از کجا بفهمیم ریزش مو هورمونی است؟ ۵ دلیل اصلی + ۴ علامت مهم و روش درمان

دلایل شایع ریزش موی هورمونی

بعضی از شایع‌ترین دلایل ریزش موی هورمونی عبارت است از:

1. افزایش هورمون آندروژن (هورمون مردانه): باعث نازک شدن تدریجی تارهای مو و عقب‌رفتن خط رویش مو می‌شود.

2. سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS): یکی از شایع‌ترین دلایل ریزش موی هورمونی در زنان است.

3. بیماری‌های تیروئید: پرکاری یا کم‌کاری تیروئید هر دو می‌توانند ریزش مو ایجاد کنند.

4. تغییرات هورمونی پس از بارداری یا یائسگی: تغییر سطح استروژن و پروژسترون روی چرخه رشد مو اثر می‌گذارد.

5. داروهای هورمونی: مصرف یا قطع قرص‌های ضدبارداری، درمان‌های جایگزینی هورمون یا داروهای خاص می‌توانند محرک باشند.

علائم ریزش موی هورمونی

ریزش موی هورمونی معمولاً الگوی مشخصی دارد و با برخی نشانه‌های خاص همراه است:

• ریزش مو به شکل پراکنده یا نازک شدن تارها در قسمت‌های بالای سر یا جلو پیشانی (الگوی مردانه یا زنانه).
• ریزش شدید مو پس از تغییرات هورمونی مثل بارداری، زایمان، یائسگی یا قطع و شروع داروهای هورمونی.
• همزمانی ریزش مو با علائم دیگر مانند آکنه، نامنظمی قاعدگی، رشد موهای زائد در صورت و بدن یا تغییرات وزن.
• کاهش حجم و ضخامت مو در مدت زمان کوتاه بدون دلیل ظاهری مشخص.

بیشتر بخوانید: چه آزمایش هایی باید در چکاپ برای ریزش مو انجام شوند؟

شما می‌توانید عکس ریزش موی هورمونی را در زیر مشاهده کنید:

آیا ریزش موی هورمونی می‌تواند ارثی باشد؟

بله، ریزش موی هورمونی می‌تواند زمینه ارثی و ژنتیکی داشته باشد. در بسیاری از افراد، حساسیت فولیکول‌های مو به هورمون دی‌هیدروتستوسترون (DHT) به‌طور ژنتیکی منتقل می‌شود و همین عامل باعث بروز ریزش موی هورمونی یا همان آلوپسی آندروژنتیک می‌گردد. اگر یکی از والدین یا هر دو سابقه کم‌پشتی یا طاسی زودرس داشته باشند، احتمال بروز این مشکل در فرزندان بیشتر می‌شود. البته عوامل محیطی مثل استرس، تغذیه نامناسب یا بیماری‌های هورمونی نیز می‌توانند شدت و سرعت ریزش مو را افزایش دهند، اما ژنتیک یکی از مهم‌ترین نقش‌ها را در ابتلا به این نوع ریزش ایفا می‌کند.

بیشتر بخوانید: درمان ریزش سکه ای مو، ۵ روش مؤثر و کارآمد

ریزش موی هورمونی در زنان

ریزش موی هورمونی در زنان معمولاً به دلیل تغییرات یا اختلال در سطح هورمون‌ها مانند استروژن، پروژسترون و آندروژن رخ می‌دهد. این نوع ریزش اغلب در دوران‌هایی مثل پس از زایمان، یائسگی یا در نتیجه مشکلاتی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) دیده می‌شود. الگوی ریزش موی هورمونی در زنان معمولاً به صورت نازک شدن موها در ناحیه فرق سر و کاهش حجم کلی موهاست، در حالی که خط رویش مو در پیشانی کمتر دچار عقب‌رفتگی می‌شود. همراهی این مشکل با علائمی مانند نامنظمی قاعدگی، آکنه یا رشد موهای زائد نیز نشانه‌ای از دخالت هورمون‌ها در ریزش مو است.

تاثیر یائسگی بر ریزش موی هورمونی

در دوران یائسگی، کاهش سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون تعادل هورمونی بدن را بر هم می‌زند و در مقابل، اثر هورمون آندروژن بیشتر نمایان می‌شود.

ریزش موی هورمونی در یائسگی معمولاً دائمی‌تر از دوره‌های دیگر است، اما با استفاده از مکمل‌ها، درمان‌های موضعی و گاهی هورمون‌تراپی قابل کنترل خواهد بود.

بیشتر بخوانید: یائسگی ریزش مو را بیشتر می‌کند

تاثیر بارداری بر ریزش موی هورمونی

در دوران بارداری به دلیل افزایش سطح استروژن، چرخه رشد موها طولانی‌تر می‌شود و معمولاً زنان شاهد پرپشتی و درخشش بیشتر موهایشان هستند. اما پس از زایمان، با کاهش ناگهانی سطح استروژن، موهایی که در فاز رشد باقی مانده بودند وارد فاز ریزش می‌شوند و ریزش شدیدی به‌ویژه در ۳ تا ۶ ماه اول پس از زایمان رخ می‌دهد. این ریزش که به آن "ریزش موی پس از زایمان" گفته می‌شود معمولاً موقتی است و با گذشت زمان و بازگشت تعادل هورمونی، موها دوباره به وضعیت طبیعی برمی‌گردند.

بیشتر بخوانید: ریزش مو در بارداری و هر آنچه باید درباره آن بدانید

ریزش موی هورمونی در مردان

ریزش موی هورمونی در مردان بیشتر به دلیل افزایش حساسیت فولیکول‌های مو به هورمون دی‌هیدروتستوسترون (DHT) رخ می‌دهد. این نوع ریزش که با نام آلوپسی آندروژنتیک یا الگوی مردانه شناخته می‌شود، معمولاً از ناحیه شقیقه‌ها یا بالای سر آغاز شده و به‌تدریج باعث عقب‌رفتن خط رویش مو یا کم‌پشتی در تاج سر می‌شود.

شدت و سرعت این ریزش به عوامل ژنتیکی و سطح هورمون‌ها بستگی دارد. برخلاف ریزش‌های موقتی، ریزش موی هورمونی در مردان اغلب پیش‌رونده است و بدون درمان می‌تواند منجر به کم‌پشتی شدید یا طاسی شود، هرچند با داروها و روش‌های پزشکی می‌توان روند آن را کند یا کنترل کرد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر ریزش مو همراه با علائم دیگری مانند تغییرات قاعدگی، افزایش موهای زائد، خستگی شدید، تغییرات وزن یا مشکلات پوستی باشد، احتمال هورمونی بودن آن بیشتر است و بهتر است به پزشک متخصص پوست یا غدد مراجعه کنید. همچنین اگر ریزش مو بیش از سه ماه ادامه پیدا کرد یا حجم قابل توجهی از موها از دست رفت، نیاز به بررسی تخصصی دارید.

 روش‌های تشخیص ریزش موی هورمونی

پزشک برای تشخیص دقیق معمولاً از روش‌های زیر استفاده می‌کند:

• معاینه الگوی ریزش مو
• آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون‌ها (تیروئید، آندروژن، استروژن و …)
• بررسی سابقه خانوادگی ریزش مو
• در برخی موارد، بیوپسی پوست سر

آیا ریزش موی هورمونی برگشت پذیر است؟

ریزش موی هورمونی در بسیاری از موارد تا حدی برگشت‌پذیر است، اما میزان بازگشت موها بستگی به علت اصلی و زمان شروع درمان دارد. اگر مشکل ناشی از اختلالات موقتی مانند تغییرات پس از بارداری یا اختلال تیروئید باشد، معمولاً با تنظیم سطح هورمون‌ها و مراقبت مناسب، موها دوباره رشد می‌کنند.

 در مقابل، اگر ریزش مو طولانی‌مدت و به دلیل حساسیت ژنتیکی به هورمون آندروژن باشد (آلوپسی آندروژنتیک)، بازگشت کامل موها دشوار است اما می‌توان با درمان‌های دارویی، تغییر سبک زندگی و روش‌های پیشرفته پزشکی روند ریزش را کند کرده و رشد مجدد بخشی از موها را تحریک کرد.

 درمان ریزش موی هورمونی

درمان بستگی به علت اصلی دارد، اما رایج‌ترین روش‌ها شامل موارد زیر است:

• داروهای تنظیم‌کننده هورمون یا درمان بیماری‌های زمینه‌ای (مثل تیروئید یا PCOS)
• محلول‌ها و داروهای تقویت رشد مو مانند ماینوکسیدیل
• اصلاح سبک زندگی شامل تغذیه سالم، ورزش منظم و کاهش استرس
• در موارد شدید، درمان‌های پیشرفته مثل مزوتراپی یا کاشت مو

قرص برای ریزش مو هورمونی

در بازار ایران، چندین قرص و مکمل‌ خوراکی وجود دارند که به‌ویژه برای کاهش ریزش موی هورمونی (هورمون‌محور) کاربرد دارند. البته لازم است تاکید کنیم که همه این داروها باید با تجویز پزشک متخصص مورد استفاده قرار گیرند و نباید خودسرانه مصرف شوند. در ادامه، دسته‌بندی بر اساس نوع دارو را مشاهده می‌کنید:

بیشتر بخوانید: بهترین قرص برای تنظیم هورمون های زنانه کدام است؟/ انواع قرص

داروهای تجویزی ضد آندروژن و هورمونی

• اسپیرونولاکتون (Spironolactone)

دارویی است که تولید هورمون‌های مردانه مانند DHT را مهار می‌کند و در کاهش ریزش موی آلوپسی آندروژنیک موثر است. مصرف معمول آن در زنان دوز ۱۰۰–۲۰۰ میلی‌گرم روزانه است و حدود شش ماه تا یک سال طول می‌کشد نتایج را مشاهده کنند.

• فیناستراید (Finasteride):

نوعی مهارکننده آنزیم ۵α-ریدکتاز بوده و برای مردانی که ریزش موی هورمونی دارند تجویز می‌شود.

• دوتاستراید (Dutasteride):

مشابه فیناستراید، با اثر قوی‌تر در مهار DHT است و در برخی موارد برای درمان ریزش موی مردان تجویز می‌شود.

• سیپروترون استات (Cyproterone Acetate):

دارویی ضدآندروژن است که در ترکیب با استروژن (مثلاً Diane-۳۵) در زنان برای درمان ریزش موی مرتبط با هورمون و نیز مشکلات پوستی مانند آکنه و هیرسوتیسم کاربرد دارد.

 مکمل‌های مقوی و تقویتی (مکمل غذایی)

• پریورین (Priorin):

یک مکمل آلمانی معروف است که حاوی بیوتین، عصاره ارزن، سیستئین و ویتامین‌های گروه B می‌باشد. برای تقویت موهای نازک و کاهش ریزش مو، از جمله ریزش هورمونی، موثر شناخته شده است.

• پانتوویگار

  محصولی از شرکت Merz آلمان است که برای زنان طراحی شده و حاوی زینک، بیوتین، فولیک اسید و آهن می‌باشد. در درمان ریزش موی ناشی از اختلالات هورمونی و ژنتیکی موثر است

سایر مکمل‌های رایج

مانند «هیرتامین»، «فولیکوژن»، «سیستین B۶ رازک»، و «فیتو/پاورفیت» نیز در بازار عرضه می‌شوند و حاوی ترکیبات تقویتی مثل بیوتین، فولیک اسید و ویتامین‌های گروه B هستند

اگر ریزش موی شما ناشی از اختلالات هورمونی است، ابتدا تحت نظر پزشک غدد یا متخصص پوست، آزمایش‌های هورمونی انجام دهید تا درمان مناسب (دارو+مکمل) مشخص شود. مصرف مکمل‌ها به‌تنهایی ممکن است موثر باشد اما اگر هورمون‌ها تنظیم نشوند، نتیجه مطلوب حاصل نخواهد شد.

درمان گیاهی ریزش موی هورمون 

درمان‌های گیاهی و خانگی می‌توانند به عنوان یک روش کمکی در کنار درمان‌های پزشکی برای کاهش ریزش موی هورمونی استفاده شوند. هرچند این روش‌ها به تنهایی جایگزین درمان اصلی اختلالات هورمونی نیستند، اما می‌توانند به تقویت مو و بهبود گردش خون پوست سر کمک کنند.

• روغن رزماری: ماساژ پوست سر با روغن رزماری به بهبود گردش خون کمک می‌کند و برخی مطالعات نشان داده‌اند که می‌تواند رشد مو را تحریک کند.

• ژل آلوئه‌ورا: استفاده موضعی از ژل تازه آلوئه‌ورا التهاب پوست سر را کاهش داده و به تقویت فولیکول‌های مو کمک می‌کند.

• دمنوش گزنه: مصرف دمنوش گزنه به دلیل داشتن ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند در کاهش ریزش مو مؤثر باشد.

• چای سبز: سرشار از آنتی‌اکسیدان است و مصرف خوراکی یا شست‌وشوی مو با چای سبز سرد می‌تواند در کاهش ریزش مو نقش داشته باشد.

• روغن کرچک: ماساژ پوست سر با روغن کرچک باعث تقویت ریشه‌ها و ضخیم‌تر شدن موها می‌شود.

• حنا و سدر: استفاده از ماسک‌های طبیعی مانند حنا و سدر، علاوه بر تقویت ساقه مو، به بهبود سلامت پوست سر نیز کمک می‌کند.

چطور ریزش موی هورمونی جلوگیری کنیم؟

برای جلوگیری از ریزش موی هورمونی لازم است هم به سلامت عمومی بدن توجه کنید و هم عوامل محرک هورمونی را کنترل نمایید. مهم‌ترین راهکارها شامل این موارد است:

• بررسی و درمان مشکلات هورمونی: معاینه و آزمایش دوره‌ای برای تشخیص زودهنگام بیماری‌هایی مثل کم‌کاری یا پرکاری تیروئید و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک.

• تغذیه متعادل: مصرف پروتئین کافی، ویتامین‌های گروه B، آهن، روی و اسیدهای چرب امگا ۳ به سلامت ریشه مو کمک می‌کند.

• مدیریت استرس: استرس طولانی‌مدت می‌تواند تعادل هورمونی بدن را بر هم بزند و ریزش مو را تشدید کند.

• پرهیز از مصرف خودسرانه داروهای هورمونی: استفاده یا قطع داروهایی مانند قرص‌های ضدبارداری باید با مشورت پزشک باشد.

• سبک زندگی سالم: ورزش منظم، خواب کافی و پرهیز از رژیم‌های غذایی سختگیرانه به حفظ تعادل هورمون‌ها کمک می‌کند.

• مراقبت از مو: استفاده از شامپو و محصولات ملایم، اجتناب از حرارت زیاد سشوار و اتو مو و کاهش رنگ و مواد شیمیایی آسیب‌زننده.

سخن پایانی

ریزش مو همیشه نشانه یک مشکل ساده نیست و گاهی می‌تواند به دلیل تغییرات هورمونی در بدن رخ دهد. توجه به علائم همراه و مراجعه به پزشک در زمان مناسب، بهترین راه برای تشخیص و درمان است. در مورد ریزش موی هورمونی، درمان ریشه‌ای می‌تواند به بازگشت سلامت موها کمک کند.