بارداری پوچ یا مولار، راه‌های تشخیص و درمان

بارداری پوچ یا مولار یک توده خوش خیم است که در رحم زنان باردار رشد می کند. بارداری مولار زمانی شروع می شود که تخم لقاح می یابد (لقاح تخمک زن با اسپرم مرد) ، ولی به جای رشد طبیعی، جفت به شکل توده ای غیرعادی از کیست ها درمی آید.

حاملگی پوچ دو نوع کامل و جزئی دارد.

در بارداری پوچ کامل، جنین یا جفت طبیعی وجود ندارد.

در بارداری پوچ جزئی ، جنین غیرطبیعی و جفت تا حدی طبیعی است. جنین شروع به رشد می کند، اما ناقص و بدشکل است و زنده نمی ماند.

بارداری پوچ عوارض خطرناکی در پی دارد، مثلا باعث یک نوع نادر از سرطان خواهد شد و نیاز فوری به درمان دارد.

نشانه های بارداری پوچ
بارداری پوچ در ابتدا همانند یک بارداری طبیعی به نظر می رسد، ولی بیشتر بارداری های پوچ باعث بروز علائم زیر می شوند:

- خونریزی قهوه ای تیره تا قرمز روشن از واژن طی سه ماهه اول بارداری

- حالت تهوع و استفراغ شدید

- گاهی اوقات دفع کیست هایی شبیه خوشه انگور

- به ندرت درد لگن (پایین کمر و شکم)

اگر هر یک از علائم بارداری پوچ را مشاهده کردید، به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. او ممکن است سایر علائم این بارداری را پیدا کند، مانند:

- رشد سریع رحم : رحم نسبت به آن مرحله از بارداری خیلی بزرگ است.

- فشار خون بالا

- پره اکلامپسی: یا مسمومیت بارداری که باعث افزایش فشار خون مادر و دفع پروتئین از ادرار بعد از هفته بیستم بارداری می شود.

- کیست تخمدان

- کم خونی

- پرکاری تیروئید
بارداری پوچ مدت زیادی ادامه پیدا نمی کند و نهایتا منجر به سقط خودبخودی می شود. برای جلوگیری از عوارض، بایستی بافت پوچ به طور کامل از رحم خارج شود

دلایل بارداری پوچ
بارداری پوچ در اثر تخمی که به طور غیرطبیعی بارور می شود یا لقاح می یابد، ایجاد می شود.

سلول های بدن انسان به طور طبیعی دارای 23 جفت (46 عدد) کروموزوم هستند. یک کروموزوم از هر جفت کروموزوم از پدر و دیگری از مادر می آید.

در بارداری پوچ کامل، تمامی کروموزوم های تخم لقاح یافته از پدر می آیند. مدت کوتاهی بعد از لقاح، کروموزوم های تخمک مادر از بین می روند و یا غیرفعال می شوند و کروموزم های پدر دوبرابر می شوند. تخم لقاح یافته یا هسته ندارد و یا هسته آن غیرفعال است.

در بارداری پوچ جزئی یا ناکامل، کروموزوم های مادر باقی می مانند، اما پدر دو گروه از کروموزوم ها را تامین می کند. در نتیجه جنین به جای 46 عدد کروموزوم، 69 عدد کروموزوم دارد.

این اتفاق زمانی رخ می دهد که کروموزوم های پدر دو برابر شوند و یا دو اسپرم با یک تخمک لقاح پیدا کنند (به جای یک اسپرم با یک تخمک).

عواملی که خطر ابتلا به بارداری پوچ را زیاد می کنند
به طور تخمینی، یک مورد از هزار مورد بارداری، پوچ است. عوامل مختلفی خطر ابتلا به این نوع بارداری را افزایش می دهند که عبارتند از:

- سن مادر: بارداری پوچ در زنان بالاتر از ۳۵ سال و کمتر از ۲۰ سال بیشتر است.

- داشتن بارداری پوچ در قبل: اگر یک بار دچار بارداری پوچ شوید، به احتمال زیاد مجددا دچار آن خواهید شد. به طور متوسط بارداری پوچ در ۱ تا ۲ زن از هر صد زن مجددا دیده می شود.

مشکلات ناشی از بارداری پوچ
بعد از رفع بارداری پوچ ممکن است قسمتی از بافت پوچ در رحم مادر باقی بماند و به رشد خود ادامه دهد. این وضعیت را بیماری تروفوبلاستیک بارداری پایدار می نامند.

یک زن از هر پنج زن مبتلا به بارداری پوچ دچار این بیماری می شود که معمولا هم بعد از بارداری پوچ کامل رخ می دهد.

یکی از علائم این بیماری این است که میزان هورمون HCG (یک نوع هورمون بارداری) بعد از برطرف شدن بارداری پوچ همچنان بالا باقی می ماند.

در برخی موارد، بافت پوچ به لایه میانی دیواره رحم نفوذ می کند و باعث خونریزی واژینال می شود.

این بیماری معمولا به طور موفقیت آمیزی توسط روش شیمی درمانی درمان می شود.

راه دیگر درمان این بیماری، درآوردن رحم (هیسترکتومی) است.

به ندرت بیماری تروفوبلاستیک سرطانی می شود و به سایر اندام ها پخش می شود. معمولا این سرطان با داروهای سرطان چندگانه درمان می شود.

راه های تشخیص بارداری پوچ
اگر پزشک به بارداری پوچ در شما مشکوک شود، یک آزمایش خون برای اندازه گیری هورمون HCG می نویسد.

همچنین سونوگرافی تجویز می کند.

سونوگرافی بارداری پوچ کامل که هفته هشتم تا نهم حاملگی معلوم می شود، موارد زیر را نشان می دهد:

- جنین وجود ندارد.

- مایع آمنیوتیک (مایعی که اطراف جنین را پر می کند) وجود ندارد.

- جفت کیست دار ضخیم که رحم را پر کرده است.

- کیست تخمدان

سونوگرافی بارداری جزئی موارد یر را مشخص می کند:
- جنین با رشد کم

- مایع آمنیوتیک کم

- جفت کیست دار ضخیم

اگر پزشک تشخیص دهد که شما دچار بارداری پوچ هستید، وجود یاعدم وجود بیماری های زیر را نیز در شما بررسی می کند:

- پره اکلامپسی (مسمومیت بارداری)

- پرکاری تیروئید

- آنمی (کم خونی)

راه های درمان بارداری پوچ
بارداری پوچ مدت زیادی ادامه پیدا نمی کند و نهایتا منجر به سقط خودبخودی می شود. برای جلوگیری از عوارض این بارداری، بایستی بافت پوچ به طور کامل از رحم مادر خارج شود.

اگر بافت پوچ با سقط خودبخودی به طور کامل از بدن خارج نشود، پزشک متخصص زنان از راه های زیر برای درمان آن استفاده می کند:
1- داروها: پزشک داروی خاصی را برای سقط جنین تجویز می کند.

2- کورتاژ : پزشک برای خارج کردن بافت پوچ از روش کورتاژ استفاده می کند. عمل کورتاژ معمولا 15 تا 30 دقیقه طول می کشد.

3- بیرون آوردن رحم از بدن : اگر بافت پوچ، وسیع و گسترده باشد و بعدها هم نخواهید باردار شوید، پزشک با عمل جراحی رحم را درمی آورد.

4- پایش و کنترل هورمون HCG : بعد از خارج شدن بافت پوچ از رحم، پزشک میزان هورمون HCG را چند بار اندازه می گیرد تا زمانی که به حد طبیعی برگردد.

اگر میزان این هورمون همچنان بالا باقی بماند، نیاز به درمان های دیگری وجود دارد.

پزشک برای مدت شش ماه تا یک سال بعد از درمان کامل بارداری پوچ، میزان هورمون HCG را اندازه می گیرد تا مطمئن شود بافت پوچی در داخل رحم مادر باقی نمانده باشد.

از آنجایی که بارداری مجدد، پایش هورمون HCG را سخت می کند، پزشک به شما توصیه خواهد کرد که طی این مدت باردار نشوید.

جلوگیری از بارداری پوچ
اگر قبلا حاملگی پوچ داشته اید، قبل از بارداری مجدد با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است پزشک به شما توصیه کند شش ماه تا یک سال حامله نشوید.

در بارداری بعدی، برای بررسی وضعیت شما و اطمینان از رشد طبیعی جنین، پزشک زودتر از شما سونوگرافی انجام می دهد.