علت ناباروری مردان، دلایل شیوع آن در ایران

ناباروری و نازایی مشکل تقریبا ۱۵ درصد زوج ها است که حدود نصف این نازایی‌ها به دلیل ناباروری مردان است، به همین دلیل و در آخرین روز از هفته سلامت مردان درباره ناباروری و دلایل شیوع آن در مردان ایرانی با دکتر حسام الدین سجادی دارای بورد تخصصی مجاری ادراری و تناسلی و یکی از پزشکان پژوهشگاه رویان گفت و گو کرده ایم . دکتر سجادی درباره شیوع ناباروری در زوجهای ایرانی می گوید:« شیوع ناباروری در زوجین حدود پانزده درصد است، اما در ایران متاسفانه میزان شیوع ناباروری تا حدود بیست درصد گزارش شده است که نیمی مربوط به زنان است و نیمی به مردان بر می گردد. البته موضوع ناباروری در مردان در جامعه ما کمتر مورد مورد توجه قرار گرفته است که خوشبختانه می توان به مناسبت هفته سلامت مردان درباره این موضوع بیشتر صحبت کرد.» دکتر سجادی درباره انواع ناباروری در مردان می گوید:« ناباروری در مردان به سه دسته تقسیم می شود.دسته اول دلایل پیش بیضه ای است که درباه تمام مسائل محور هیپوتالاموس، هیپوفیز و بیضه است و به علت اختلالات هورمونی باعث ناباروی می شود. دسته دوم علل بیضه ای است. یعنی بیضه فرد هر مشکلی که در گذشته و حال داشته باعث اختلال در تولید اسپرم و منجر به ناباروری شود.مثل کسانی که در گذشته اوریون، پیچ خوردگی بیضه، واریکوسل،بیضه نزول نکرده و داشته اند که تمام این مسائل منجر به ناباروری می شود. دسته سوم علل پس از بیضه است. یعنی هر عاملی که انتقال اسپرم از بیضه به خارج از دستگاه تناسلی مرد را دچار مشکل کند علل پس بیضه ای است. مثلا انسداد مجاری ادراری تناسلی مثل تنگی های مجاری ادرار یا انسداد مجرای انزالی به مشکلات پس بیضه ای مربوط می شود.»
دکتر سجادی در پاسخ به این سوال که آیا آمار دقیقی وجود دارد که مردان ایرانی بیشتر به دلیل کدام مشکل به پژوهشگاه رویان مراجعه می کنند، به نی نی سایت می گوید:« درصد خاصی نمی توان تعیین کرد اما شایع ترین دلیل تشخیص داده شده در ناباروری مردان ایرانی واریکوسل است که یک دلیل بیضه ای است. البته موارد دیگر هم تاثیرگذار هستند اما مشکل واریکوسل در مردان ایرانی شایع تر از بقیه موارد است. که البته فرد بعد از عمل جراحی جراحی 50 تا 70 در صد دچار بهبود اسپرم سازی می شود و حدود 25 تا 50 درصد بعد از عمل جراحی میکروسکوپی احتمال باروری وجود دارد.» واریکوسل به اتساع و تورم سیاهرگ‌های واقع در ناحیه بیضه‌ها گفته می‌شود. در بیماری واریکوسل، وریدهای دور بیضه متورم می‌شوند و اختلال اسپرم ایجاد می‌کنند. واریکوسل، خود را در سنین بلوغ نشان می‌دهد و گاهی بدون علامت است و فرد در معاینه اتفاقی یا برای درمان ناباروری متوجه آن می‌شود. در برخی افراد نیز واریکوسل با علامت‌هایی مثل سنگینی و درد مختصر بیضه در یک طرف یا دوطرف بروز می‌کند.
دکتر سجادی درباره عواملی که در ناباوری مردان نقش مهمی ایفا می کنند به نی نی سایت می گوید:« حفظ باروری در مردان در حال حاضر در جامعه خیلی مهم است. عواملی که می توانند روی باروری یک مرد تاثیر بگذارند شامل این موارد است؛ اثر گرما روی بیضه که شامل حمام آب گرم و سونا طولانی مدت، نشستن بیش از حد روی صندلی، فعالیتهای بدنی شدید که باعث بیشتر شدن دمای بیضه می شود، گذاشتن لپ تاپ روی پا و کارکردن طولانی مدت. توصیه می شود فرد با خنک نگه داشتن بیضه به تولید اسپرم کمک کند. مثلا فرد باید روزی شش بار بیضه ها را با آب خنک بشوید. یا با پوشیدن شورت شورت پاچه دار نخی و خنک به پایین نگه داشتن گرمای بیضه ها کمک کند.یکی دیگر از عوامل مهم چاقی و اضافه وزن است که فرد از نظر باروری دچار مشکل می شود در این افراد حرکت اسپرم به دلیل اضافه وزن فرد دچار مشکل می شود که برای باروری باید با رژیم و ورزش وزنشان را به سطح ایده ال برسانند. سومین عامل مصرف سیگار ، قلیان و مواد مخدر است که برای باروری توصیه می شود فرد این مواد را حتما ترک کند.»
عوامل شغلی از عوامل تاثیر گذار است که دکتر سجادی متخصص اورولوژی درباره آن توضیح می دهد:« تماس با مواد شیمیایی مثل آفت کش ها، حشره کشها و سموم می تواند باعث به وجود آمدن اختلالاتی در تولید اسپرم و باروری شود.»
عوامل محیطی مثل آلودگی هوا هم یکی از موارد مهم در ناباروری مردان است. دکتر سجادی در این باره توضیح می دهد:« آلودگی هوا هم یکی از عوامل محیطی تاثیر گذار و مهم در ناباروری مردان است. آلودگی هوا و وجود سرب در داخل هوا باعث به وجود آمدن اختلالاتی روی دی ان ای اسپرم می شود.»

تشخیص ناباروری
برای تشخیص ناباروری انجام آزمایش توسط پزشک و انجام آزمایش‌هایی بر روی اسپرم و خون ضروری است و بسته به شرایط، پزشک ممکن است سایر آزمایش‌ها را تجویز کند.پزشک متخصص برای بررسی علل ناباروری مردان با توجه به شرایط بیمار، آزمایش آنالیز منی یا اسپرموگرام، سونوگرافی، آزمایش‌های هورمونی، تست‌های ارزیابی آسیب DNA اسپرم، آزمایش‌های ژنتیک، وازوگرافی یا عکس رنگی از لوله واز (منی‌بر) را تجویز می‌کند تا روش درمانی مناسب انتخاب یا ناباروری دائمی فرد مشخص شود.
درمان ناباروری مردان
معمولا پزشک برای درمان ناباروری فرد پس از تشخیص دلیل ناباروری این چند روش را انجام می دهد:
-جراحی(در مواقعی که واریکوسل دلیل بیماری است)
-درمان عفونت
-درمان مشکلات فرد در رابطه جنسی
-درمان‌های هورمونی و دارویی
-استفاده از تکنیک‌های کمک بارورکننده