انواع ماموگرافی چیست و آیا انجام آن دردناک است؟ راهنمای کامل برای زنان
ماموگرافی یکی از انواع تصویربرداری است که در آن از اشعه ایکس با دوز پایین برای بررسی پستان استفاده می شود. در این مقاله با انواع ماموگرافی آشنا می‌شوید و می‌فهمید که آیا ماموگرافی درد دارد یا نه.
ماموگرافی یک روش تشخیصی برای بررسی دقیق بافت‌های سینه است تا هر گونه ناهنجاری در صورت وجود در اسرع وقت تشخیص داده شده و درمان شود. در این مطلب نیز برای انتقال اطلاعات بیشتر راجع به این روش تصویربرداری به انواع آن، نحوه انجام و سوالات متداولی که در این رابطه وجود دارد پرداخته شده است.
ماموگرافی چیست و چه کاربردی دارد؟
ماموگرافی روشی است برای مشاهده و بررسی بافت‌های درون سینه است و با دوز پائین اشعه ایکس انجام می‌شود. به کمک این روش تصویربرداری پزشکی می‌توان درون سینه را با دقت بررسی کرد و از وجود هرگونه ناهنجاری درون سینه به موقع مطلع شد. ماموگرافی به هدف غربالگری و بعد به هدف تشخیص قطعی انجام می‌شود و مهمترین کاربردش تشخیص زودهنگام سرطان پستان است. در ماموگرافی احتمال توده‌ها، کیست‌ها و .... بررسی می‌شوند و راهنمای خوبی برای بررسی وضعیت سلامت سینه‌ها و درمان آنها در صورت بروز هرگونه مشکلی هستند.
معرفی انواع ماموگرافی
ماموگرافی با دو هدف غربالگری و تشخیص انجام می‌شود و انواع مختلفی دارد که این موارد در ادامه شرح داده شده‌اند:
ماموگرافی دیجیتال
در ماموگرافی دیجیتال برای تصویر برداری از دوز پایین‌تری از اشعه ایکس استفاده می‌شود و نسبت به ماموگرافی سنتی کیفیت بالاتری دارد. پردازش آسان و ارزیابی راحت، ذخیر و انتقال تصویر آسان، کاهش خطای انسانی، دقت و کیفیت بالاتر و .... از جمله مزایای ماموگرافی دیجیتال است.
ماموگرافی سه‌بعدی
در این روش ماموگرافی، تصویربرداری از بافت سینه به صورت سه بعدی انجام می‌شود و تصاویری دقیق‌تر از بافت‌های متراکم پستان ارائه می‌دهد. در ماموگرافی سه‌بعدی اشعه ایکس در زوایای مختلف به بافت‌ها و لایه‌های مختلف تابانده می‌شود و به این ترتیب بافت سینه از زوایای مختلف قابل بررسی و ارزیابی است.
ماموگرافی سنتی
در این نوع ماموگرافی عکس برداری به وسیله دستگاه‌های سنتی یا دیجیتال گرفته می‌شوند که به ماموگرافی دوبعدی نیز مشهور هستند. تصاویر به دست آمده از این ماموگرافی کیفیت مطلوبی دارد اما برای تشخیص دقیق و بررسی بیشتر کافی نیستند و در صورتی که متخصص زنان توده یا ناهنجاری در بافت پستان مشاهده کند نیاز دارد برای اطمینان بیشتر ماموگرافی را با دقت بیشتری تکرار کند.
آیا ماموگرافی درد دارد؟ تجربه‌ها و واقعیت‌ها
احساس درد یا ناراحتی خفیف در ماموگرافی غیرقابل اجتناب اما قابل تحمل است و معمولاً به سرعت از بین می‌رود. اما ممکن است برخی خانم‌ها یا چیزی احساس نکنند و یا به دلیل فشردگی پستان بین دو صفحه، پایین بودن آستانه تحمل و انجام آن در دوران قاعدگی درد بیشتری را تجربه کنند. بعضی افراد نیز بافت حساستری نسبت به لمس و فشار دارند و تجربه آنان نیز نسبت به بقیه دردناک‌تر است.
در مواردی دیگر نیز ممکن است فرد به دلیل عدم تسلط و مهارت کافی اوپراتور یا وجود عفونت، کیست، التهاب یا توده در سینه خود درد بیشتری را نسبت به سایر افراد تحمل کند. اما یک بار دیگر تاکید می‌شود که همه این موارد قابل تحمل هستند و دردناشی از ماموگرافی خارج از حد تحمل نیست.
راهکارهای کاهش درد در حین ماموگرافی
برای اینکه بتوانید حین ماموگرافی درد را کاهش دهید، می‌توانید پیش از ماموگرافی از ایبوپروفن استفاده کنید و لباس‌های راحت بپوشید. بهتر است این عمل را در دوره قاعدگی انجام ندهید. ضمن این که بالشتک‌های مخصوص نیز در این موارد کمک کننده هستند .هنگام انجام ماموگرافی روی تنفس خود تمرکز کنید تا وقتی بافت سینه بین دو صفحه ماموگرافی قرار گرفت تنش زیادی به شما وارد نشود. در صورتی که در دوره شیردهی به نوزاد یا کودک خود هستید بهتر است پیش از ماموگرافی از شیردهی پرهیز کنید. در نظر داشته باشید مصرف کافئین یا دخانیات می‌تواند به حساسیت و دردناک شدن بافت پستان منجر شود؛ ضمن این که حرکت کردن حین تصویربرداری نیز موجب دردناک شدن تجربه ماموگرافی خواهد شد اما می‌توانید هنگام اذیت شدن حین تصویربرداری با تکسنین صحبت کنید تا آرام شوید.
تفاوت ماموگرافی با سونوگرافی در تشخیص سرطان پستان
سونوگرافی برای ایجاد تصویر از بافت تصویر از امواج صوتی استفاده می‌کند و برای بررسی دقیق توده‌ها، کیست‌ها و هرگونه ناهنجاری‌های موجود در بافت پستان استفاده می‌شود. در ماموگرافی برای تصویر برداری از بافت پستان از دوزپایین اشعه ایکس استفاده می‌شود. به طور دقیق‌تر تفاوت‌های این دو روش در تصویربرداری به این ترتیب است:
- استفاده از اشعه ایکس در ماموگرافی و امواج صوتی در سونوگرافی
- تشخیص توده‌های کوچک و ناهنجاری‌های جزئی در بافت پستان با دقت بالا و تشخیص دقیق‌تر در ماموگرافی
- ماموگرافی معمولا برای غربالگری افراد بالای 40 سال استفاده می‌شود اما از سونوگرافی برای زنان جوانتر نیز استفاده می‌گردد.
- هر چند ماموگرافی با دوز پایین اشعه ایکس انجام می‌شود اما سونوگرافی به دلیل استفاده از امواج فراصوت هیچ خطری ندارد.
- معمولا از سونوگرافی برای تست مکمل ماموگرافی و برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با توده‌های مشکوک استفاده می‌شود.
در چه مواقعی از هر کدام استفاده می شود؟
به طور کلی از ماموگرافی با اهداف مختلفی از جمله غربالگری و تشخیص دقیق‌تر توده‌های مشکوک استفاده می‌شود. از سونوگرافی نیز برای بررسی دقیق‌تر توده‌هایی که در ماموگرافی مشاهده شده‌اند بهره برده می‌شود. ضمن این که سونوگرافی یک روش اولیه برای تشخیص سرطان پستان در زنان جوانتر است و برای بررسی دقیق‌تر زنانی که بافت سینه متراکم‌تری دارند نیز استفاده می‌شوند.
سوالات متداول
تا این بخش سعی شد در رابطه با جنبه‌های مختلف ماموگرافی و موارد مربوط به آن توضیح داده شود. در ادامه نیز برای انتقال اطلاعات بیشتر به چند سوال متدوال پاسخ داده شده است:
چه تفاوتی بین ماموگرافی دیجیتال و سنتی وجود دارد؟
در هر دو روش از اشعه ایکس برای تصویربرداری از پستان استفاده می‌شود؛ اما در روش سنتی تصاویر روی فیلم ثبت می‌شود. در روش دیجیتال تصاویر با کیفیت بهتری ثبت می‌شوند و سرعت پردازش نیز بیشتر است و این امکان وجود دارد که تصاویر به صورت الکترونیکی ذخیره و به اشتراک گذاشته شوند.
کدام نوع ماموگرافی دقت بیشتر ی در تشخیص سرطان پستان دارد؟
از آنجایی که در ماموگرافی سه‌بعدی بافت پستان به صورت لایه لایه تصویربرداری می‌شود و اشعه ایکس از چند زاویه به سینه تابیده می‌شود این روش دقت بیشتری در تشخیص سرطان پستان دارد. چرا که در آن می‌توان توده‌ها را دقیق‌تر بررسی و شناسایی کرد.