رژیم غذایی بارداری، بهترین مدل آن

بارداری یکی از بهترین و حساس ترین دوره های زندگی یک زن است. بنابراین برای زنان باردار یک رژیم غذایی سالم بسیار مهم است. مادرانی که در دل خود نوزاد دارند باید توجه ویژه ای به چیزهایی که می خورند داشته باشند و از خوردن غذا و نوشیدنی های مضر اجتناب کنند. حتی برخی غذاهایی که باید در حالت عادی هم به ندرت مصرف شوند در این دوران باید از خوردن آن کاملا اجتناب شود. در این مقاله ۱۱ غذا و نوشیدنی را با هم مرور می کنیم که در دوران بارداری باید از خوردن آن ها پرهیز کنی.

ماهی هایی با جیوه بالا
جیوه یک عنصر بسیار سمی است که در آب های آلوده یافت می شود. میزان بالای این عنصر برای سیستم عصبی، سیستم ایمنی بدن و کلیه ها می تواند سمی باشد و مشکلات جدی در کودکان ایجاد کند.
از آنجایی که این عنصر در دریاهایی با آب های آلوده یافت می شود، ماهی های دریای بزرگ می توانند مقادیر زیادی جیوه را در خود جمع کنند. بهتر است از خوردن ماهی های جیوه دار در دوران بارداری اجتناب شود اما اگر هم مجبور به مصرف این نوع ماهی ها بودی بهتر است استفاده از آن نهایت به یک یا دو بار در ماه منتهی شود. از انواع ماهی های جیوه دار می توان به موارد زیر اشاره کرد: کوسه ماهی، شمشیر ماهی و انواع خاصی از ماهی های تن.
اما همه ماهی ها در معرض جیوه نیستند فقط انواع خاصی از آن ها جیوه زیاد در خود دارند. پس مصرف ماهی های کم جیوه در دوران بارداری بسیار مفید است و خوردن ۲ بار در هفته از آن ها بسیار برای مادر و نوزاد مناسب است. به طور کلی ماهی دارای اسیدهای چرب امگا ۳ است که برای نوزاد بسیار مفید است.

ماهی خام
ماهی های خام می توانند چندین عفونت ویروسی، باکتری یا انگلی مانند ویبریو، سالمونلا و لیستریا باشد. برخی از این ویروس ها فقط روی مادر تأثیر گذاشته و باعث ضعف می شوند. سایر ویروس ها نیز ممکن است روی نوزاد تأثیر گذاشته و می تواند منجر به نوزاد نارس با عواقب جدی و حتی مرگ بار شود.
به طور کلی خانم های باردار بیشتر به عفونت لیستریا مبتلا می شوند. این احتمال تا ۲۰ برابر هم می تواند بیش تر از افراد معمولی باشد.

گوشت های خام و فرآوری شده
خوردن گوشت های خام خطر ابتلا به عفونت های مختلف از جمله توکسوپلاسما را افزایش می دهد. برخی باکتری ها بر روی سطح گوشت قرار می گیرند و بعضی دیگر در داخل فیبرهای ماهیچه ای هستند. باکتری ها ممکن است سلامت نوزاد را تهدید کنند و منجر به مرگ زودرس یا بیماری های عصبی شدید از جمله عقب ماندگی ذهنی، کوری و صرع بشوند.
گوشت های فرآوری شده که در غذاهایی مانند سوسیس استفاده می شوند نیز می توانند مضر باشند.

تخم مرغ خام
تخم مرغ خام می تواند آلوده با سالمونلا باشد. علائم عفونت های سالمونلا معمولا توسط مادر تجربه می شوند و شامل: تب، تهوع، استفراغ، گرفتگی معده و اسهال است. در موارد نادر هم می تواند باعث التهاب در رحم شود که باعث زایمان زودرس می شود. اکثر محصولات کارخانه ای حاوی تخم مرغ های پاستوریزه هستند اما با این حال همیشه برچسب روی محصولات و مواد تشکیل دهنده آن را بخوان. خانم های باردار باید همیشه از تخم مرغ کاملاً پخته و پاستوریزه استفاده کنند.

گوشت هایی مثل دل و جگر
گوشت اعضاء حیوانات یک منبع عالی و مغذی است که شامل آهن، ویتامین B۱۲، ویتامین آ و مس هستند و همه این مواد برای مادر و نوزاد مناسب است. با این حال خوردن عضوهایی که بیش از حد ویتامین آ در آن قسمت وجود دارد، در طول بارداری توصیه نمی شود؛ زیرا مصرف بیش از حد این گوشت ممکن است باعث مسمومیت ویتامین آ و بر هم زدن سطح مس در بدن شود که می تواند منجر به نقص تولد و مسمومیت کبدی بشود. پس بنابراین زنان باردار نباید بیش از یک بار در هفته این گوشت ها را مصرف کنند.

کافئین
کافئین یکی از رایج ترین مواد روان گردان در جهان است که عمدتاً در نوشیدنی هایی مانند قهوه، چای، نوشابه و کاکائو یافت می شود. معمولا به خانم های باردار توصیه می شود که مصرف کافئین روزانه خود را به زیر ۲۰۰ میلی گرم برسانند و خوردن قهوه به روزی ۱ - ۲ فنجان محدود شود.
کافئین به سرعت جذب شده و به جفت و جنین منتقل می شود. مصرف کافئین زیاد در دوران بارداری باعث محدودیت در رشد جنین، وزن کم هنگام تولد (کم تر از ۲.۵ کیلوگرم)، افزایش خطر مرگ و افزایش خطر ابتلا به بیماری های مزمن در بزرگسالی مانند دیابت نوع ۲ می شود.

جوانه های کال
جوانه های کال و نارس مانند جوانه یونجه، شبدر، تربچه، لوبیا سبز و… می توانند آلوده به سالمونلا باشند؛ زیرا محیط مرطوب مورد نیاز برای رشد این جوانه ها برای این نوع از باکتری مناسب بوده و تقریباً می توان گفت با شست و شو از بین نمی روند. به همین دلیل توصیه می شود زنان باردار از خوردن جوانه های خام و کال خودداری کنند و همیشه پس از پخته شدن از آن ها استفاده شود.

محصولات خوراکی شسته نشده
سطح میوه یا سبزیجات شسته نشده می تواند به چندین باکتری و انگل از جمله: توکسوپلاسما، سالمونلا و لیستریا آلوده باشد که این موارد از طریق خاک یا دست آلوده به آن ها منتقل می شود. این آلودگی در هر کدام از مراحل تولید، برداشت، پردازش، ذخیره سازی، حمل و نقل و موقع فروش می تواند به وجود آید. این باکتری ها می توانند به مادر و نوزاد آسیب برسانند که یکی از انواع بسیار خطرناک آن که در میوه ها و سبزیجات باقی می ماند، توکسوپلاسما نامیده می شود.
اکثر نوزاد هایی که آلوده به توکسوپلاسما می شوند در رحم مادر و هنگام تولد نشانه خاصی ندارند اما به مرور زمان در طول زندگی آن ها علائمی مانند نابینایی یا اختلالات عقلی ایجاد می شود؛ و حدود ۱ درصد از نوزادان هنگام تولد دارای آسیب جدی چشم یا مغز هستند.
در زمان بارداری با شست و شوی کامل میوه و سبزیجات، ضدعفونی کردن آن ها به وسیله نمک و یا پختن شان خطر ابتلا به این بیماری ها را به حداقل برسان.

شیر، پنیر و آبمیوه های غیر پاستوریزه
مواد لبنی غیر پاستوریزه به خصوص شیر و پنیر می توانند شامل مجموعه ای از باکتری های مانند لیستریا، سالمونلا، E.coli و کمپیلو باکتر باشند. این امر می تواند در مورد آبمیوه ها نیز صادق باشد. این عفونت ها عواقب خطرناکی را برای قند عسل مان به همراه دارد. پاستوریزاسیون موثر ترین راه برای کشتن هر نوع باکتری مضر است که در عین حال ارزش غذایی محصولات را تغییر نمی دهد. برای به حداقل رساندن خطر ابتلا به این عفونت ها در زنان باردار توصیه می شود حتما از شیر، پنیر و آبمیوه های پاستوریزه استفاده شود.

الکل
مادران نوزاد های دلبر باید در طول دوره بارداری به طور کامل از نوشیدن الکل پرهیز کنند؛ زیرا خطر سقط جنین و یا به دنیا آمدن جنین مرده را افزایش می دهد. حتی مصرف میزان کمی از آن هم می تواند باعث بروز مشکلاتی در رشد مغز کودک شود.
ایجاد سندروم الکل جنینی از دیگر خطرات مصرف الکل است که شامل تغییر در فرم صورت، نقص های قلبی و عقب ماندگی ذهنی می شود. از آنجا که مصرف هیچ میزان از الکل در طول دوره بارداری ثابت نشده است توصیه می شود که به طور کلی از آن اجتناب شود.

غذاهای آماده و فرآوری شده
در این زمان مادر به مواد مغذی ضروری مانند پروتئین، آهن و… نیاز دارد. درست است که این قضیه منوط بر مصرف دو برابر غذا نیست و فقط مصرف روزانه ۳۰۰ - ۵۰۰ کالری بیشتر در سه ماهه دوم و سوم بارداری کافی ست؛ اما با این حال باید در نظر داشت که مواد غذایی فرآوری شده حاوی مواد مغزی کم و کالری زیاد است که منجر به بالا رفتن قند و اضافه وزن می شود. علاوه بر این شکر زیاد موجود در این مواد خوراکی موجب افزایش چشم گیر ابتلا به بیماری هایی از جمله: دیابت نوع ۲ و بیماری های قلبی می شود.
بنابراین رژیم غذایی در دوران بارداری باید مطلوب و به طور عمده شامل مواد غذایی مقوی و ترجیحاً کالری پایین باشد تا بتواند به خوبی نیازهای مادر و نوزاد را پاسخ بدهد.