واکسن زدن به بچه ها، عوارض جانبی دارد؟

مانند تمامی داروها، واکسن ها نیز دارای عوارض جانبی هستند. البته عوارض جانبی خطرناک به ندرت دیده می شود. خطرات واکسن ها بسیار کمتر از خطرات ناشی از بیماری هایی است که در اثر عدم تزریق آنها ممکن است ایجاد شوند. هر واکسنی عوارض جانبی خاص خود را دارد. معمولا این عوارض شامل درد موقت/ قرمزی، تورم و یا سفتی در ناحیه تزریق/ علائم شبیه به انفلونزای خفیف می باشد. میزان شیوع این عوارض در کودکان یک نفر از هر چهار نفر بوده و اندکی پس از تزریق واکسن در بدن ظاهر شده و پس از یک یا دو روز از بین می روند.
الف) درد موقت که ممکن است سبب ایجاد ترس و اضطراب در کودک شود: ترس از سرنگ و تزریق یکی از شایعترین عوارض جانبی واکسیناسیون است. از هر ۱۰ نفر یک نفر ممکن است به علت این ترس، از واکسیناسیون و یا هر تزریق دیگری در هر پروسه ی درمانی طفره رفته و از تزریق جلوگیری کند. در صورتی که کودک دچار ترس، اضطراب و بی قراری است لطفا به این موارد توجه فرمایید:
آرام کردن: در ابتدا خودتان آرام، کنترل شده و لبخند بر لب باشید. کودک به والدینش نگاه می کند و آرامش را از آنها کسب می کند. سپس سعی کنید به او آرامش و اطمینان دهید.
پرت کردن حواس کودک: به او یاد بدهید نفس عمیق بکشد. حواس کودک را با وسایلی مثل بادکنک، فرفره و بازی های متناسب با سن او و فضای کلینیک و یا مطب پرت کنید. از صحبت کردن راجع به اینکه "زود تموم می شه"، "متاسفم که دردت آمد"، "می دونم که درد داشت"و "حالت خوب می شه" بپرهیزید و راجع به کارهایی که در هنگام تزریق نباید انجام دهد صحبت کنید. از دعوا کردن و به زور آرام کردن فیزیکی او خودداری کنید. در مورد بچه های کوچکتر آنها را با آرامش در آغوش خود بنشانید تا پروسه تزریق در کنار شما انجام شود.
دیگر آرام کننده های کودک: پیش از انجام واکسیناسیون به کودتان شیر دهید. اگر کودک شیر نمی خورد می توانید از شربتی که از مخلوط یک ساشه ی کوچک شکر و ۱۰ میلی لیتر آب فراهم شده پیش از واکسیناسیون استفاده کنید.
بی حس کننده های موضعی: ممکن است در صورت لزوم کادر درمانی از بی حس کننده های موضعی در محل تزریق استفاده کنند. این بی حس کننده ها ممکن است سبب بی رنگ شدن پوست دست کودکتان شود. اگر در محل استعمال بی حس کننده ها قرمزی و راش دیدید نشانه ی آلرژی و حساسیت کودک به بی حس کننده بوده و باید به کادر درمانی اطلاع دهید.
آماده کردن کودک: به کودکان زیر ۴ سال دقیقا پیش از انجام واکسیناسیون و در مورد کودکان با سن بالاتر یک روز قبل تر اطلاع دهید. با جملاتی نظیر "واکسن زدن باعث سلامت موندنت می شه" و مواردی نظیر آن، در مورد علت و اهمیت واکسیناسیون توضیح دهید. در خصوص اتفاقاتی که در طول پروسه ی واکسیناسیون رخ می دهد با او صحبت کنید مثلا "به وسیله ی یک لوله ای که سرش سوزن داره دارو که همون واکسنه از راه بازوت به بدنت وارد می شه" و "ممکنه مثل نیشگون گرفتن و یا فشار دادن برای چند لحظه باشه" و "موقع تزریق دستم رو بگیر و هم زمان با من نفس عمیق بکش".
ب) قرمزی، تورم و سفتی در ناحیه تزریق: کمپرس آب سرد و یا استفاده از لباسی خنک و مرطوب در ناحیه تزریق کمک کننده است.
ج) بروز علائم شبه انفلونزا: تب خفیف، دل درد، استفراغ، کاهش اشتها، سردرد و خستگی از جمله ی این علائم هستند که ممکن است پس از واکسیناسیون در کودک ظاهر شود که امری طبیعی بوده و نشانه ی فعالیت بدن و شروع ایمن سازی بدن می باشد.

درصورت بروز علائم ذیل سریعا به پزشک مراجعه فرمایید:
- واکنش های آلرژیک یا آنافیلاکسی مانند راش پوستی، خارش، باد کردن دور دهان و صورت، اختلال در تنفس و کاهش فشار خون
- تشنج
- تب بالا
- درد مفاطل و سفتی و سختی در حرکت
- پنومونی