در دنیای امروز که گوشیهای هوشمند، شبکههای اجتماعی و زندگی مجازی به بخش جداییناپذیر زندگی کودکان و نوجوانان تبدیل شدهاند، الگوهای تربیتی نیز دستخوش تغییرات چشمگیری شده است. حضور مادری که با سادگی و مهر، فرزند خود را پرورش میداد یا پدری که با حضور مؤثر خود الگو میشد کمرنگ شده است. اکنون بلاگرهایی با ظاهر اغراقشده، زندگیهای لوکس و پیامهایی سطحی، قهرمانان نسل جدید شدهاند.
فرزانه عامری، متخصص روانشناسی ضمن بررسی این پدیده هشدار میدهد: اگر خانوادهها نقش الگویی خود را بازنیابند، آسیبهای فردی و اجتماعی، آینده نسل نوجوان را تهدید خواهد کرد.
وی در رابطه با تأثیر فضای مجازی و تبلیغات به جراحیهای زیبایی توسط بلاگرها روی کودکان و نوجوانان گفت: اولین و مهمترین محیط اجتماعی برای کودکان، خانواده است؛ پس از آن مدرسه و آینده در دانشگاه نقشآفرینی میکنند؛ در گذشته خانوادهها به عنوان اولین الگوهای مثبت برای فرزندان عمل میکردند، والدین با رفتارهای مناسب خود نقش تربیتی مؤثری داشتند و این روند با همراهی معلمان و گروههای همسالان سالم ادامه پیدا میکرد؛ اما امروزه این چرخه دچار آسیب شده است.
وی ادامه داد: اولین آسیب به این چرخه از خانواده آغاز شده، یعنی والدین به دلایل مختلف از ایفای نقش الگو برای فرزندان بازماندهاند؛ همچنین در برخی موارد والدین گرچه حضور فیزیکی دارند اما نمیتوانند الگوی مناسبی برای فرزندان خود باشند. به عنوان مثال مادران درگیر مشغلههای شخصی مانند خرید و کارهای روزمره شده و نقش تربیتی خود را کمرنگ کردهاند.
عامری اظهار داشت: ورود کودکان به فضای مجازی زودهنگام است. مشاهده میشود که حتی کودکان زیر دو سال بدون محدودیت از تلفن همراه استفاده میکنند. این موضوع موجب شده است که جای خانواده و معلمان، رسانهها و شبکههای اجتماعی به عنوان الگوهای جدید برای کودکان مطرح شوند.
این متخصص روانشناسی اذعان کرد: شبکههای اجتماعی و رسانههای تصویری، الگوهای غربی با پیامهای مثبت و منفی را به کودکان ارائه میدهند. برخی از این الگوها حتی زمانی که رفتارهای منفی مانند فساد را به نمایش میگذارند، به عنوان افراد موفق و قهرمان معرفی میشوند. این روند، سبب تحریف در ارزشها و هویتیابی کودکان و نوجوانان شده است و اگر خانوادهها نقش خود را به عنوان الگوی اصلی فرزندان بازیابی نکنند، آسیبهای اجتماعی و فردی در نسلهای آینده شدت خواهد گرفت.
منبع: مهر