درمان ناباروری با کلومیفن، کی باردار می شوم؟

قرص کلومیفن (Clomiphen) یکی از داروهای مؤثر برای درمان ناباروری است. اگر تخمک‌گذاری‌تان نامنظم است یا در کل تخمک‌گذاری ندارید، کلومیفن می‌تواند به شما کمک کند، به خصوص اگر دچار سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) باشید. کلومیفن همچنین می‌تواند به مردان با عدم تعادل هورمونی (که اغلب از مشکل در غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس ناشی شده است) کمک کند. این افراد اغلب از تعداد اسپرم کم یا کیفیت اسپرم ضعیف یا اسپرم با تحرک کم رنج می‌برند.

برای فهم اینکه چرا و چطور کلومیفن مصرف گردد مهم است که تخمک گذاری در زن را بدانیم معمولا هر زن هر ۳۵-۲۴ روز تخمک‌گذاری می‌کند و تخمک‌گذاری ۱۴-۱۲ روز قبل از قاعدگی بعدی اتفاق می‌افتد و بیشترین شانس باروری در همین زمان تخمک‌گذاری و یک یا دو روز قبل از تخمک‌گذاری می‌باشد که زمان تقریبا ۱۴-۱۲ روز بعد از اولین روز از ۲۸ روز سیکل ماهیانه می‌باشد.

خانم‌هایی که بیشتر به کلومیفن جواب می‌دهند آنهایی هستند که FSH (هورمون محرک فولیکول که در غده هیپوفیز ساخته و ترشح می‌شود) بالایی نداشته باشند و همچنین آن دسته‌ای که بعد از درمان با پروژسترون خونریزی می‌کنند که شامل زن‌هایی با تخمدان پلی کیستیک می‌باشد. پس از به اتمام رسیدن یک دوره از مصرف کلومیفن، هیپوتالاموس (بخشی از مغز شما که توابع پایه مانند دما را تنظیم می‌کند) هورمون جسم زرد (LH) را ترشح می‌کند و به این وسیله به تخمدا‌‌ن‌ها دستور می‌دهد که تخمک بالغ را به لوله‌های فالوپ آزاد کنند. اگر تخمک آزاد شده در راه خود در رحم به یک اسپرم سالم برخورد کند، شما شانس این را خواهید داشت که باردار شوید.

مقدار و نحوه مصرف

کلومیفن معمولا به شکل قرص برای یک دوره پنج روزه در ماه تجویز می‌شود. این دارو به شما کمک می‌کند تا به میزان بیشتری از هورمونی را تولید کنید که موجب تخمک‌گذاری می‌شود. این امر باعث می‌شود تا تخمدا‌‌ن‌ها یک یا تعدادی بیشتر از تخمک‌های بالغ را تولید کنند.

شما به احتمال زیاد پنج تا ۱۲ روز بعد از مصرف آخرین قرص تخمک‌گذاری خواهید کرد. پزشک شما را به طور مرتب بررسی می‌کند تا ببیند که آیا تخمدا‌‌ن‌ها برای آزادسازی تخمک آماده است یا خیر. بسیاری از زنان حداکثر سه تا شش چرخه درمانی را می‌گذرانند (ممکن است ۱ تا ۲ ماه از دارودرمانی بگذرد تا تخمک‌گذاری‌تان منظم شود).

کلومیفن معمولا روز 3 یا 4 یا 5 قاعدگی داده می شود. معمولا یک قرص mg50 برای 5 روز داده می شود. اولین روز خونریزی روز اول سیکل نامیده می شود. اگر زن قاعدگی نداشته باشد با پروژسترون ایجاد قاعدگی می کنید.

تخمک گذاری معمولا بین روز 19-14 اتفاق می افتد. می توان با استفاده از نوار مخصوص که در ادرار تست می شود زمان تخمک گذاری را مشخص کرد اگر این نوار در دسترس نباشد توصیه می شود از روز 10 قاعدگی به مدت یک هفته یک روز در میان نزدیکی داشته باشید. با استفاده از سونوگرافی واژینال می توان زمان تخمک گذاری را مشخص نمود. اگر تخمک گذاری در ماه اول ایجاد نشد و دوز کلومیفن افزایش داده می شود.

توجه: بیشتر حاملگی ها در 6 ماه اول استفاده از کلومیفن اتفاق می‌افتد و بعد از 6 ماه موفقیت کاهش می‌یابد.

نکاتی که در رابطه با مصرف این دارو باید بدانید

با مصرف دارو‌های باروری احتمال باروری چندقلو افزایش می‌یابد. در نتیجه ریسک سقط و دیگر مسایل هم افزایش می‌یابد.

زن‌هایی که چاق هستند کمتر تخمک‌گذاری می‌کنند. اغلب کاهش وزن بهترین درمان می‌باشد و شانس تخمک‌گذاری را بیشتر می‌کند.

زنانی که کلومیفن را به همراه دیگر داروهای باروری مصرف می‌کنند، گاهی اوقات دچار سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS) می‌شوند، که یک بیماری با افزایش وزن، نفخ و احساس پف‌کردگی است.

داروهای باروری خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش نمی‌دهند، حتی اگر درمان دارویی بیش از یک سال طول بکشد.

حدود ۸۰ درصد از زنان، معمولا در سه ماهه اول درمان، تخمک‌گذاری می‌کنند و از میان آنها ۴۰ درصد باردار می‌شوند.

علاوه بر تاثیر این دارو احتمال بارداری به فاکتور‌های دیگری نظیر سن، میزان تحرک و کیفیت اسپرم همسر بستگی دارد.

اگر بیماران با توجه به داشتن تخمک در سه سیکل باردار نشوند باید دلایل دیگر نازایی، چسبندگی آندومتریوز و علل مردانه وجود داشته باشد.

توصیه‌ها و مراقبت‌های پرستاری

به بیمار توصیه کنید بروز علایم یا درد غیر طبیعی (احتمال بروز کیست یا بزرگی تخمدان) و یا تاری دید را سریعا گزارش کند.

بیمار باید دمای بازال بدن (دمای پایه بدن بعد از بیدار شدن از خواب) را هر روز صبح از روز اول دوره قاعدگی ثبت کند تا بروز تخمک‌گذاری مشخص شود.

در مورد اهمیت مقاربت در زمان مناسب به بیمار توضیح دهید.

تا زمانی که عوارض دارو مثل تاری دید و یا گیجی مشخص نشده است باید از کارهای مخاطره‌آمیز خودداری شود.