دوست خیالی کودکان، مزیت ها و چالش ها

ممکن است این روزها خانواده شما هم میزبان عضوی جدید و نامرئی باشد، دوست خیالی فرزندتان. تقریبا نیمی از کودکان، در سراسر جهان، در سنین خاصی دوست‌های خیالی دارند. اغلب دوستان خیالی نامرئی هستند، برخی از کودکان نیز عروسک یا یکی از حیوانات اسباب‌بازی خود را به عنوان دوست خیالی‌شان انتخاب می‌کنند. براساس پژوهشی در این زمینه، حداقل یک میلیون دوست خیالی در خیابان‌ها قدم می‌زنند و شب‌ها در اتاق‌های کوچک رنگارنگ به خواب می‌روند! در صورت داشتن دوست خیالی توسط فرزندتان، چه باید بکنید؟ پاسخ این سؤال کوتاه و ساده است؛ تشویق کنید!

وقتی دوستان خیالی بدرفتاری می کنند
دوستان خیالی نقش‌های بسیاری را در زندگی کودکان به عهده می‌گیرند؛ یکی از این نقش‌ها به گردن گرفتن رفتارهای اشتباه است. برای مثال، یکی از والدین می‌گفت فرزندش رفتار بدش را به گردن دوست خیالی‌اش می‌اندازد؛ برخی نیز می‌گویند دوست خیالی‌شان آن‌ها را مجبور به انجام کارهای بد کرده است.
بنا به نظر متخصصان، این مسئله چندان مهم نیست. وقتی کودکان می‌دانند کاری اشتباه است، اغلب سعی دارند از انجام آن اجتناب کنند. آن‌ها نشان می‌دهند که واقعا فرق خوب و بد را می‌فهمند، حتی اگر نتوانند مقابل انگیزه بدرفتاری مقاومت کنند.
البته این مسئله توجیهی برای گذر از رفتارهای اشتباه آن‌ها نیست. کودکان معمولا می‌دانند دوست‌های خیالی‌شان واقعی نیستند. می‌توانید به آن‌ها یادآوری کنید رفتار درست یا قانون مورد نظر را به دوست خیالی‌شان توضیح دهند. در واقع، از این فرصت برای آموزش و توانمندسازی فرزندتان استفاده کنید. برای مثال، می‌توانید بگویید «عزیزم، لطفا به میمون کوچولو یادآوری کن که ما روی کاغذ نقاشی می‌کشیم، نه روی دیوارها!» یا «به میمون کوچولو بگو قانون خونه ما اجازه نمی‌ده این کارو انجام بدیم!»
این روش برای تمرین خودکنترلی در کودکان بسیار مناسب است، زیرا خردسالان می‌توانند دیگران را مجبور کنند در برابر قوانین پاسخگو باشند.
برخی از دوستان خیالی هرگز رفتار بدی انجام نمی‌دهند و برخی حتی کودکان را به رفتار درست تشویق می‌کنند. یکی از والدین می‌گفت دوست خیالی دخترش نحوه صحیح رد شدن از خیابان را به او یادآوری می‌کند و دیگری می‌گفت دوست خیالی فرزندش در طول شب از او محافظت می‌کند. همچنین، برخی از کودکان، به ویژه دختران، نقش محافظ یا معلم را برای دوستان خیالی خود ایفا می‌کنند. فرو رفتن در این نقش می‌تواند برای به عهده گرفتن نقش دوست، خواهر یا برادر خوب تمرین خوبی باشد. این نقش‌ها را می‌توانید هنگام تعامل فرزندتان با دوستان یا اعضای خانواده تقویت کنید.
به یاد داشته باشید، شما در حال تحکیم سازه‌ای هستید که پیش از این بنا شده است. به فرزند خود یادآوری کنید، همانطور که دوستش یادآوری کرده، باید هنگام رد شدن از خیابان، از خط عابر پیاده بگذرد و به هر دو سمت خیابان با دقت نگاه کند.

وقتی دوست خیالی شرایط غم انگیزی ایجاد می کند
گاهی کودکان می‌گویند دوست خیالی‌شان مرده است. نگران نباشید، این اتفاق طبیعی است و فرصتی برای آشنایی با مفهوم مرگ محسوب می‌شود. گاهی نیز به این معنی است که کودک آماده است با دوست خیالی‌اش خداحافظی کند. اغلب دوستان خیالی، با گذشت زمان و خود به خود، از بین می‌روند. ممکن است این مسئله باعث نگرانی و ناراحتی بزرگسالان باشد؛ شاید شما هم جزو والدینی باشید که هنگام تماشای انیمیشن درون و بیرون (Inside Out)، در صحنه خداحافظی بینگ بونگ، دوست خیالی شخصیت اصلی فیلم، مثل ابر بهار گریه کردید. کودکان تا وقتی به دوست خیالی‌شان احتیاج دارند، او را در دنیای خود حفظ می‌کنند.

وقتی کودک با دوست خیالی‌اش دعوا می کند
ممکن است کودک شما تمایل داشته باشد با دوست خیالی‌اش بازی کند، اما دوست خیالی دلش نخواهد یا اسباب‌بازی‌های او را مسخره کند و کودک بگوید با دوست خیالی‌اش دعوا کرده است. نگران نباشید، این فرصت روش امنی برای درک کودکان از شرایط مشابه در دنیای واقعی است. در این شرایط، شما یا خواهر و برادرهای بزرگ‌تر کودک می‌‌توانید در قالب گفتگو الگویی از نحوه ابراز احساسات، شیوه شراکت در اسباب‌بازی‌ها و سایر رفتارهای اجتماعی را برای کودک بسازید و به کمک آن، رفتارهای صحیح را در او نهادینه کنید.

اگر فرزندتان دوست خیالی ندارد
براساس مطالعات انجام شده، داشتن همراهان خیالی مزیت‌هایی دارد. برای مثال، کودکانی که دوست خیالی دارند، اجتماعی‌تر و خلاق‌تر هستند. بیش از ۷۵ درصد مادرانی که فرزندان آن‌ها دوست خیالی دارند معتقدند کودکشان اجتماعی‌تر شده است. طبق نتایج برخی مطالعات دیگر، داشتن دوست خیالی خللی در سلامت روان، مهارت‌های اجتماعی یا تنهایی کودک ایجاد نکرده است.
اما این مزایا دلیلی بر اجبار کودکان به داشتن دوست خیالی نیست. هدف این است که اگر با چنین مسئله‌ای مواجه شدید، دلسرد و ناراحت نشوید و با روی باز آن را بپذیرید.
براساس تحقیقات انجام شده، بسیاری از والدین از اینکه فرزندشان دوست خیالی داشته باشد ناراحت می‌شوند، زیرا از مزایای آن آگاه نیستند. در عین حال، نیمی از والدینی که فرزندشان دوست خیالی ندارد یا اگر دارد آن‌ها از وجودش بی‌خبرند، نگران روزی هستند که فرزندشان از داشتن دوست خیالی حرفی بزند. نکته مهم این است، اطمینان داشته باشید داشتن دوست خیالی نشانه وجود مشکل نیست.
مطمئن شوید فرزندتان به اندازه کافی بازی‌ می‌کند، چه همراه با دوست خیالی چه به تنهایی. زیرا طبق نتایج تحقیقات انجام شده، بازی کافی برای رشد کودکان حیاتی است. بسیاری از کودکان فرصت کافی برای استفاده از قوه تخیل و شروع یک بازی را ندارند. براساس این مطالعات، خردسالان یک تا چهار ساله‌ای که بیش از دو ساعت در روز را جلوی تلویزیون یا صفحه نمایش می‌گذرانند، ۳/۵ برابر کمتر از سایر بچه‌ها به داشتن دوست خیالی علاقه نشان می‌دهند. در صورتی که کودکان فرصت کافی برای تخیل و ساخت دوست خیالی نداشته باشند، فرصت‌های خلاقیت دیگر مانند نقاشی، داستان‌نویسی و داستان‌پردازی را نیز از دست می‌دهند.