چگونه اضطراب کودک‌مان را مدیریت کنیم؟

 اضطراب کودکان یکی از شایع‌ترین چالش‌های روانشناختی است که می‌تواند بر رشد هیجانی، اجتماعی و تحصیلی آنان تأثیر منفی داشته باشد. اضطراب در کودکان به‌عنوان یک پاسخ طبیعی به موقعیت‌های استرس‌زا یا ناشناخته تعریف می‌شود، اما زمانی که این احساسات به طور مداوم، شدید و غیرمنطقی ظاهر شود و عملکرد روزمره کودک را مختل کند، به عنوان اختلال اضطرابی شناخته می‌شود. 

داود فتحی، متخصص روان شناسی و آموزش کودکان با بیان اینکه اختلالات اضطرابی در کودکان انواع مختلفی دارد، گفت: اضطراب جدایی به معنی ترس شدید جدا شدن از والدین یا مراقبین اصلی که معمولاً در سنین ۳ تا ۹ سالگی شایع است و اضطراب اجتماعی به عنوان ترس از تحقیر یا قضاوت شدن توسط دیگران که منجر به اجتناب از فعالیت‌های گروهی یا صحبت در جمع می‌شود و اغلب از حدود ۸ سالگی شروع می‌شود. 

وی ادامه داد: اختلال اضطراب فراگیر (GAD) نیز به عنوان نگرانی مزمن و بیش از حد درباره مسائل مختلف مانند عملکرد تحصیلی، سلامت خانواده یا وقوع اتفاقات ناگوار، فوبیای خاص و اختلال وحشت‌زدگی (پنیک دیسوردر) یکی دیگر از اختلالات اضطرابی در کودکان است.

علائم اضطراب در کودکان

فتحی تشریح کرد: علائم اضطراب در کودکان معمولاً در چهار بعد هیجانی، جسمانی، رفتاری و شناختی خود را نشان می‌دهد، تحریک‌پذیری شدید، گریه‌های بی‌دلیل، احساس ناامنی و ترس از اشتباه کردن یا مورد انتقاد قرار گرفتن از علائم هیجانی اضطراب و دل‌پیچه، سردرد، حالت تهوع، مشکلات خواب، کابوس‌های مکرر، لرزش دست‌ها و تعریق از علائم هیجانی بدن است.

وی افزود: اجتناب از مدرسه یا موقعیت‌های خاص، چسبیدن به والدین و رفتار‌های وسواسی مانند چک کردن مکرر از نشانه‌های رفتاری اضطراب است، علاوه‌بر از علائم فکری اضطراب در کودکان می‌توان به افکار منفی، تمرکز ضعیف و نگرانی‌های مداوم درباره وقوع اتفاقات بد اشاره کرد.

متخصص روان شناسی و آموزش کودکان با تاکید بر اینکه عوامل متعددی مانند عوامل زیستی، محیطی، روانشناختی و عوامل اجتماعی در بروز اضطراب کودکان نقش داشته باشند.

راهکار‌های حمایتی برای والدین 

فتحی تشریح کرد: والدین می‌توانند با رعایت چند راهکار به کاهش اضطراب کودکان کمک کنند، تأیید احساسات کودک یکی از این راهکار‌هاست که به جای گفتن «نگران نباش»، احساسات کودک را بپذیرند و به او اطمینان دهند که در کنارش هستند، همچنین باید در موقعیت‌های استرس‌زا آرامش خود را حفظ کنند، به افزایش حس امنیت کودک کمک کنند و موفقیت‌های کوچک کودک را تشویق کنند تا اعتماد به نفس و شجاعت آنها افزایش یابد. 

وی افزود: اگر علائم اضطراب بیش از ۶ ماه ادامه یابد و عملکرد روزمره کودک را مختل کند، مراجعه به روانشناس یا روانپزشک ضروری است. درمان‌های موثر شامل روان‌درمانی (بازی درمانی، درمان شناختی-رفتاری)، خانواده‌درمانی و در برخی موارد دارودرمانی است.

منبع: آنا