عوامل ناباروری در مردان، چیست و چه درمانی دارد؟

در بررسی علل ناباروری زوجین، یکی از مواردی که باید بررسی شود، ناباروری در مردان است. در بسیاری از موارد که ناباروری در مردان وجود داشته باشد، با درمان علت زمینه ­ای، مشکل برطرف می‌شود. هر چند در صورتی که با درمان­های موجود نیز بیماری باقی بماند، می­توان از روش­های دیگری برای بارداری استفاده کرد.

شیوع ناباروری در مردان چقدر است؟
حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد زوجینی که قصد بارداری دارند، ممکن است پس از یک سال مقاربت محافظت نشده، باردار نشوند. در بررسی علت این ناباروری، این زوج­ها به سه گروه تقسیم می­شوند:
در یک سوم زوجین مشکل باروری فقط در آقا وجود دارد.
در یک سوم زوجین مشکل باروری هم در آقا و هم در خانم وجود دارد و یا علت شناخته شده­ای در هیچ­کدام پیدا نمی­شود.
در یک سوم زوجین مشکل باروری فقط در خانم وجود دارد.

تشخیص
ناباروری در مردان معمولا با آزمایش نمونۀ اسپرم بررسی می­شود. در این آزمایش، آزمایشگاه تعداد اسپرم­ها و همچنین وضعیت حرکتی نمونۀ ارسالی را بررسی می­کند. به طور معمول، انجام مجدد این آزمایش برای تایید جواب آن لازم است.
در اکثر موارد، علاوه بر آزمایش نمونۀ اسپرم، ممکن است آزمایش­های زیر هم انجام شوند:
معاینۀ عمومی توسط پزشک ارولوژیست
آزمایش تکمیلی نمونۀ اسپرم شامل آزمایش ژنتیک، بررسی وجود آنتی­‌بادی‌­ها و ارزیابی اسپرم­‌هایی که غیرمتحرک هستند (از نظر اینکه زنده هستند یا مرده)
آزمایش­‌های خون برای بررسی سطوح هورمون­‌ها (هورمون­های FSH ،LH ، تستوسترون، استرادیول، پرولاکتین)
آزمایش­های ژنتیک
سونوگرافی
آزمایش ادرار (برای بررسی اینکه آیا اسپرم­‌ها به طور عقب­گرد وارد مثانه می­‌شوند یا نه)
نمونه برداری از بیضه­‌ها
بررسی عروق بیضه

علائم
اگر یک زوج پس از یک سال مقاربت محافظت نشده باردار نشوند، هم مرد و هم زن باید مورد بررسی قرار بگیرند.
برخلاف ناباروری در زنان (که عمدتاً با علائمی مثل اختلال در دوره­ های عادات ماهیانه همراه است)، ناباروری در مردان معمولاً علامت خاصی ندارد. اما در صورت وجود برخی علائم مثل رشد غیرطبیعی موها، کم بودن میل جنسی و دیگر اختلالات جنسی، بررسی­های هورمونی توصیه می­شوند.
عوامل خطرساز برای ناباروری در مردان عبارتند از: چاقی، سن بالا (سن بیشتر از ۴۰ سال)، سابقه ابتلا به عفونت­های جنسی (STD)، مصرف دخانیات و مشروبات الکلی و مصرف برخی از داروها

دلایل
دلایل احتمالی ایجاد ناباروری در آقایان عبارتند از:
عدم وجود اسپرم در مایع خارج شده (آزواسپرمی)
وجود مقادیر کم اسپرم در مایع خارج شده (اولیگواسپرمی)
شکل غیرطبیعی اسپرم­‌ها (تراتواسپرمی)
اختلال در حرکت­ کردن اسپرم ( آستِنوزو اسپرمی)
اسپرم­‌هایی که کاملا غیرمتحرک هستند ( نکروزواسپرمی ) که این اسپرم­‌ها ممکن است زنده و یا مرده باشند
اختلال در انتقال اسپرم‌­ها مثل وازکتومی (بستن لوله­‌ها در آقایان) یا انزال عقب­‌گرد (که در آن اسپرم‌­ها به جای خروج از مجرا، مسیر برعکس را طی می­‌کنند و وارد مثانه می­‌شوند)
اختلالات نعوظ و یا دیگر اختلالات جنسی
برخی بیماری‌­ها مثل واریکوسل. در واریکوسل اشکالاتی در وریدهای موجود در بیضه ایجاد می­‌شود و دمای بیضه­‌ها افزایش می­‌یابد. این اتفاق باعث ایجاد اختلال در تعداد و عملکرد اسپرم­‌ها می‌­شود.

درمان ناباروری در مردان
درمان ناباروری در آقایان، رفع علت زمینه ­ای ایجادکنندۀ این شرایط می­باشد.
در صورت وجود عفونت، از آنتی­‌بیوتیک­‌ها در درمان استفاده می‌­شود.
اگر اختلالات ساختمانی وجود داشته باشد (مثل آن­چه در بیماری واریکوسل اتفاق می‌­افتد)، جراحی توصیه می­‌شود.
برخی داروها موجب افزایش تولید اسپرم‌­ها می‌­شوند.
در صورتی که درمان­های انجام شده جواب ندهند و یا علتی برای ناباروری پیدا نشود، درمان­های دیگری به نام IUI و IVF توصیه می­شوند.
IUI زمانی استفاده می­‌شود که تعداد و یا کیفیت اسپرم‌­ها پایین باشد. در این روش­ درمانی نمونۀ اسپرم اخذ شده و سپس این نمونه به طور مستقیم به درون رحم انتقال داده می­‌شود.
در صورتی که درمان با روش IUI نیز موفقیت آمیز نباشد، IVF توصیه می­‌شود. در این روش اسپرم و تخمک در محیط آزمایشگاهی و خارج از بدن لقاح پیدا می­‌کنند.
روش جدیدی به نام ICSI نیز استفاده می­‌شود که در آن اسپرم به درون یک تخمک تزریق می­‌شود.