بی اختیاری ادرار بعد از زایمان، چه باید کرد؟

بی‌‌‏اختیاری ادرار به از دست رفتن کنترل مثانه اطلاق می‌‌‏شود که موجب نشت ادرار می‌‌‏گردد. بی‌‌‏اختیاری ادرارشامل انواع متفاوتی است، از نوعی که به دنبال فشار ( عطسه یا سرفه ) ایجاد می‌‌‏شود تا نوعی که ناشی از مثانه بیش فعال و پرکار است و هریک از این انواع منجر به نشت مقادیر متفاوتی از ادرار می‌‌‏گردند.

گاهی زنان در دوران بارداری دچار بی‌‌‏اختیاری ادراری گذرا می‌‌‏شوند. به‌‌‏دنبال افزایش مایع در مثانه که با فشار ناشی از وزن نوزاد در شکم همراه می‌‌‏گردد، ادرار می‌‌‏تواند به‌‌‏صورت تصادفی در هنگام عطسه، سرفه و یا خندیدن به بیرون بجهد. عوامل خطر دیگری نیز وجود دارند که یک زن را مستعد بی‌‌‏اختیاری ادرار می‌‌‏کنند.

بر اساس اظهارات دکتر دیوید شوسترمن « متخصص ارولوژی و مدیر مرکزپیشرفته ارولوژی نیویورک در منهتن »، خوشبختانه بسیاری از موارد بی‌‌‏اختیاریِ زنان در دوران بارداری، پس از تولد نوزاد برطرف خواهد شد. او می‌‌‏گوید که به‌‌‏ نظر می‌‌‏رسد گاهی حتی اگر نشت ادراردر یک خانم باردار پس از زایمان قطع شود، بعد از مدتی در طول زندگی دوباره مشکل پیش خواهد آمد.

با این وجود لزومی ندارد که او این مشکل را مانند راز پیش خود نگه داشته و یا احساس خجالت بکند، زیرا گزینه‌‌‏های درمانی وجود دارند که این مشکل را برطرف کرده و یا به طورقابل توجهی کاهش می‌‌‏دهند.

عوامل خطرساز

حاملگی، زایمان و داشتن فرزندان بیشترخطر بی‌‌‏اختیاری ادرار را در زنان افزایش داده و اینکه نوع زایمان طبیعی باشد یا سزارین، هیچ اهمیتی در بروز این مشکل ندارد. سزارین خطر ابتلا به بی اختیاری ادرار را کاهش نمی‌‌‏دهد.

بنابراین ارزیابی ارولوژیکی دقیق پس از زایمان بسیار مهم است. دکتر شوسترمن گفت که او علاوه بر انجام یک معاینه فیزیکی و گرفتن شرح حال دقیق، سونوگرافی لگن نیز درخواست می‌‌‏کند زیرا عوامل متعددی وجود دارند که می‌‌‏توانند عامل ایجاد بی‌‌‏اختیاری ادرار باشند.

بنا بر اظهارات ایشان مراحل بی‌‌‏اختیاری و نشت ادرار همیشه به یک شکل نبوده و بسته به شرایط مختلف فرق دارند.

به نظر می‌‌‏رسد که در دوران بارداری، زنان مسن‌‌‏تر نسبت به زنان جوان‌‌‏تر بیشتر مستعد ابتلا به بی‌‌‏اختیاری هستند. با افزایش سن یک خانم، تون « قوام و قدرت » عضلات کف لگن « که برای مثانه نقش حمایتی دارند » شروع به ضعیف شدن کرده و توانایی او را برای تحمل فشار اضافه در دوران بارداری محدود می‌‌‏کند.

گزینه‌‌‏های درمانی

دکتر شوسترمن پیشنهاد می‌‌‏کند که بهتر است به جای منتظر ماندن و بدتر شدن علایم، درمان را زودتر شروع کرد.

او گفت که من سعی می‌‌‏کنم که بیماران را تشویق کرده و به آنها در جهت ارتقای سلامتشان توصیه‌‌‏هایی ارائه بدهم که با انجام دادن آن توصیه‌‌‏ها از انجام جراحی در آینده مصون خواهند بود.

اولین توصیه او به بیماران، ترک سیگار و کاهش وزن است. مطالعات نشان داده است، زنانی که سیگارمی‌‌‏کشند دو برابر بیش از سایرین در معرض ابتلا به بی‌‌‏اختیاری هستند. همچنین بر اساس یک مطالعه در مجله پزشکی انگلیسی نوین، زنانی که بیش از هشت درصد از وزن خود را کم کرده‌‌‏اند توانسته‌‌‏اند دوره‌‌‏های ابتلا به بی‌‌‏اختیاری ادرار را چهل و هفت درصد کاهش دهند.

برای افرادی که به‌‌‏صورت گاه به گاه دچار بی اختیاری می‌‌‏شوند دکتر شوسترمن استفاده از نواربهداشتی « پَد » و یا این تون « وسیله‌‌‏ای که خانم می‌‌‏تواند در منزل استفاده کند » را پیشنهاد می‌‌‏کند. « این تون » یک وسیله ای است که در داخل مجرای تناسلی بیمار قرار گرفته و زمانی‌‌‏که خانم حرکات ورزشی مخصوص « تمرین ورزشی کِگِل » برای عضلات لگن را انجام می‌‌‏دهد، سب تحریک و تقویت عضلات می‌‌‏شود.

« این تون » با قابلیت ثبت اطلاعات هرجلسه از ورزش و دادن بازخورد از نحوه انجام آن، به بیمار این اجازه را می‌‌‏دهد که بداند آیا او به صورت کامل و مفید این ورزش را انجام داده است یا خیر.

از آنجایی‌‌‏که حرکات ورزشی کِگِل نیاز به انقباض عضلات کف لگن و نگه داشتن آنها در حالت انقباض برای پنج تا ده ثانیه دارد، اغلب خانمها نمی‌‌‏توانند آن را به سادگی و بدون استفاده از یک وسیله انجام دهند، بنابراین مؤثر نخواهد بود.

علاوه بر این، زنانی که به دفعات مکرر ادرار می‌‌‏کنند و یا مثانه پرکار دارند هم می‌‌‏توانند از مزایای « این تون » بهره گرفته و یا داروهایی استفاده کنند که مثانه آنها را از حالت اسپاسم « انقباض دائم و تمایل به تخلیه ادرار » خارج کند.

گزینه دیگری که دکتر شوسترمن برای افرادی که مثانه بیش فعال دارند توصیه می‌‌‏کند، استفاده از سیستم تنظیم رشته‌‌‏های عصبی به صورت زیر جلدی « اِرجنت پی سی نورومودولِیشن » است که در واقع نوعی طب سوزنی برای مثانه محسوب می‌‌‏شود. آن وسیله‌‌‏ای است که موجب تحریک رشته‌‌‏های عصبی می‌‌‏شود که به مثانه می‌‌‏روند. در این نوع روش درمانی که در مطب انجام شده و مدت نیم ساعت طول می‌‌‏کشد، یک الکترود کوچک و باریک در مچ پای بیمار قرار داده می‌‌‏شود. سپس الکترود به یک محرک باطری دار متصل می‌‌‏شود. تکانه‌‌‏ها وامواج خفیف در طول ساق پای شما طی مسیر می‌‌‏کنند تا به اعصاب ناحیه لگن که عملکرد مثانه را کنترل می‌‌‏کنند برسند.

علی‌‌‏رغم اینکه این روش درمانی نیازی به دارو نداشته و یا اینکه عوارض جانبی ندارد، ممکن است در موارد بیماری‌‌‏های جدی و شدید کفایت نکند. در مواردی که نشت ادرار دائمی است نیاز به استفاده از وسیله‌‌‏ای به پِساری « یک حلقه سیلیکونی کوچک که در داخل مجرای تناسلی خانم گذاشته می‌‌‏شود تا به مثانه در جهت کاهش نشت ادرار کمک کند » است.

جراحی یکی از گزینه‌‌‏های درمان در بیمارانی است که وضعیتشان وخیم‌‌‏ترشده است. شایعترین مدل جراحی قرار دادن یک توری نواری شکل وباریک « مِش » در زیر مجرای ادراری است تا با بسته نگه‌‌‏داشته آن مانع از نشت ادرار در زمان سرفه و یا عطسه گردد.

در مواردی که افتادگی مثانه وجود دارد نیز با جراحی می‌‌‏توان تغییر محل مثانه و شل بودن آن را با اتصال به عضله، تاندون و یا استخوان برطرف نمود.

بنا به اظهارات دکترشوسترمن بدترین کاری که یک خانم می‌‌‏تواند انجام دهد چشم‌‌‏پوشی و نادیده گرفتن این مشکل و یا خوددرمانی با روش کم نوشیدن مایعات است.

از نظر او اگر این مشکل درمان نشود شانس بالایی برای ابتلا به سرطان مثانه و یا سایر بیماریها مانند سنگ کلیه به دلیل کم نوشیدن مایعات وجود خواهد داشت.