آپنه خواب در کودکان، علائم تا راه‌های درمان

آپنه خواب در کودکان به دلیل بزرگی لوزه، چاقی و برخی عوامل ارثی به وجود می‌آید. این اختلال قابل درمان است، اما در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تری مثل عدم تمرکز یا بیماری‌های قلبی شود.
آیا فرزندتان خروپف می‌کند؟ آیا کودک‌ شما در خواب مشکلاتی از قبیل مکث‌های تنفسی طولانی، تقلای زیادی، تنفس دهانی و تعریق را تجربه می‌کند؟ این علائم به خصوص خروپف از نشانه‌های احتمالی آپنه خواب محسوب می‌شود. آپنه یک اختلال خواب است که در میان کودکان رواج دارد. تخمین زده شده است که تقریبا یک تا ۴ درصد کودکان ۲ تا ۸ سال از این اختلال رنج می‌برند. در این مطلب به بررسی علائم، علل و درمان آپنه خواب در کودکان می‌پردازیم.

تعریف آپنه خواب در کودکان
آپنه خواب به شرایطی گفته می‌شود که تنفس فرد در هنگام خواب قطع می‌شود. این اتفاق معمولا زمانی می‌افتد که مانعی مسیر هوای فوقانی را مسدود می‌کند و به آن آپنه انسدادی خواب (Obstructive Sleep Apnea) گفته می‌شود. این اختلال می‌تواند سطح اکسیژن بدن را کاهش دهد و خواب سالم و آرام را از کودک بگیرد. اگر آپنه خواب در کودکان درمان نشود منجر به اختلالات یادگیری، رفتاری، و قلبی می‌گردد.

علائم و نشانه‌های آپنه
زمانی‌که تنفس متوقف می‌شود، سطح اکسیژن در بدن کاهش و در مقابل کربن‌دی‌اکسید افزایش می‌یابد. این اتفاق معمولا مغز را تحریک می‌کند و کودک از خواب بیدار می‌شود تا مجددا نفس بکشد. اغلب این فرایند بسیار سریع اتفاق می‌افتد و کودک دومرتبه به خواب می‌رود، بدون آنکه حتی بدانید که از خواب بیدار شده است. در افراد مبتلا به آپنه تنفسی این چرخه می‌تواند در طول شب بار‌ها و بار‌ها تکرار شود. بنابراین کسانی که به این اختلال دچار هستند نمی‌توانند به سطوح عمیق و آرام‌تر خواب دست پیدا کنند.
علائم آپنه خواب عبارتند از:
- خروپف، اغلب همراه با مکث، خراس یا تنفس بریده بریده
- بی‌قراری بسیار در خواب و انتخاب وضعیت‌های خواب غیرمعمول
- تنفس سنگین هنگام خواب
- شب ادراری
- خواب آلودگی در طول روز یا مشکلات رفتاری
- راه رفتن در خواب یا ترس‌های شبانه
علاوه بر علائم فوق، از آنجا که برای این کودکان داشتن خواب شبانه راحت دشوار است. احتمال دچار عوارضی نظیر خستگی در طول روز، مشکل در تمرکز و بیش فعالی را نیز تجربه کنند. در نتیجه آپنه خواب در کودکان ممکن است عملکرد بچه‌ها در مدرسه مختل شود. معلمان و سایرین ممکن است فکر کنند که کودک دچار اختلال بیش فعالی، عدم تمرکز یا مشکلات یادگیری است، اما تنها باید آپنه خواب او درمان شود.

علت آپنه خواب
هنگام خواب عضلات بدن ما از جمله ماهیچه‌های پشت گلو که راه هوایی را باز نگه می‌دارد، شل می‌شوند. در افراد مبتلا به آپنه خواب این عضلات بیش از حد شل می‌گردند، به طوری‌که مسیر هوا را مسدود می‌کنند. این مشکل به خصوص در کسانی که لوزه یا آدنوئید‌های (بافت‌های ضد باکتری در پشت حفره بینی) بزرگ دارند اتفاق می‌افتد.
عوامل دیگری که می‌توانند باعث آپنه خواب در کودکان شوند عبارتند از:
- سابقه خانوادگی آپنه خواب
- اضافه وزن
- برخی شرایط پزشکی مانند سندروم داون یا فلج مغزی
- مشکلات دهان، فک یا گلو که راه هوایی را باریک می‌کند
- زبان بزرگ که ممکن است به عقب برود و راه هوایی را در طول خواب مسدود کند

درمان آپنه خواب در کودکان
در حالت خفیف آپنه خواب پزشک ممکن است خواب کودک را برای مدتی زیر نظر بگیرد تا علائم او را پیش از تصمیم‌گیری برای درمان بررسی کند. سپس براساس علت به وجود آمدن آپنه روش درمانی مناسب را پیشنهاد دهد.
هنگامی که لوزه بزرگ علت آپنه خواب باشد، پزشکان خانواده کودک را به یک پزشک گوش، حلق، بینی ارجاع می‌دهند. این متخصصان اغلب راهکار‌های زیر را توصیه می‌کنند:
- جراحی برداشتن لوزه
- برداشتن آدنوئید‌های بزرگ
این عمل جراحی معمولا درمان موثری برای اپنه خواب در کودکان است. جراحی معمولا آپنه خواب را در ۷۰ تا ۹۰ درصد کودکان با لوزه و آدنوئید‌های بزرگ درمان می‌کند.
در مورد سایر علل آپنه خواب پزشک ممکن است استفاده از دستگاه CPAP را پیشنهاد کند. در این روش درمانی، فرد یک ماسک در طول خواب روی بینی یا دهان می‌گذارد و این دستگاه هوا را به راه‌های تنفسی کودک پمپاژ می‌کند. در صورتی که وزن زیاد علت آپنه خواب باشد، بسیار مهم است که برای ایجاد تغییرات در رژیم غذایی، ورزش و سایر روش‌های کاهش وزن با یک پزشک مشورت کنید.

جمع بندی
اقدامات درمانی آپنه خواب را باید جدی گرفت، زیرا عدم درمان این اختلال می‌تواند مشکلات دیگری را در کودکان به وجود بیاورد. آن‌ها ممکن است در مدرسه دچار مشکل شوند و حتی در معرض خطرات تهدید کننده‌ای مانند سکته مغزی یا بیماری قلبی قرار گیرند. در مورد عوارض عدم درمان آپنه خواب توصیه می‌کنیم مطلب آپنه خواب مانع رشد مغز کودک شود را از دست ندهید. بنابراین درصورتی‌که خروپف، مکث در تنفس هنگام خواب، بیش فعالی یا خستگی روزانه را در کودک خود مشاهده می‌کنید، با یک پزشک در مورد آپنه خواب مشورت نمایید.