عوارض روانی ناباروری، روی زندگی زناشویی

عوارض روانی ناباروری مانند خشم، یا غم می‌تواند بر زن و مرد تاثیر بگذارد و زندگی زناشویی آن‌ها را تحت تاثیر قرار بدهد. بر اساس نتایج تحقیقات، این اثرات در زنان بیشتر است. 

در این مقاله می‌خوانید:

• ناباروری چیست؟ 
• عوارض روانی ناباروری: استرس و سلامت روان
• استرس، اضطراب، افسردگی و اندوه
• درمان ناباروری و تاثیر بر خلق و خو
• عوارض روانی ناباروری در مردان
• اثرات روانی ناباروری در زنان
• نکاتی برای مقابله با عوارض روانی ناباروری
• خلاصه

ناباروری چیست؟ 

برای زنان، ناباروری به شرایطی گفته می‌شود که یک زن کمتر از 35 سال با وجود داشتن رابطه جنسی منظم و محافظت‌نشده به مدت یک سال، باردار نمی‌شود. برای زنان 35 تا 40 سال ناباروری به معنی داشتن شش ماه رابطه جنسی منظم و محافظت‌نشده و برای خانم‌های بالای 40 سال، بعه معنی داشتن سه ماه رابطه جنسی محافظت‌نشده و باردار نشدن است. 

ناباروری یک مشکل رایج است و حدود 5 درصد از زوج‌ها در کشورهای توسعه‌یافته ناباروری اولیه و ثانویه را تجربه می‌کنند. ناباروری ثانویه به شرایطی گفته می‌شود که شخص قبلا یک بار باردار شده است، اما دیگر باردار نمی‌شود، یا نمی‌تواند بارداری را به پایان برساند. 

پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با پزشکان متخصص زنان و زایمان

عوارض روانی ناباروری: استرس و سلامت روان

انجمن روانپزشکی آمریکا به این موضوع اشاره می‌کند که تاثیر روانی ناباروری، یک فقدان عمیق و بحران مهم زندگی است و زوج‌ها ممکن است خشم، غم، شرم یا اندوه را تجربه کنند. آن‌ها وقتی در کنار زوج‌هایی که بچه‌دار شده‌اند قرار می‌‌گیرند، ممکن است احساس انزوا داشته باشند.

استرس، اضطراب، افسردگی و اندوه

تجربه ناباروری و درمان‌های آن بسیار استرس‌زا است و می‌تواند در بسیاری از جنبه‌های زندگی از جمله در زندگی زناشویی، کار و روابط خانوادگی، تداخل ایجاد کند.

برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که بین ناباروری و اضطراب و افسردگی ارتباط وجود دارد. داشتن اضطراب و افسردگی ممکن است در ناباروری موثر باشد و ناراحتی ناشی از ناباروری و درمان، اغلب منجر به اضطراب و افسردگی می‌شود. 

هم مردان و هم زنان، در طول لقاح آزمایشگاهی (IVF)، یا سایر درمان‌های ناباروری، سطوح بالاتری از اضطراب و افسردگی را تجربه می‌کنند. اما زنان ناراحتی‌های روانی بیشتری را نسبت به مردان گزارش می‌دهند. 

بیشتر بخوانید: عمل آی وی اف چگونه انجام می شود؟

درمان ناباروری و تاثیر بر خلق و خو

داروهایی که اغلب برای درمان ناباروری استفاده می‌شوند، می‌توانند بر خلق و خوی زوج تاثیر بگذارند و ممکن است به علائم اضطراب، افسردگی و تحریک‌پذیری کمک کنند.

هنگامی که علائم خلقی تشدید می‌شوند و با حمایت و روان‌درمانی بهتر نمی‌شوند، ممکن است لازم باشد شخص دارو مصرف کند. زنان اغلب نگران تاثیر مصرف داروهای روانپزشکی هنگام تلاش برای باردار شدن هستند. بسیاری از این داروها برای مدیریت علائم خلقی ضروری و مفیدند، اما برخی از آن‌ها می‌توانند بر باروری تاثیر منفی بگذارند. 

پزشک می‌تواند در انتخاب بهترین گزینه درمان به شما کمک کند. 

بیشتر بخوانید: ناباروری ثانویه چیست، چه درمانی دارد؟

عوارض روانی ناباروری در مردان

تحقیقات کمتری در مورد تاثیر روانی ناباروری بر مردان وجود دارد، اما مطالعات نشان می‌دهد که آن‌ها کمتر تحت تاثیر عوارض روانی ناباروری هستند. واکنش مردان به ناباروری بیشتر به این موضوع بستگی دارد که کدام‌یک از همسران دچار مشکل باروری است. اگر ناباروری علت زنانه داشته باشد، مردان به اندازه زنان احساس ناراحتی ندارند، اما اگر ناباروری علت مردانه داشته باشد، مردها دچار همان میزان افسردگی و اعتماد به نفس پایین می‌شوند.

واکنش مردان به ناباروری بیشتر به این موضوع بستگی دارد که کدام‌یک از همسران دچار مشکل باروری است. 

در فرهنگ‌های سنتی، پدر بودن معادل مردانگی تلقی می‌شود. بنابراین مردان اغلب به دلیل ارتباط ناباروری با مردانگی، تمایلی ندارند با دیگران در این‌باره صحبت کنند. ممکن است مردهایی که از تحصیلات کمتری برخوردارند، علائم افسردگی بیشتری را نشان بدهند. 

تشخیص و درمان ناباروری، مستلزم مراجعه‌های بسیار به کلینیک‌ها است و مردان انجام درمان‌های کمک‌باروری را خسته‌کننده می‌دانند. در این درمان‌ها از مردان خواسته می‌شود تا یک نمونه مایع منی خوب تولید کنند که باعث نگرانی آن‌ها در مورد رابطه جنسی می‌شود.

همچنین ممکن است در چنین شرایطی، مردان اختلال نعوظ و کاهش علاقه جنسی را تجربه کنند. مطالعات نشان می‌دهد که استرس روانی می‌تواند تراکم و تحرک پیشرونده اسپرم را کاهش و تعداد اسپرم‌های غیرطبیعی را افزایش دهد.

بیشتر بخوانید: اسپرم صفر درمان دارد؟

اثرات روانی ناباروری در زنان

جالب است بدانید که زنان نابارور همان درجه‌ای از افسردگی و اضطراب را تجربه می‌کنند که افراد مبتلا به فشار خون بالا، یا سرطان آن را تجربه می‌کنند.

بین 25 تا 65 درصد از خانم‌هایی که تحت معالجه ناباروری قرار می‌گیرند عوارض روانی ناباروری مانند علائم بالینی استرس، اضطراب و حس‌های منفی مانند عزت نفس پایین، یا احساس گناه دارند. استرسی که فرد در زندگی روزمره خود به دلایل شغلی، یا خانوادگی از آن رنج می‌برد و استرسی که هنگام ناباروری به آن دچار می‌شود، در کنار عدم اطمینان از موفقیت یا شکست درمان، باعث می‌شود که فرد شوکه شود.

بین ۲۵ تا ۶۵ درصد از خانم‌هایی که تحت معالجه ناباروری قرار می‌گیرند عوارض روانی ناباروری مانند علائم بالینی استرس، اضطراب و حس‌های منفی مانند عزت نفس پایین، یا احساس گناه دارند. 

مطالعات نشان می‌دهند که مکانیسم‌های فیزیولوژیکی مرتبط با استرس و تولید مثل شامل مهار پالس هورمون آزادکننده گنادوتروپین و همچنین فعال‌سازی سیستم عصبی، منجر به تغییرات در عملکرد تخمدان و رحم می‌شود. رابطه پیچیده بین عوامل روان‌شناختی و استرس باروری در زنان می‌تواند بر ظرفیت باروری آن‌ها تاثیر منفی بگذارد. 

مطالعات همچنین نشان می‌دهد بیمارانی که در طول درمان‌های ناباروری، حمایت روانی دریافت می‌کنند، این شرایط را بهتر تحمل و کمتر درمان را ترک می‌کنند، بنابراین احتمال بیشتری دارد که باردار شوند. 

بیشتر بخوانید: اختلالات روابط زناشویی، بررسی انواع و راه های درمان

نکاتی برای مقابله با عوارض روانی ناباروری

• شما حق دارید گریه کنید و عصبانی باشید، بنابراین سعی نکنید احساس خود را نادیده بگیرید.
• اجازه بدهید شوهرتان احساسی متفاوت از شما داشته باشد و با این موضوع کنار بیاید.
• به شوهرتان بگویید که چه کمکی از او می‌خواهید. اگر به دلیل شرایط روحی‌تان به شرکت در برنامه‌هایی که کودکان کوچک در آن هستند، علاقه‌ای ندارید این موضوع را با همسرتان در میان بگذارید. آیا نیاز دارید شوهرتان شما را در آغوش بگیرد؟ می‌خواهید تنها باشید؟ هر آنچه را نیاز دارید با شوهرتان مطرح کنید.
• اطلاعات بیشتری درباره پروسه درمان به دست بیاورید. یکی از بدترین جنبه‌های استرس به دلیل ناآگاهی نسبت به آینده است. بنابراین اطلاعات بیشتری جمع‌آوری کنید تا مقداری از عدم اطمینان و استرس‌تان کاهش یابد.
• با دیگران ارتباط برقرار کنید. شاید در مرکز درمانی که به آن مراجعه می‌کنید گروه‌های پشتیبانی وجود داشته باشد. با آن‌ها آشنا شوید. قرار گرفتن در این گروه‌ها به شما کمک می‌کند تا متوجه شوید که شما تنها نیستید و بسیاری با مشکل ناباروری دست به گریبانند. اجازه بدهید دوستان یا اعضای خانواده‌تان که نسبت به آن‌ها احساس خوبی دارید، در این فرایند کنارتان باشند. 

پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با متخصصان روانشناسی

خلاصه

ناباروری مشکلی است که زن و مرد و زندگی زناشویی را با چالش مواجه می‌کند. پروسه درمان، داروهایی که باید مصرف کنید، گرانی درمان‌ها همگی بر زوج نابارور تاثیر منفی می‌گذارند. لازم است که اطلاعات کافی به دست بیاورید و مهارت‌های خودمراقبتی را آموزش ببینید تا در مدیریت خستگی، رفع مشکلات ارتباطی و تسکین اضطراب به شما کمک کند. همچنین می‌توانید از تکنیک‌های آرام‌سازی، مدیریت استرس و حمایت گروهی برای مقابله با عوارض روانی ناباروری استفاده کنید. در مواردی که علائم اضطراب، یا افسردگی قابل توجه است، لازم است از روانشناس کمک بگیرید. 

برای یافتن متخصصان مورد نظر خود به کلینیک نی نی بان سر بزنید.