تغذیه کمکی نوزاد، چرا چاق نمی شه؟

غذای کمکی غذایی است که علاوه بر شیر مادر یا شیر مصنوعی به کودک می‌دهند تا از ابتلای وی به سوءتغذیه پیشگیری شود یا سوءتغذیه او درمان شود. نباید قبل از ۴ ماهگی به کودک غذای کمکی داده شود. بین ۴ تا ۶ ماهگی نیز نوع و میزان غذای کمکی نوزاد متفاوت و متناسب با سن و وضعیت سلامتی او تعیین می‌شود.

غذای کمکی

کودک در سال‌های اولیه زندگی بیش از هر زمان دیگر به توجه و رسیدگی والدین و مراقبان خود نیاز دارد. یکی از ابعاد توجه همه‌جانبه والدین، رسیدگی به غذای کودک است. در ۶ ماه اول تنها غذای کودک شیر مادر یا شیر مصنوعی است اما با رشد کودک و فعال‌تر شدن به سنی می‌رسد که دیگر شیر مادر یا شیر مصنوعی به تنهایی برای تهیه مواد مغذی یا انرژی لازم برای کودک کافی نیست زیرا شیر اکثر مادران فقط حدود ۳۰ درصد کالری مورد نیاز بدن کودک را تأمین می‌کند. در واقع بین انرژی مورد نیاز کودک و انرژی موجود در شیر فاصله وجود دارد. علاوه بر این شیر فاقد ویتامین‌ها، پروتئین، آهن و روی کافی برای کودک است. با افزایش سن کودک شکاف بین کالری و مواد مغذی مورد نیاز بدن کودک و مواد دریافتی بیشتر می‌شود. به همین دلیل وزن بیشتر کودکان بین ۴ تا ۶ ماهگی به حد کافی اضافه نمی‌شود و کودک در معرض سوءتغذیه قرار می‌گیرد. پزشک متخصص اطفال برای ممانعت از سوءتغذیه غذای کمکی تجویز می‌کند و باید از غذای کمکی استفاده کنیم. شروع تغذیه تکمیلی برای کودک دوره حساسی برای ایجاد عادات غذایی صحیح و آمادگی کودک برای مصرف غذای سفره خانواده بعد از یک سالگی است اما به یاد داشته باشید که استفاده از غذای کمکی قبل از ۴ ماهگی ممنوع است. زیرا دستگاه گوارش کودک کامل نشده است و هنوز قادر به بلع یا هضم نیست. به همین علت شروع زودهنگام غذای کمکی ممکن است مضر باشد و خطر ابتلا به انواع بیماری‌ها و احتمال بروز عفونت‌های تنفسی (حساسیت، اگزما و آسم) را افزایش می‌دهد. همچنین احتمال چاقی و در نتیجه بیماری های قلبی- عروقی در بزرگسالی را نیز افزایش می‌دهد. نارس بودن دستگاه گوارش احتمال ابتلا به اسهال و عفونت‌های گوارشی را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، شروع زودهنگام غذای کمکی تمایل کودک به استفاده از شیر و در نهایت رشد شیرخوار را کاهش می‌دهد. همان طور که شروع زودهنگام غذای کمکی اشکالاتی ایجاد می‌کند، دیر شروع کردن تغذیه کودک با غذای کمکی نیز خطراتی دارد. از جمله اینکه تمایل کودک به خوردن غذاهای جامد را کم می‌کند و پذیرش بلع غذا برای کودک دشوار می‌شود. پس از ۶ ماهگی برای شروع اولین غذاهای کمکی مناسب است زیرا کودک به اندازه‌ای رشد کرده است که بتواند زبان خود را در دهان کنترل کند و غذا را در دهان عقب یا جلو براند. او می‌تواند برخی غذاهای کمکی خاص همان سن را هضم کند. در این هنگام بهتر است والدین و مراقبان کودک خودشان را برای تهیه غذاهای کمکی مورد نیاز او آماده کنند. بی‌شک این دوره و فعالیت‌های آن برای والدین و مراقبان کودک دوره‌ای به یاد ماندنی است چراکه باید ابتدا شور و شوق مورد نیاز را در خود ایجاد کنند و همچنین نیازهای تغذیه‌ای و رفتار و واکنش‌های کودک خود را نسبت به این اقدامات بشناسند. سپس سعی کنند عکس‌العمل منطقی و درست نشان دهند. صبور باشند و امید خود را از دست ندهند. این دوره وقت‌گیر و دشوار است اما والدین فرصت کافی پیدا می‌کنند تا فرزند خود را بهتر بشناسند و خود را به او بهتر بشناسانند. علاوه بر این، زمان خوبی است که والدین و مراقبان محبت بیشتری به فرزند خود نشان دهند و بیشتر مورد محبت کودک قرار گیرند.

زمان شروع غذای کمکی برای کودک نشانه‌هایی دارد

ـ وزن کودک متناسب با سن او افزایش نمی‌یابد.

ـ وعده‌های شیر کودک بیشتر می‌شود، در حالی که هنوز سیر و راضی نیست.

ـ کودک از غذا خوردن دیگران ذوق می‌کند و هیجان‌زده می شود.

ـ تمایل زیاد به بردن اشیاء به دهان پیدا می‌کند و گاهی برای انجام این کار مشتاق است.

ـ مزه‌های مختلف را ترجیح می‌دهد.

نباید تا قبل از یک سالگی برخی غذاها را به کودک خوراند. از جمله عسل، سفیده تخم مرغ، بادام زمینی، خربزه، کیوی، آلبالو، گیلاس، انواع توت، نوشابه‌های گازدار، آبمیوه‌های صنعتی، چیپس، پفک، سوسیس و کالباس. به علاوه مصرف شیر گاو تا یک سالگی ممنوع است. پس از یک سالگی می‌توان از شیر پاستوریزه به جای شیر خشک استفاده کرد. از دادن موادی که باعث خفگی کودک می‌شود، خودداری کنید. هرگز میوه را با هسته در دسترس کودک قرار ندهید. از دادن آجیل و کشمش و نخود، حبوبات نرم‌نشده و قطعات درشت گوشت خودداری کنید. تا حد امکان از دادن غذاهای کمکی تجاری به کودک امتناع کنید. زیرا در تهیه این غذاها از مواد نگهدارنده استفاده می‌شود. طعم آنها با غذاهای خانگی متفاوت است و نحوه تهیه آنها مشخص نیست. همواره غذای خانگی به غذای تجاری ارجحیت دارد. بنابراین بهتر است غذای کمکی کودک را خودتان در منزل تهیه کنید تا هم تازه مصرف شود و هم متنوع و به میزان دلخواه تهیه شود و از مواد مصرفی اطمینان داشته باشید. بهتر است مادر قبل از هر وعده غذای کمکی ابتدا به کودک خود شیر بدهد و برای ممانعت از کاهش شیر، هر بار میزان بیشتری شیر بدهد.