تست شنوایی در نوزادان، چه زمانی بهتره؟

معلولیت می تواند به دلایل مختلفی اعم از نواقص ژنتیکی، تصادف یا سانحه و یا عوامل ویروسی به وجود آید. صرفنظر از اینکه معلولیت به چه علتی پدید آمده باشد، مشکلات و نیازهایی را به وجود می آورد که فرد، خانواده و جامعه را تحت تاثیر خود قرار می دهد.

معلولیت آموزش، شغل، زندگی خانوادگی و اجتماعی را در مسیر دیگری قرار می دهد. همچنین اثرات مالی و روانی آن دو جنبه مهم دیگری است که در رابطه با معلولیت اهمیت دارند و تاثیر مهمی در زندگی فرد معلول بر جای می گذارند.

بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، جمعیتی در حدود ۶۵۰ میلیون نفر که قریب به ۱۰درصد از جمعیت کل جهان را در بر می گیرد، معلول هستند. امکانات و شرایط زندگی این افراد، حتی در کشورهای توسعه یافته نیز مطلوب نیست. بسیاری از نیازهای اولیه این افراد از قبیل مراکز خدمات رسانی مناسب، وسایط نقلیه و صندلی چرخدار مناسب، حمام و سرویس بهداشتی قابل دسترس، رمپ مخصوص در اماکن عمومی، و علایم و تابلوهای لازم برای تردد وجود ندارد.

معلولیت یک پدیده جهانی و مبتلا به همه کشورهاست. در ایران نیز معلولیت جمعیت انبوهی را در بر می گیرد و مشکلات این افراد نیز مشکلات بزرگی است. سرشماری نفوس و مسکن در سال های ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰ حقایق زیادی را در مورد معلولیت در ایران پیش روی همگان قرار می دهد.در این آمارگیری ها تنها معلولیت (افراد نابینا، ناشنوا، نقص پا، نقص دست، اختلال در گفتار و صدا، اختلال ذهنی، قطع پا، قطع دست و نقص تنه) مورد سرشماری قرار گرفته اند، بلکه بسیاری دیگر از انواع معلولیت مورد توجه قرار نگرفته اند.

معلولیت علاوه بر هزینه های مالی، هزینه های روانی زیادی دارد.

برای اطلاع از وضعیت معلولیت در استان اصفهان گفتگویی را با "مجتبی ناجی- معاون پیشگیری سازمان بهزیستی استان اصفهان که مدت ۲۸ سال در این زمینه فعالیت داشته اند، انجام داده ایم که مشروح آن در ادامه از نظرتان می گذرد:

انواع معلولیت ها کدامند؟
دسته بندی معلولیت از زوایای مختلفی انجام می شود، اما آنچه که برای مردم حائز اهمیت است اینکه بعضی از معلولیت ها جسمی - حرکتی و بعضی از آن ها ذهنی هستند که دسته بندی آن شامل معلولانی است که دارای نواقص حسی مثل افراد کم شنوا و یا ناشنوا ،کم بینا یا نابینا می باشند.
در استان اصفهان ۲۴۰ هزار نفر دچار معلولیت هستند که همه ساله حدود ۲ هزار نفر به جمعیت آنها اضافه می شود.

هزینه های درمانی معلولان سنگین و گزاف است، بنابراین باید در ابتدا از بروز و پیدایش معلولیت پیشگیری کنیم و گام بعد تشخیص و مراجعه به هنگام است.

دلایل اصلی معلولیت ها چه مواردی هستند؟
از جمله آنها دلایل ژنتیکی هستند اما عوامل محیطی، مادرزادی، سوانح رانندگی ،حوادث و تغذیه هم وجود دارد که بخش زیادی از این عوامل قابل پیش بینی هستند، منوط به اینکه آنها را بشناسیم.

با توجه به پیشرفت علم، عوامل ژنتیکی را می توان قبل از تولد شناسایی و از به دنیا آمدن فرزند معلول جلوگیری کرد.

خانواده ها برای پیشگیری از معلولیت چه اقداماتی می توانند انجام دهند؟

اولین گامی که خانواده می تواند در این راستا بردارد ، دوران قبل از ازدواج و تشکیل خانواده و همچنین دوران بارداری است ، از این رو سازمان بهزیستی کشور برنامه ای را تحت عنوان "آگاه سازی جامعه از علل و عوامل معلولیت ها" طراحی کرده تا خانواده معلولیت ها را شناسایی و نسبت به پیشگیری اولیه اقدام کند؛ اما اگر با این حال معلولیت در خانواده بروز کند، باید غربالگری هایی را به موقع انجام داد مثل آزمایش های سندرم داون که از تولد نوزادان دارای عقب ماندگی ذهنی جلوگیری می شود.

غربالگری شنوایی نوزادان چه زمانی باید انجام شود؟
بین حواس 5 گانه نوزادان، اولین حسی که کامل می شود، "حس شنوایی" است چرا که در ماه ششم دوران بارداری، جنین قادر به شنیدن صداهای اطراف می شود ،بنابراین 24 ساعت پس از تولد اولین آزمایش های شنوایی انجام می شود.
خوشبختانه همه شهرستان های استان اصفهان از تجهیزات تشخیصی هم در مراکز بهداشتی و هم در مراکز بهزیستی برخوردار هستند.
البته علیرغم اینکه انجام شنوایی سنجی مثل غربالگری تیروئید اجباری نیست اما بسیار ضروری است .

متاسفانه اجباری نبودن شنوایی سنجی باعث شده سال گذشته فقط ۶۵ درصد خانواده های استان، کودکان خود را مورد آزمایش و غربالگری شنوایی سنجی قراردهند، یعنی ۳۵ درصد خانواده ها اطلاع و یا دسترسی نداشته اند.

معاینات شنوایی سنجی چگونه انجام می شود؟
انجام این معاینات به صورت دوره ای انجام می شود؛ روز دوم و سوم پس از تولد اگر تست شنوایی سنجی مثبت بود، این تست را بار دیگر در همان روز تکرار می کنند و چناچه باز هم پاسخ مثبت باشد، کارت سلامت برای نوزاد صادر می شود.
اگر پاسخ آزمایش های شنوایی سنجی منفی بود بار دیگر در زمان یک ماهگی نوزاد، باید برای تست مراجعه انجام شود و مراحل بعدی در۳ و۶ ماهگی انجام می شود تا اگر باز هم مشکل شنیداری وجود داشته باشد، مداخلات به هنگام انجام شود.
در واقع پس از یک پروسه 6 ماهه شنوایی سنجی به صورت کامل انجام می شود.

متأسفانه آمار استان اصفهان در این زمینه هم بالا است و طبق آمار ۱۳ هزار ناشنوا و کم شنوا در استان اصفهان داریم .

اگر پس از انجام شنوایی سنجی، استفاده از سمعک یا انجام عمل جراحی برای رفع مشکل شنوایی توصیه می شود، باید پیگیری های لازم توسط خانواده ها انجام شود تا کودکان به شنوایی سالم دست پیدا کنند.

در خصوص آمار کم بینایی وضعیت استان چگونه است؟
آمار کم بینایی نسبت به کم شنوایی کمتر است و بر اساس آمار موجود، حدود 7500 نفر در استان اصفهان کم بینا هستند.
بهترین زمان برای تشخیص نابینایی و کم بینایی زیر ۶ سالگی است، از ۳ سالگی که کودکان مهد کودک می روند هر سال باید مورد آزمایش های کم بینایی قرار گیرند.
آزمایش های کم بینایی کودکان 3 تا 4 ساله در پایگاه های سنجش بینایی و برخی از مهدکودک ها به وسیله دستگاه های تخصصی انجام می شود، اما کودکان 5 سال به بالا از تابلوهای مخصوص برای انجام آزمایش استفاده می شود تا در صورت کم بینایی مداخلات درمانی به موقع انجام شود.
نکته حائز اهمیت این است که با چشم معمولی نمی توان مشکلاتی از این قبیل را تشخیص داد و انجام تست ها و آزمایش ها ضروری است.