به عنوان والدین یک کودک، اگر ببینید فرزندتان با پدیده لکنت زبان دست و پنجه نرم می کند، نگران شوید. آیا کاری از شما بر می آید که به برطرف کردن این مشکل کمک کند؟پدیده لکنت زمان چه زمانی طبیعیست و چه زمانی نیازمند مراجعه به پزشک است؟ در اینجا اطلاعاتی را در اختیارتان می گذاریم که اگر فرزندتان دچار بکنت است، می تواند به شما کمک کند.

پدیده لکنت زبان یا روان نبودن تکلم، یک اختلال در الگو های تکلم است. این اختلال فرم های زیادی دارد. برای مثال، امکان دارد فرد دچار لکنت یک آوا یا یک بخش از کلمه(مخصوصا بخش اول کلمات) را تکرار کند، مانند تاتاتاب (تاب). همچنین می تواند کشیدن ممتد یک آوا باشد. مانند آاااااافتاب. برخی اوقات لکنت به صورت قطع کامل تکلم یا حذف یک سری از اصوات رخ می دهد. یا می تواند تکرار آواهایی مانند ام، یا آ در میان صحبت کردن باشد.
هر فردی در هر زمانی ممکن است به بکنت زبان دچار شود. اما این پدیده میان کودکانی که به تازگی در حال یادگیری زبان و استفاده از کلمات در جمله هستند بیشتر است. پدیده لکنت زبان میان پسران بیش از دختران متداول است. این ناروانی در زبان به طور معمول بین ۱۸ تا ۲۴ ماهگی رخ می دهد و معمولا تا ۵ سالگی طول می کشد.
از هر پنج کودک یک کودک به این ناروانی در زبان دچار است که در دوره ای آنقدر شدید بوده که والدینش را نگران کند. و از هر بیست کودک یک نفر این لکنت را به مدت بیش از ۶ ماه تجربه می کند. اما وخیم بودن یا طولانی بودن این پدیده لزوما به این معنا نیست که تا ابد باقی خواهد ماند. اگر بدانید در مواجه با این موقعیت چه واکنشی نشان دهید و انتظار چه چیزی را داشته باشید، بهتر می توانید از این پدیده جلوگیری کنید.

تشخیص یک لکنت زبان موقتی با موضوعی که باید نگرانش باشید و امکان دارد تا سال های دبستان فرزندتان به طول بیانجامد، همیشه مقدور نیست. اما نشانه هایی وجود دارند که حاکی از مشکلی بزرگ تر در ناروانی گفتار فرزندتان هستند.
⁃ امکان دارد متوجه گرفتگی و درگیری فرزندتان با عضلات صورتش در حین حرف زدن شوید.
⁃ امکان دارد متوجه زیر شدن صدای کودکتان در حین تکرار کلمات شوید.
⁃ در مواردی که لکنت زبان در آن وخیم تر است، کودکان تلاش و تقلای بیشتری می کنند تا بتوانند حرف بزنند.
⁃ در مواقع وخیم تر، افراد تلاش می کنند تا برای جلوگیری از لکنت، آوا های دیگری را جایگزین لکنت کرده یا از کلمات دیگری استفاده کنند. در برخی از اوقات کودک از حرف زدن در زمانی که نیازی دارد، خودداری می کند.

محققان چهار پدیده را عامل ایجاد لکنت زبان می دانند:
-پدیده لکنت زبان در میان اعضای پیشین خانواده وجود داشته: هنوز بر سر ارثی بودن این پدیده مخالفت هایی وجود دارد. چرا که ژن این خصلت هنوز پیدا نشده. اما ۶۰٪ افرادی که به لکنت دچار شدند، در خانواده ی خود فردی که به لکنت دچار بوده را داشتند.
کودکانی که مشکلات دیگری در تکلم دارند بیش از دیگر کودکان احتمال ابتلا به لکنت زبان را دارند.
-فیزیولوژی اعصاب
در برخی از کودکانی که به پدیده لکنت زبان دچارند، تکلم در بخش دیگری از مغز نسبت به کودکان بدون لکنت پردازش می شود. این پدیده ممکن است در ایجاد ارتباط میان مغز و ماهیچه های دهان و زبان اختلال ایجاد کند.
-انتظار بیش از حد والدین
لکنت زبان برخی از کودکان به دلیل فشار و انتظارات بیش از حد خانواده ی آن هاست. اکثر مردم بر این باورند که پدیده لکنت زبان به دلیل وقوع یک ضربه ی روحی یا فیزیکی است. با اینکه مواردی بوده که پس از وقوع یک واقعه ی ناگوار کودک بلافاصله به لکنت دچار شده، این موارد به شدن محدود اند و معمولا یک مشکل فیزیکی یا روانی همراه خواهند بود. نشانه های کنی وجود دارند که بیانگر اینند که کودکان به دلیل دگرگونی شدید روحی دچار لکنت می شوند.

اگر نگران لکنت زبان فرزندتان و اختلال در رشدش هستید با پزشک خود صحبت کنید. امکان دارد پزشکتان شما را به یک متخصص آسیب شناسی گفتار و تکلم یا speech-language pathologist (SLP) معرفی کند. این فرد می تواند به شما بگوید آیا لکنت فرزندتان می تواند خطر جدی ای برایش باشد یا نه. در بیشتر مورادی که شامل کودکان می شود، برای بهبود اول با والدین کار شده و به آن ها آموزش داده می شود که چطور به فرزندشان کمک کنند تا اکنت را پشت سر گذاشته و با دیگران ارتباط برقرار کند.
هیچ درمانی برای لکنت زبان وجود نداشته و هیچ دارویی برای درمان این مشکل تایید نشده است. در برخی موارد، پزشک متخصص با کودک کار کرده وتکنیک هایی را به او آموزش می دهد تا کودک سعی کند لکنتش را از بین ببرد. این دوره ی تراپی ثابت نیست و به وضعیت کودک بستگی دارد.
تشخیص و مداخله ی سریع می تواند به کودکانی که دچار لکنت وخیم هستند بسیار کمک کند. اگر این نشانه ها را در او دیدید، سریعا او را برای تشخیص این مشکل، به نزد پزشک ببرید:
⁃ لکنتی که با گذشت زمان بدتر شده است.
⁃ لکنتی که همراه با تکان دادن ماهیچه ها یا حالت صورت است.
⁃ حرف زدن برای کودک سخت و انرژی بر است.
⁃ کودک از موقعیت هایی که باید در آن صحبت کند دوری می کند.
⁃ گرفتگی تار های صوتی که موجب زیر شدن صدای کودک می شود.
⁃ کودک پس از پنج سالگی نیز به لکنت دچار است.

کار های زیادی وجود دارد که شما و هر یک از اعضای خانواده تان می توانید با انجام آن ها به کودک دارای لکنت زبان خود کمک کنید:
⁃ موقعیت هایی را ایجاد کنید که حرف زدن در آن جالب، نشاط آور و بدون استرس است.
⁃ زمان هایی را پیدا کنید که بدون حضور عامل مزاحمی مانند تلویزیون یا دیگر موارد، با فرزندتان صحبت کنید.
⁃ از حرف های فرزندتان ایراد نگیرید و مدام او را تصحیح نکنید.
⁃ هنگامی که کودکتان با پدیده لکنت زبان دست و پنجه نرم می کند، او را مجبور به صحبت با افراد مختلف نکنید. او را به انجام فعالیت هایی تشویق کنید که نیاز وافری به صحبت کردن ندارند.
⁃ هنگامی که فرزندتان صحبت می کند به چشم های او نگاه کنید و نشانی از کلافگی یا بی صبری از خود بروز ندهید.
⁃ هنگامی که فرزندتان با لکنت صحبت می کند، از بروز حالات عصبانیت و منفی دوری کنید و او را اصلاح نکرده یا جملاتش را تکمیل نکنید. لازم است کودکتان بفهمد که افراد دارای لکنت زبان هم می توانند به راحتی و درستی با دیگران ارتباط برقرار کنند.
⁃ با اینکه ممکن است فکر کنید استفاده از عباراتی مانند "صبر کن و یک نفس عمیق بکش" یا " آرام تر صحبت کن" به کودکتان کمک کرده اید، اما در واقع این جملات او را عصبی تر می کند. پس از گفتنشان خودداری کنید.
⁃ آرام و شمرده با فرزندتان صحبت کنید تا او هم از شما تقلید کند.
⁃ از صحبت کردن درباره ی بکنت زبان با فرزندتان نترسید. اگر از شما سوالی پرسید یا نگرانی ای بروز داد، به او گوش بدهید و برایش توضیح دهید که اختلال در گفتار کاملا طبیعی است و هر کسی تا حدی در زندگی اش آن را تجربه می کند.