اضطراب و استرس در کودکان، چگونه قابل حل است؟

آیا تا به حال به اضطراب موقعیتی کودک خود فکر کرده‌اید‌؟ مثلا دو کودک را در نظر بگیرید. یک کودک در یک موقعیت به طور مثال زمانی که در میان جمع قرار می‌گیرد یا در موقعیت دیگر مثلا روز امتحان به آرامی و با خونسردی کامل عمل می‌کند، اما کودک دیگر در همان موقعیت دچار اضطراب می‌شود و این اضطراب مانع از این می‌شود که او بتواند عملکرد درست و مناسبی را از خود نشان دهد، یا در روز امتحان دچار کاهش تمرکز و نهایتا عدم موفقیت شود. به راستی چگونه ممکن است که دو نفر در رویارویی با یک موقعیت مشابه این قدر متفاوت عکس العمل نشان دهند؟

چگونه به اضطراب موقعیتی کودک خود کمک کنیم؟
اضطراب موقعیتی کودک می‌تواند کودکان را در هر سنی مورد هدف قرار دهد. معمولا کودکان علائم اضطراب را در زمان قرارگیری در موقعیت جدید یا زمانی که به طور بالقوه دردی را احساس می‌کنند و یا در زمان ترس از جدا شدن از افرادی که به آنها دلبستگی دارند مخصوصا پدر و مادر تجربه می‌کنند. مراجعه منظم به متخصصان پزشکی، افت تحصیلی در مدرسه و یا تغییرات دیگر در روال روزانه کودک شما می‌تواند موجب احساس اضطراب شود.
با وجود بهترین تلاش‌های شما برای آماده‌سازی فرزندتان برای یک وضعیت جدید، ممکن است آنها در این شرایط اضطراب خفیف، متوسط یا حتی شدید را تجربه کنند.
هر کودک علائم ‌اضطراب موقعیتی کودک را به شکل‌های مختلف نشان می‌دهد، اما علائم معمول شامل تپش قلب، تغییر در سطح فعالیت، تعریق دست، سست شدن پاها، درد معده، سردرد، یا نشانه‌های رفتاری مانند گریه کردن، جویدن ناخن، کشیدن مو یا کوبیدن سر است. موقعیت‌هایی که اضطراب را در کودک شما بر می‌انگیزاند مهم نیست. چرا که استراتژی‌هایی وجود دارد که می‌توانید با استفاده از آنها به کودک خود کمک کنید تا روی احساست خود کار کند و از وقایع آینده جلوگیری کند.
در رفع اضطراب موقعیتی کودک شما این است که به آنها کمک کنید تا متوجه تغییرات در بدن و رفتار خود شوند. به طوری که به آسانی ممکن است رفتار فرزندتان را مورد توجه قرار دهید و از آنها بپرسید که آیا آنها نیز متوجه رفتار خود می شوند یا نه‌. به عنوان مثال، اگر فرزند شما هنگام عصبانیت خود ناخن‌های خود را می‌جود‌، عبارت زیر را امتحان کنید: «من می‌توانم ببینم شما اکنون می‌خواهید ناخن‌های خود را بجوید. آیا شما متوجه این شدید؟» با یک نگرش بی‌طرفانه رفتار او را مورد خطاب قرار می‌دهید و با این کار به او کمک می‌کنید که متوجه این موضوع شود که بدنش به استرس چگونه پاسخ می‌دهد. با این وجود ممکن است از اعمال و رفتار فرزندان خود نا امید شوید یا از نظارت بر آنها خودداری کنید، زیرا این کار آنها می‌تواند سبب احساس شرم شود که در نتیجه ممکن است رفتارهای مرتبط با اضطراب را تقویت کند.
در قدم بعدی به فرزندتان کمک کنید تا متوجه شود که احساس اضطراب طبیعی است و رفتار و حالت خلق هر فردی زمانی که در معرض احساس اضطراب موقعیتی کودک قرار می‌گیرد تغییر می‌کند. به فرزند خود توضیح دهید آنها می‌توانند درک کنند که چگونه موقعیتی که باعث ناراحتی ما می‌شود، باعث ایجاد استرس و اضطراب می‌شوند و این احساسات می‌توانند به سر و بدن ما آسیب برسانند. توضیح دهید که همه مردم (از جمله خودتان) در هر زمانی احساس تنش و اضطراب را تجربه می‌کنند و این احساس برای هر فردی متفاوت است. به عنوان مثال شما می‌توانید این عبارت را امتحان کنید: من دوست ندارم با افراد جدید هم صحبت شوم و اگر در این موقعیت عصبی و مضطرب شوم، دست و پاهای من شروع به تعریق می‌کنند. به کودک خود کمک کنید تا متوجه شود که هیچ چیز نادرست و اشتباهی در مورد احساس اضطراب وجود ندارد و این شیوه‌ای است که بدن برای آگاهی در مورد وضعیت نا آرام یا نامناسب خود به ما می‌دهد.هنگامی که شما به فرزندتان کمک کردید تا اضطراب را تشخیص دهید و این احساس را نرمال سازی کند، اکنون می‌توانید به کودک خود کمک کنید که ریلکس کند. اولین قدم شما این است که با فرزندتان صحبت کنید در مورد اینکه چه چیزی موجب اضطراب آنها در مورد یک موقعیت می‌شود و در صورت امکان از طریق کلام به آنها کمک کنید که از این ترس‌ها رهایی یابند.
به عنوان مثال، ممکن است فرزند شما در اتاق انتظار یک پزشک به شکل بسیار ناخوشایندی در مورد ترس از ضربه خوردن به هنگام معاینه‌، تماس با دستگاه استتوسکوپ، یا نگرانی در مورد اینکه وزن آنها چقدر خواهد بود احساس بی قراری را تجربه کنند. صحبت کردن با فرزندتان درمورد اینکه چه چیزی باعث ناراحتی آنها می‌شود نه تنها مشکل واقعی را روشن می‌کند بلکه فرصتی برای ارائه اطلاعات دقیق در مورد آنچه که می‌توانید انتظار داشته باشید را فراهم می‌کند. اگر شما همچنان علائم اضطراب موقعیتی کودک را مشاهده کردید از روش کاهش استرس برای کمک به کاهش احساسات آنها استفاده کنید. بعضی از موثرترین روش‌ها برای کودکان شامل تمرینات تنفسی، تمرینات ذهن اگاهی، تصاویر هدایت شده و حضور فیزیکی اطمینان بخش والدین است.
به عنوان آخرین راه چاره ممکن است ضروری باشد که از موقعیت استرس زا دور شویم و در زمان دیگر دوباره آن را امتحان کنیم. اگر فرزند شما فریاد زده یا نشانه‌هایی از حمله پنیک (حمله وحشت زدگی) را نشان می‌دهد بهتر است او را به جایی که در آن احساس امنیت می‌کند ببرید. فرزندتان را مجبور نکنید چیزی را انجام دهد که بی تردید موجب ترس آنها می‌شود. کودکانی که از ارتفاع می‌ترسند نباید مجبور شوند که در لبه یک ساختمان بلند قرار گیرند. کودکی که از دیدن دلقک‌ها وحشت زده می‌شود نباید برای ایجاد یک تصویر با آن ترغیب شود. کودکانی که به انجام این گونه مداخلات مجبور می شوند احتمال بیشتری دارد که دچار خشم و فوبیاهای ریشه‌دار شوند. در عوض فرزند خود را تشویق کنید تا گام‌های کوچکی برای برانگیختن اضطراب موقعیتی خود در طول زمان داشته باشد.