در مورد رشد نوزاد، دانستنی‌های جدید

یک پژوهش جدید نشان داده است که نوزادان می‌توانند بسیار بیشتر از شیر خوردن، خوابیدن، ادرار، مدفوع و گریه کردن انجام دهند. بدون شک، رشدونمو کودکتان بسیار شگفت‌انگیز است و شما هم به مرور‌ با تغییرات سریع کودکتان مبهوت خواهید شد. در این مطلب می‌توانید با برخی از جالب‌ترین و شگفت‌انگیزترین نکات در مورد رشد نوزادان و شیرخواران آشنا شوید.

فعالیت‌های غیرارادی
شاید شما نیز مثل دیگر والدین احتمالاً فکر می‌کنید نوزادان فقط دراز می‌کشند یا می‌خوابند. اما نوزاد شما در واقع می‌تواند از دو یا سه هفتگی و گاهی حتی خیلی قبل‌تر از آن سرش را از روی سینۀ شما بردارد. نوزادتان همچنین با انواع رفلکس‌های جالب به دنیا می‌آید. به عنوان مثال، اگر گونه‌اش را نوازش کنید، او سرش را به سمت شما برمی‌گرداند و اگر انگشتتان را روی لبش بگذارید، او شروع به مکیدن می‌کند. او را ایستاده نگه دارید، طوری که کف پایش روی زمین باشد، در این حالت ممکن است حرکت‌هایی انجام دهید که شبیه رقصیدن باشد.
همچنین اگر سعی کنید جلوی نوزاد زبانتان را دربیاورید. اگر خیلی خسته و گرسنه نیست یا حواسش پرت نباشد و سرحال باشد، او هم ممکن است زبانش را مستقیماً رو به شما درآورد. این کار در واقع یک بازی دوست‌داشتنی برای خواهر و برادرهای بزرگ‌تر نوزاد است. تمام این فعالیت‌های غیرارادی به رشد نوزاد کمک می‌کند و شاید برای شما هم جالب باشد.

توانایی تشخیص و یادگیری
با وجود آن همه خوابیدن و بیرون ریختن آب دهان در نوزادان، ساده‌تر است که باور کنیم در سرشان چیز زیادی نمی‌گذرد. اما پژوهشگران هر روز کشف می‌کنند که نوزادن بسیار بیش از آنچه نشان می‌دهند می‌دانند. برای مثل، نوزادان می‌توانند صدای مادرشان را از زمان تولد تشخیص دهند. این نشان می‌دهد که آنها در رحم محرک‌های صوتی را جذب می‌کنند و می‌توانند آنها را به یاد بیاورند. به عبارت دیگر، نوزادتان بسیار قبل از اینکه به دنیا بیاید به گفت‌وگوهای شما گوش می‌کند. آنها همچنین می‌توانند بوها، بوی خوب و بوی بد، هر دو را استشمام کنند و مزه‌های شیرین و ترش را نیز تشخیص دهند.
همین‌طور اگرچه شما ممکن است فکر کنید که نوزادتان، همان شکلی که به شما نگاه می‌کند به خرس عروسکی‌اش هم نگاه می‌کند اما تحقیقات نشان داده است که این طور نیست. نوزادان به طور ویژه‌ای نسبت به صورت انسان‌ها پذیرا و آگاه هستند و آنها را به طرح‌های دیگر ترجیح می‌دهند و در واقع آنها می‌فهمند که انسان‌ها ویژگی خاصی دارند.
حتی جالب‌تر آن است که در برخی سطوح، نوزادان می‌فهمند که آنها خودشان هم انسان هستند یا حداقل، تا حدی شبیه موجود خندان و پرحرفی هستند که روی گهواره خم شده است. نوزادان ایجاد حالت‌های چهره را از همان روزهای اول زندگی‌شان شروع می‌کنند. این نشان می‌دهد که آنها حالت صورت افراد دیگر را به یک مفهوم درونی دربارۀ خودشان ارتباط می‌دهند. یعنی نوزاد یک قدم کوچک به سمت فهمیدن این موضوع برداشته که خودش هم مانند شما یک صورت دارد و او هم می‌تواند به آن دست بزند، دقیقاً همان طوری که شما می‌توانید.
شواهد آشکاری نیز وجود دارد که کودکان از سن‌های بسیار پایین به کشف جهان اطرافشان معطوف و متمایل هستند. در یک پژوهش، محققان متوجه شدند که از همان چند ماهگی، در میان آویزهای بالای تختشان، کودکان به آویزهایی که می‌توانند آنها را به نحوی کنترل کنند بیشتر از آویزهایی که نمی‌توانند تغییرشان بدهند علاقه دارند. به نظر می‌رسد که کودکان ارتباطات بین کاری را که انجام می‌دهند و اتفاقی که در جهان می‌افتد تشخیص می‌دهند و به تجربه‌ کردن این ارتباطات علاقه دارند.

شروع به حرکت کردن
در نهایت، کودک شما که در آغوشتان خیلی هم راحت است، شروع به تحرک و جابه‌جایی می‌کند. اما نحوۀ انجام این کار را هیچ‌کس نمی‌تواند پیش‌بینی کند. ممکن است همان ترتیب معمول‌تر را به شکل غلت زدن، نشستن، چهار دست‌وپا رفتن، بالا کشیدن خود، راه رفتن با دست گرفتن به اشیا، راه رفتن و دویدن دنبال کند یا ممکن هم هست که طبق برنامۀ رشد منحصر به خودش پیش برود. به عنوان مثال، برخی کودکان هرگز به مرحلۀ چهار دست‌وپا رفتن نمی‌رسند. دیگر کودکان در جهت مخالف حرکت می‌کنند و برای مدتی هیچ علاقه‌ای به حرکت عمودی نشان نمی‌دهند و به جای آن، کاملاً راضی هستند که از یک سمت اتاق به سمت دیگر غلت بخورند، حتی وقتی هم‌سن‌هایشان در کنار آنها چهار دست‌وپا می‌روند.
تا زمانی که کودکتان در محدودۀ متناسب با سنش رشد می‌کند، هیچ نیازی به نگرانی نیست، پس به او فضای کافی برای انجام کاری که می‌خواهد بدهید و در نهایت او ممکن است دیگر روش‌های حرکت و جابه‌جایی را یاد بگیرد. با این حال، اگر کودکتان تا ۱۸ ماهگی شروع به راه رفتن نکرد، لازم است با پزشکش صحبت کنید، زیرا این موضوع می‌تواند نشانه‌ای از یک تأخیر حرکتی باشد.

قدرت رشد مغزی
در هر فروشگاه اسباب‌بازی می‌توانید انواع محصولات مختلف برای تقویت قدرت ذهنی کودکتان را پیدا کنید و ممکن است حتی کلاس‌های ورزشی و موسیقی برای کودکان پیدا کنید. اسباب‌بازی‌ سرگرم‌کننده‌ است و کلاس‌ها راهی عالی برای ملاقات والدین دیگر، اما برای کمک به رشد و شکوفایی ذهنی کودک، هیچ چیز نمی‌تواند جایگزین روش قدیمی و سادۀ بررسی، کاوش و تعامل شود. کودکان با بررسی و کاوش جهان و با توجه دیگران به آنهاست که رشد می‌کنند و یاد می‌گیرند، پس بهتر است با خریدن اسباب‌بازی‌های زیاد و اضافی، بی‌جهت خودتان را خسته نکنید و پولتان را هدر ندهید.
به جای آن بهتر است از همان روز نخست با کودکتان حرف بزنید و صحبت کنید. پژوهش‌ها نشان می‌دهد کسانی که والدینشان در کودکی با آنها زیاد صحبت می‌کنند، ضریب هوشی‌شان به میزان قابل ‌توجهی بالاتر و دایرۀ واژگان آنها بسیار غنی‌تر از کودکانی است که محرک گفتاری زیادی دریافت نکرده‌اند.
همچنین از این موضوع هم نترسید که به کودکتان فرصت داشتن استقلال بدهید. به عنوان مثال، صبح‌ها کودک پنچ ماهۀ خود را برای مدت کوتاهی روی فرش بگذارید تا برای خودش بازی کند و خودتان کنار بنشیدنید و همزمان که می‌بینید برای سرگرم کردن خودش چه کارهای بامزه‌ای با اسباب‌بازی‌هایش می‌کند، چایتان را بنوشید، اما او را با وسایل خطرناک یا برای مدتی بدون مراقب و تنها نگذارید. کودکان حتی با شنیدن صحبت‌های شما با دیگران هم می‌آموزند. پس وقتی کوچولویتان روی زمین برای خودش بازی می‌کند، شما از صحبت کردن با تلفن احساس گناه نکنید، زیرا او دائماً و به طور مداوم در حال رشد است.

تفاوت زیاد محدودۀ رشد طبیعی کودکان با یکدیگر
تماشای هر روزۀ فرزندتان و تبدیل شدنش از زمان نوزادی که دست و پاهای شُل و لَختی دارد به یک کاشف شلوغ و پرحرف، یکی از بزرگ‌ترین لذت‌های بچه‌دار شدن است. اما وقتی او با سرعتی متفاوت از همسالانش رشد می‌کند، پرهیز والدین از نگرانی می‌تواند کمی سخت باشد. لازم است بدانید محدوده‌ای که طبیعی و نرمال تلقی می‌شود، طیف وسیعی را دربرمی‌گیرد و هر کودکی جدول زمانی منحصربه‌فرد رشد خودش را دارد. آگاهی از اینکه این جدول‌ها زمانی پیش‌بینی‌کنندۀ موفقیت کودک در دوره‌های بعدی زندگی نیست، می‌تواند به جلوگیری از این نگرانی‌ها کمک کند و فقط اینکه ممکن است کودکتان بعد از ۱۷ ماه، تازه اولین قدمش را بردارد، به این معنا نیست که او نمی‌تواند درست راه برود. همچنین اگرچه توسعۀ اولیۀ زبان، گاهی به موفقیت‌های دانشگاهی بعدی ارتباط داده می‌شود، اما عکس این موضوع به‌هیچ‌وجه صحت ندارد و اینکه کودکتان دیر زبان باز کند، به این معنا نیست که چند سال بعد در درس ادبیات نمرۀ عالی نخواهد گرفت.
رشد و نمو، یک سیستم غیرخطی و پویاست و شما واقعاً نمی‌توانید بر اساس زمان رسیدن کودک به نقاط مهم رشد، پیش‌بینی‌های خاصی در مورد زندگی او بکنید اما با تمام اینها، اگر کودکتان در محدودۀ زمانی نرمال به نقاط مهم رشد در مراحل رشدی نرسید، لازم است با پزشک کودکتان صحبت کنید.