درمان گرمازدگی در کودکان، گیاهان دارویی موثر

دکتر محمدحسین صالحی سورمقی؛ استاد دانشکده داروسازی دانشگاه تهران نیز در مورد اینکه چه گیاهان دارویی برای پیشگیری و تسکین گرمازدگی (آفتاب‌زدگی) در تابستان به ویژه برای کودکان موثرند، گفت: «یکی از بهترین مواد طبیعی برای گرمازدگی در همه سنین، آبلیمو یا عصاره لیمو (آبمیوه لیموترش) می‌باشد. آبلیمو دارای خواصی از جمله ضدسم بعضی سموم، ضدتب، ضدورم، ضدکمبود ویتامین C، ضدشکنندگی عروق موئین، ضدسم تریاک، کاهش‌دهنده کلسترول خون، مقوی کبد و پانکراس و ضد بعضی میکروب‌هاست.

برای استفاده صحیح از آبلیمو، هیچگاه نباید آن را به صورت مستقیم به مصرف خوراکی رسانید، چون می‌تواند باعث صدمه زدن به مینای دندان شود و همیشه باید به حالت رقیق‌شده مانند شربت آبلیمو یا در سالادها و یا به همراه غذا مصرف شود.
یکی از بهترین شربت‌هایی که می‌تواند در فصول گرم به خصوص در مسافرت به نواحی گرم که امکان مسمومیت هم زیاد می‌شود مورد مصرف قرار گیرد، شربت آبلیمو است.

همچنین استفاده از شربت آبلیمو و اشکال دیگر آبلیمو برای جلوگیری از دل به هم‌خوردگی و دریازدگی در مسافرت‌های دریایی بسیار مفید است. همچنین آبلیمو به علت داشتن ویتامین C می‌تواند باعث جذب بیشتر آهن موجود در سبزیجات، میوه‌ها و غذاها گردد».

وی افزود: «از دیگر مواد موثر برای جلوگیری از گرمازدگی، خاکشی است. دانه‌های خاکشی وقتی در آب قرار می‌گیرند، موسیلاژ (مواد قندی سنگین) آنها با جذب آب متورم می‌شود. با نوشیدن مخلوط خاکشی در آب (آب سرد) به خصوص در فصول گرم از عطش و گرمازدگی جلوگیری می‌شود. دانه‌های خاکشی دارای خاصیت مقوی بوده و مصرف آن برای کودکان بلامانع است. می‌توان این مخلوط را کمی شیرین کرد تا کودکان میل بیشتری به خوردن آن داشته باشند».

دکتر صالحی در ادامه، به تخم شربتی اشاره کرد و گفت: «دانه‌های ریحان که به نام تخم شربتی در ایران مشهورند، دانه‌های ریز و سیاه‌رنگی هستند که روی آنها از موسیلاژ پوشیده شده است و وقتی در آب قرار می‌گیرند، متورم می‌شوند. تخم شربتی را در طب سنتی ایران به عنوان خنک‌کننده، لینت بخش و رفع‌کننده التهابات دستگاه مجاری ادرار مصرف می‌کنند.

مخلوط تخم شربتی در آب (آب سرد)، خاصیتی شبیه به خاکشی دارد و می‌تواند در فصول و نواحی گرم برای رفع عطش و گرمازدگی مورد استفاده قرار گیرد. به مخلوط تخم شربتی و آب سرد هم می‌توان کمی شکر یا قند افزود تا کمی شیرین شود».

وی افزود: «مرزه نیز گیاهی است که در اکثر نقاط دنیا و ایران به صورت سبزی خوراکی مصرف می‌شود و با توجه به بوی خوب و نافذ آن به صورت مخلوط با ادویه‌جات نیز مصرف دارد. مهم‌ترین خواص مرزه شامل اثرات ضد درد، ضدآرتریت، ضدمیکروب، ضدسرطان، ضدترشح ادرار، ضدالتهاب، ضدویروس تبخـال، ضـداکسـیدان، ضـدکرم، ضداسپاسـم، هضم‌کننده غذا، خلط آور و مسکن می‌باشد.

از قدیم در اروپا از مرزه به عنوان ضدتشنگی به خصوص در افراد مبتلا به مرض قند استفاده می‌شده و می‌تواند به منظور کاهش عطش و گرمازدگی حاصل از فصول و نواحی گرم مصرف گردد».

وی در پایان گفت: «تخم مرزه در طب سنتی ایران به عنوان ضددردهای عضلانی و روماتیسم مورد مصرف بوده است».