کودک سه ساله، نحوه پرورش زبان در او
در طول چهارمین سالِ زندگی، زبان به گونۀ بسیار شگرف و برجسته و شاخصی به رشد خود ادامه می‌دهد.
استفادۀ پیچیده‌تر از زبان، یکی از نمادهای سه سالگی کودک است. در طول چهارمین سالِ زندگی، زبان به گونۀ بسیار شگرف و برجسته و شاخصی به رشد خود ادامه می‌دهد.
استفاده از زبان
کودک سه ساله زبان را با اهداف گوناگونی مورداستفاده قرار می‌دهد. در این سن کودک کلمات را برای اظهارنظر و شرح دنی‌اش به کار می‌برد (من یه اسب کوچولوی صورتی دارم). او می‌تواند رابطۀ بین اشیاء را تعریف کند (اسب کوچولوی من از مال تو بزرگتره) و نیز می‌تواند با استفاده از حروف اضافه‌ای مانند رویِ، کنارِ یا زیرِ، دربارۀ مکان صحبت کند (عروسک من روی اسب کوچولو سوار شده).
او می‌تواند احساسات و حالات منفی خود را ابراز کند (نمی تونم بخوابم) که این جمله بسیار مشخص‌تر و دقیق‌تر از عبارتِ خواب نه، کودکِ نوپاست .
او می‌تواند زبان را برای کنترل رفتار یا ابراز احساس‌ها به کار ببرد. می‌تواند به‌جای کتک زدن کودکی که مزاحم او شده است، بگوید: بس کن. استفاده از اصطلاح عصبانی هستم جایگزین قشقرقی می‌شود که او قبلاً برپا می‌کرده است و ناراحتم سریع‌تر از سیل اشک، نوازش موردنیاز او را تأمین می‌کند.
کودک سه ساله با افزودن "ها" به انتهای اسم‌هایی که در حال حاضر می‌داند، تعیین مقادیر بیش از یک از کمیت‌ها را می‌آموزد. استفاده عام و کلی از این قانون منجر به ایجاد شکل‌های خلاف قواعد دستور زبان از کلمات مورداستفاده کودک در این سن می‌گردد.
کودک سه ساله زبان را برای دریافت اطلاعات به کار می‌گیرد. چرا حباب می‌ترکد؟ کودک در این سن ممکن است روزانه تا 400 سؤال بپرسد. البته گاهی کودک واقعاً پاسخ‌ها را می‌داند. پس جذابیت پرسش در کنترل و طولانی کردن مکالمه با پرسیدن پس چرا؟ نهفته است.
کودکان سه ساله برای شرح منطقی یک داستان یا حادثۀ آشنا، می‌توانند چند جمله را مرتب و متوالی ادا کنند، آن‌ها باید قادر به انتقال یک پیام ساده باشند.
در یک بازی تخیلی نیز زبان نقش حیاتی و عمده‌ای دارد. کودک باید زبان را در حد موردنیاز بداند تا شرح داستان که لازمۀ شکل‌دهی به بازی تخیلی است در او رشد کند. بازی کودک خواه بازی انفرادی با حیوانات، عروسک اسباب‌بازی یا گفتگوهای عروسک‌های انگشتی باشد و خواه بازی با همسالان، این اصل در مورد آن صادق است.
کودک حتی ممکن است باهدف ایجاد تنوع و بذله‌گویی در یک بازی شفاهی و زبانی، تغییر صدا دهد یا لهجۀ مخصوصی به خود بگیرد.
در یک کلمه چه رازی نهفته است؟
کودک سه ساله عاشق کلمات است. خزانۀ واژگان (مجموعۀ لغات) او دارای ۲۵۰ تا ۱۰۰۰ کلمه است. خزانۀ واژگان ۱۰۰۰ کلمه‌ای شامل اسامی تقریباً تمامی اشیای پیرامون کودک است. کودک همچنین بعضی کلمات تشریحی را می‌داند.
در ۳.۵ سالگی خزانۀ واژگان کودک دارای ۱۲۰۰ تا ۱۸۰۰ کلمه و با رسیدن به چهار سالگی دارای ۱۸۰۰ الی ۲۵۰۰ کلمه خواهد بود. برای شمردن واژگان مورداستفادۀ کودک، تنها کلماتی که در گفتگوهای بدون برنامه‌ریزی قبلی به‌کاربرده می‌شوند، باید محاسبه شوند. البته تعداد کلماتی که کودک واقعاً قادر به درک آن‌هاست بسیار بیش از این است.
در ۳.۵ سالگی کودک کلماتی را که تلفظ یکسان ولی معانی دوگانه دارند درک می‌کند (خورده-خرده). همچنین در این سن کودک کم‌کم کلمات مرتبط با زمان را درک می‌کند. اطلاع از دیدار قریب‌الوقوع یکی از بستگان ممکن است فوراً به یاد او بیاورد که، مدت زیادی است عمو را ندیده‌ام.
برخی از کارها و خواسته‌های کودک ممکن است با به‌کارگیری اصطلاحاتی از قبیل: حالا وقتش نیست یا بعداً این کار را می‌کنیم، به تأخیر انداخته شوند. در این صورت والدین باید برای پاسخ به پرسشِ: هنوز بعداً نشده است؟ آمادگی پیدا کنند.
در سه سالگی میانگین جملات مورداستفاده کودکان، دارای سه تا پنج کلمه است. در ۳.۵ سالگی جملات به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای طولانی‌ترند و کودک می‌تواند ضمیر شخصی من را به کار ببرد. او در ۳.۵ سالگی افعال کمکی را به کار می‌گیرد و قادر به استفاده از زمان گذشته افعال است.
زبان پذیرا
توجه به درک کودک ازآنچه دیگران به او می‌گویند، اهمیت فراوانی دارد. این درک، توانایی پذیرش زبان کودک نامیده می‌شود. کودک سه ساله باید قادر به انجام کارها و دستورالعمل‌های سه مرحله‌ای باشد. لطفاً، فیلم را در ویدئو بگذار، تلویزیون را روشن کنف بیا اینجا کنار من بنشین.
کودک سه ساله همچنین باید بتواند به پرسش‌های ساده پاسخ دهد. باید بتواند نام و نام خانوادگی خود را بگوید و پسر یا دختر بودن خود را اعلام کند. او باید بتواند توضیح دهد که در صورت گرسنگی، خستگی یا احساس سرما به چه‌کاری دست خواهد زد.
خلوس و خلگوش
تلفظ کودکان سه ساله در برخی موارد دارای اشکالاتی است. درصورتی‌که ۷۵ درصد از کلماتی را که کودک ادا می‌کند توسط فردی که خارج از محدودۀ افراد خانواده است، درست تشخیص داده شود؛ قدرت تکلم کودک کافی و بسنده تلقی می‌شود. البته هر آنچه کودک بر زبان می‌آورد باید عملاً برای والدینش کم‌وبیش قابل‌درک و فهم باشد.
والدین چگونه می‌توانند کمک کنند.
درزمینۀ رشد زبانی و کلامی کودک، والدین بی‌نهایت اثرگذار هستند. کودکان نوع کلمات و گفتاری را که از اطرافیان می‌شنوند، الگو و نمونۀ خود قرار می‌دهند. گفتگو با کودکان و کتاب خواندن برای آنان، نمونه‌های خوبی را که کودکان برای رشد بهینۀ گفتار نیاز دارند در اختیارشان قرار می‌دهد.
اغلب کودکان سه ساله صحبت کردن را بسیار دوست دارند. والدین می‌توانند فعالانه و به‌عنوان شنوندگانی صبور و پرحوصله که در دسترس کودک قرار دارند، در راه رشد باورها و نگرش‌های شخصی به او کمک کنند. این امر یعنی تبادل ایده‌ها و اندیشه‌ها به‌جای امرونهی.
در صورت ممکن نظر کودک را جویا شوید و با دقت به پاسخ او گوش دهید. توجه بزرگسال، عزت نفس کودک را ارتقا می‌بخشد. کودک در چنین حالتی با خود می‌اندیشد؛ اگر یک بزرگسال واقعاً به من گوش می‌دهد، پس حتماً مهم هستم.
پرسیدن به رشد مهارت‌های اندیشیدن انتقادی کودکان کمک می‌کند. سعی کنید پرسش‌ها به‌گونه‌ای که بیش از یک پاسخ آری یا خیر داشته باشند مطرح شوند. پرسیدن این سؤال که: کدام قسمت از داستان را دوست داشتی؟ بیشتر از پرسیدن: داستان را دوست داشتی؟ اطلاعات به دست می‌دهد.
منبع:
کودک آنلاین
برای ارسال نظر کلیک کنید
▼