آزواسپرمی درمان دارد؟

آزو اسپرمی به شرایطی اطلاق می شود که مقدار اسپرم در آزمایش اسپرم مرد، صفر نشان داده شود. در این شرایط اغلب افراد ناامید شده و درمان را ادامه نمی دهند؛ در صورتی که پزشک می تواند با استفاده از روش های مختلف نمونه برداری از بیضه، موفق به پیدا کردن اسپرم و انجام روش های کمک باروری شود.

عمل نمونه برداری چگونه انجام می شود؟
بیوپسی بیضه (TESE)
در نمونه برداری از بیضه یا به عبارتی بیوپسی ، یک تکه کوچک از یک بیضه یا هر دو بیضه برداشته می شود و تکه های نمونه برداری شده برای آزمایش به بخش جنین شناسی ارجاع داده می شود.
روش نمونه برداری از بیضه با میکروسکوپ یا میکروتسه (MicroTESE)
در شرایطی که در عمل بیوپسی اسپرمی یافت نشود یا بیضه فرد خیلی کوچک باشد، میکروتسه انجام می شود. در این روش، برش های بزرگتری ایجاد شده و برای انتخاب بافت از میکروسکوپ استفاده می شود.
نمونه برداری سوزی از بیضه (FNA) یا اپیدیدیم (PESA)
در صورتی که فرد عمل وازکتومی انجام داده و یا پزشک با انجام آزمایش تشخیص داده باشد که بافت بیضه غنی از اسپرم است، از روش نمونه برداری سوزی بیضه یا اپیدیدیم استفاده می شود. در این روش با انجام بی حسی موضعی، سوزن به داخل بیضه یا اپیدیدیم وارد شده و با مکش مقداری از بافت را وارد سرنگ کرده و سپس زیر میکروسکوپ بررسی می شود.

آیا نمونه برداری از بیضه خطرناک است؟
هر عمل جراحی عوارضی خواهد داشت اما فرد می تواند با مراجعه به مراکز معتبر با تجربه بالا، میزان این عوارض را کاهش دهد. دقت بالا در انجام عمل بیوپسی می تواند از بروز عوارضی نظیر خونریزی داخل بیضه و یا کیسه بیضه، عفونت ها و آسیب به شریان جلوگیری بعمل آورد؛ البته اکثر این عوارض قابل درمان هستند و جای نگرانی وجود ندارد.

آیا افزایش سن سبب آزواسپرمی شود؟
در مورد آقایان، افزایش سن تأثیری در میزان باروری و کیفیت اسپرم نخواهد داشت. البته برخی از بیماری ها نظیر واریکوسل با گذر زمان بروز پیدا می کند و با افزایش سن، اختلال در تولید اسپرم بیشتر می شود؛ ولی بطور کلی افزایش سن تأثیر مستقیم در بروز آزواسپرمی ندارد.

اگر در روش نمونه برداری اسپرم بدست نیاید، چه کنیم؟
در مورد بیماران آزواسپرمی غیر انسدادی، احتمال پیدا کردن اسپرم ۴۵ تا ۶۵ درصد می باشد اما در برخی از موارد این امکان وجود دارد که یا اصلاً اسپرمی وجود نداشته باشد و یا اسپرم مناسب برای انجام روش های کمک باروری یافت نشود. در این موارد بهترین راه استفاده از جنین اهدایی است. البته در حال حاضر تحقیقاتی در مورد تولید اسپرم از سلول های بنیادی در حال انجام است؛ اما این روش در فاز مطالعاتی به سر می برد و هنوز قطعیت این روش ثابت نشده است.

تفاوت درمان آزواسپرمی در مراکز درمان ناباروری و سایر مراکز درمانی
وجود جنین شناس
زمانی که فرد در مراکز درمان ناباروری پروسه نمونه برداری از بیضه را انجام می دهد، هر نمونه ای که از بافت بیضه گرفته می شود، سریعاً به قسمت جنین شناسی ارجاع داده می شود و جنین شناس وجود یا عدم وجود اسپرم را مورد بررسی قرار می دهد. در صورتی که جنین شناس عدم وجود اسپرم را در نمونه اعلام کند، پزشک مجدداً اقدام به نمونه برداری از قسمت های دیگر خواهد نمود. این عمل بنا به تشخیص پزشک آندرولوژی تا زمانی که اسپرم مناسب برای استفاده در روش های کمک باروری بدست آید ادامه پیدا خواهد کرد. متأسفانه در بیمارستان ها و مطب ها، آزمایشگاه جنین شناسی و متخصص جنین شناس وجود ندارد؛ پس قطعاً انجام این عمل با دقت پایین تری انجام خواهد شد.
نمونه برداری از بافت مقابل
مسئله دوم، نمونه برداری از بافت مقابل است. در صورتی که پس از نمونه برداری از بافت یک بیضه، اسپرمی یافت نشود، پزشک از بافت مقابل نمونه برداری انجام می دهد. چرا که اغلب اوقات نتایج نمونه برداری از دو طرف بیضه به اندازه ۲۵ درصد با هم متفاوت خواهد بود. از آن جایی که در بیمارستان یا مطب متخصص، جنین شناس حضور ندارد پزشک ناچار به نمونه برداری دوطرفه از بافت بیضه می شود.
اب بافت بهتر برای نمونه برداری
زمانی که نمونه برداری در مراکز درمان ناباروری انجام می شود، پزشک با استفاده از تجهیزات این مراکز می تواند از بافت و لوله های بهتری نمونه برداری کند. اما چون در سایر مراکز درمانی پزشک به چنین امکاناتی دسترسی ندارد، عمل نمونه برداری بصورت تصادفی انجام می شود.
فریز کردن اسپرم
مسئله آخر فریز کردن اسپرم است. در برخی از موارد استفاده از نمونه فریز شده اسپرم، آخرین راه درمان ناباروری می باشد؛ چرا که ممکن است در نمونه برداری بعدی اسپرمی پیدا نشود. به همین علت پزشک به محض مثبت شدن نتیجه نمونه برداری از بیضه، اسپرم های استحصال شده را فریز می کند تا برای انجام روش های کمک باروری از آنها استفاده کند. این در حالی است که امکانات فریز اسپرم در سایر مراکز درمانی وجود ندارد و زوجین ممکن است به علت عدم فریز نمونه مثبت شده، شانس فرزند دار شدن خود را از دست بدهند.

توصیه آخر به زوج های نابارور
انتخاب مرکز درمان ناباروری می تواند تأثیر مستقیمی بر نتیجه درمان داشته باشد؛ از این رو وجود تجهیزات و امکانات مدرن و پزشکان حاذق و باتجربه تأثیر بسزایی در میزان موفقیت یا عدم موفقیت باروری زوج های نابارور خواهند داشت. بنابراین توصیه می شود درمان ناباروری در مراکز مجهز و با کمک تیم پزشکی متخصص متشکل از جنین شناس، آندرولوژیست، متخصص زنان و زایمان و متخصص ژنتیک انجام شود.