بیماری اتوایمیون تیروئید چیست؟

نتایج یک تحقیق نشان داد: بیماری‌های اتوایمیون تیروئید بعد از زایمان از اختلالات نسبتا شایع اما ناشناخته‌ی آندوکرین است که در حدود ۵ تا ۱۰ درصد زنان پس از زایمان به این اختلالات مبتلا می‌شوند.دکتر فرزانه سروقدی از دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی شهید بهشتی در تحقیقی به بررسی بیماری‌های التهابی تیرئید پس از زایمان پرداخته است. این تحقیق در ابتدا عنوان می‌کند: بیماری‌های التهابی تیروئید بر حسب موقعیت جغرافیایی متفاوت است، در حدود ۵ تا ۱۰ درصد زنان پس از زایمان به این اختلالات مبتلا می‌شوند. بروز این اختلالات مشخصا با مثبت شدن آنتی‌بادی‌های ضد پراکسیداز، که نشانه‌ای از بروز یکی از روند اختلال ایمنی است، همراه می‌باشد. علایم بالینی می‌تواند خفیف تا شدید باشد و به صورت کم کاری یا پر کاری تظاهر نماید. پیگیری طولانی مدت نشان داده که احتمال عود و نیز دایمی شدن کم کاری در این بیماران با گذشت زمان افزایش می‌یابد. گفتنی است، بیماری‌های اتوایمیون تیروئید پس از زایمان، گروهی از اختلالات عملکرد تیروئید است که در سال اول پس از زایمان در فردی که سابقه‌ی قبلی بیماری تیروئید نداشته بروز می‌کند و شامل بیماری گریوز و تیروئیدیت‌های اتوایمیون از جمله بیماری هاشیموتو می‌شود و از آن جهت که بر سلامتی روحی و جسمی مادر و به طبع سلامت نوزاد تاثیر می‌گذارند، حائز اهمیت است. این پژوهش می‌افزاید: در پی مشخص شدن اختلال سیستم ایمنی به عنوان عامل اصلی در بروز این بیماری گزارش شده شیوع آن در بین کشورهای مختلف بین ۱/۱ تا ۱۶/۷ درصد است، این تفاوت شیوع در کشورهای مختلف را می‌توان به چند علت ربط داد که شامل مناطق جغرافیایی متفاوت، تفاوت‌های نژادی، میزان مصرف ید روزانه، روش‌های آزمایشگاهی و هورمونی متفاوت، تفاوت در شاخص‌های تشخیصی به کار گرفته شده، تعداد نمونه‌های مورد بررسی و طول مدت پیگیری آنها می‌باشد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد، اکثر مبتلایان به بیماری‌های التهابی تیروئید پس از زایمان (PPT) به دلیل خفیف بودن علایم، نیاز به درمان ندارند؛ بیشتر بیماران در فاز تیروتوکسیک در این دسته هستند و به ندرت این بیماران به دلیل شدت علایم، نیاز به درمان کوتاه مدت با بتا - بلوکرها پیدا می‌کنند، که در این موارد حتما باید احتمال بیماری گریوز را در نظر داشت. اما حدود ۵۰ درصد مبتلایان در فاز هیپوتروئیدی با توجه به شدت علایم بالینی به درمان بالووتیروکسین ۵۰ تا ۱۰۰ mg روزانه دارند، که البته با توجه به گذرا بودن بسیاری از موارد کم کاری، پس از گذشت یک سال از زایمان می‌توان ۴ تا ۶ هفته این درمان را قطع کرد و از نظر دایمی شدن هیپوتیروئیدی یا بهبود آن بررسی انجام داد. در صورت طبیعی بودن آزمون‌ها و علایم بالینی، فرد بهبود یافته تلقی می‌شود، ولی به دلیل احتمال عود مجدد، این افراد نیاز به پیگیری بعدی خواهند داشت. این تحقیق در ادامه‌ خاطرنشان می‌کند: گر چه فاز پرکاری همیشه و فاز کم کاری در اغلب موارد بهبود می‌یابد، اما در بیشتر موارد روند اتوایمیون بیماری ریشه کن نمی‌شود و احتمال عود مجدد یا کم کاری دایمی تیروئید همچنان وجود دارد. در مورد پیشگیری از بروز این اختلال، تاکنون روشی جهت پیشگیری موفقیت‌آمیز ارایه نشده و در واقع این مساله در مورد سایر بیماری‌های اتویمیون نیز صادق است. همچنین، با توجه به شیوع نسبتا زیاد تیروئیدیت بعد از زایمان و تاثیراتی که به خصوص فاز کم کاری آن بر سلامتی روحی و جسمی مادر می‌گذارد و در پی آن وضعیت کودک شیرخوار را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و از طرفی بروز هیپوتروئیدی دایمی پس از آن، به نظر می‌رسد انجام یک اقدام بیماریابی، ارزشمند و منطقی باشد. بحث‌های زیادی در این زمینه صورت گرفته است و بسیاری از محققان، اندازه‌گیری آنتی‌بادی و ضد پراکسید را در سه ماهه‌ی اول بارداری به عنوان بهترین آزمون بیماریابی توصیه می‌کنند، اما به دلیل هزینه‌ی بالای این آزمون، انجام آن در بسیاری از کشورها عملا ممکن نیست. گروهی نیز معتقد به انجام حداقل یک نوبت آزمون TSH پس از زایمان به عنوان آزمون بیماریابی می‌باشند، در هر صورت با توجه به امکانات موجود در کشور ما انجام یک نوبت آزمون TSH حداقل ۴ الی ۶ ماه پس از زایمان به عنوان ساده‌ترین و ارزانترین روش بیماریابی، در صورت امکان در تمام زنان و در مناطق محروم حداقل در زنان در معرض خطر مانند افراد مبتلا به PPT قبلی، مبتلایان به دیابت نوع یک و افراد دارای گواتر بزرگ پیشنهاد می‌گردد. باید توجه داشت که شناخت بیشتر این بیماری در جامعه‌ی پزشکی، قطعا باعث توجه بیشتر و تشخیص زود هنگام این اختلال در مادران خواهد شد.