عوارض پروتز پستانها، آیا واقعا خطر دارد؟

هر از چندگاهی شایعات و اخبار پرسروصدایی در حوزه‌ی سلامت و پزشکی در فضای مجازی و غیرمجازی پخش می‌شود که بسیاری را نگران و ناراحت می‌کند. این که پروتز سینه سرطان زا است یکی از همین اخبار پرسروصداست که اخیراً به گوش ما نیز رسیده است. به عنوان رسانه‌ی تخصصی سلامت و درمان، وظیفه‌ی خود دیدیم تا این موضوع را از نگاه علمی و با توجه به اسناد و مدارک پزشکی بررسی و ابهام زدایی کنیم. پس با ما همراه باشید.

کاربردهای پروتز سینه
پیش از این که ببینیم پروتز سینه سرطان زا است یا خیر، بیایید نگاهی به کاربردهای آن داشته باشیم. به طور کلی پروتزهای سینه به منظور زیباسازی پستان‌ها استفاده می‌شوند. این زیباسازی می‌تواند به دلیل وجود مشکلی در پستان‌ها باشد.
مثلاً گاهی برای درمان بیماری‌هایی مانند سرطان‌ها، به بیمار توصیه می‌شود که بافت پستانی خود را با عمل جراحی خارج و به جای آن از پروتز استفاده کند. در برخی از بیماری‌ها مثل سندرم پولند، سینه‌ی یک سمت ممکن است تشکیل نشده باشد. در برخی از شرایط دیگر ممکن است سینه‌ها نامتقارن باشند و اندازه‌ی آن‌ها به صورت مشخصی نابرابر باشد. در این شرایط نیز از پروتزها برای برطرف کردن مشکل موجود استفاده می‌شود.

پروتز سینه سرطان زا در قرن ۲۰
در بین سالهای ۱۹۶۰ تا ۱۹۸۰، استفاده از نوع خاصی از پروتزهای سینه شایع بود. بررسی‌های انجام شده در آن سال‌ها نشان داد که مواد به کار رفته در پروتزها، در محیط داخل بدن می‌توانند باعث ایجاد سرطان شوند. این فرضیه با بررسی روی حیوانات آزمایشگاهی ثابت شد و به دنبال آن، تمامی پروتزهایی که حاوی آن ماده بودند از بازارهای جهانی جمع شد و استفاده از آن‌ها ممنوع اعلام شد.

پروتز سینه سرطان زا نبود اما
پس از آن اتفاقات، پروتزهایی با جنس دیگر وارد بازار شد که عوارض پروتزهای قبلی را نداشتند. بررسی‌های بلند مدت نشان داد که تعداد کمی از خانم‌هایی که دارای این پروتزها بودند، به دلیل ابتلا به برخی از انواع سرطان سینه از دنیا رفتند.
پژوهشگران با بررسی شرایط، به این نتیجه رسیدند که پروتز سینه سرطان زا نبوده، بلکه سرطان به دلایل دیگری در آن خانم‌ها ایجاد شده بود؛ ولی پروتزهای به کار رفته، مانع از شناسایی تومورهای سرطانی در حین معاینه یا ماموگرافی شده بودند. به بیان دیگر، همان دلایلی که باعث ایجاد ضایعات سرطانی در خانم‌های عادی می‌شود، ممکن است در خانم‌های دارای پروتز نیز اتفاق بیفتد. اما وجود پروتز، شناسایی آن‌ها را در معاینه‌ی فیزیکی و ماموگرافی دشوار می‌کرد. به همین دلیل ضایعات سرطان سینه در خانم‌های دارای پروتز دیرتر شناسایی می‌شد.
امروزه با پیشرفت روش‌های تصویربرداری و ماموگرافی، این مشکل برطرف شده است و دقت ماموگرافی در صورت وجود یا عدم وجود پروتز تفاوت چندانی ندارد.

نوع خاصی از پروتز سینه سرطان زا است
در سال ۲۰۱۹، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) اعلام کرد که استفاده از یکی از مدل‌های پروتز سینه‌ی شرکت آلرگان با ایجاد نوعی سرطان خون نادر (anaplastic large cell lymphoma) ارتباط دارد. بررسی‌ها نشان داد که از ۵۷۳ خانم مبتلا به آن نوع خاص سرطان خون، ۴۸۱ نفر از پروتز سینه‌ی خاصی استفاده کرده بودند. شرکت آلرگان تمامی محصولات مرتبط با سرطان را از سرتاسر دنیا جمع‌آوری کرد.

آیا باید پروتزهای سینه را خارج کرد؟
احتمال ایجاد سرطان حتی در اثر استفاده از پروتز سینه سرطان زا بسیار کم است. گفته می‌شود که در هر ۱۰ هزار نفری که از پروتزهای سرطان زا استفاده کرده بودند، ۱ نفر به سرطان مبتلا شده بود. بنابراین سازمان غذا و داروی آمریکا به هیچ عنوان خارج سازی پروتزها را توصیه نمی‌کند.
اگر شما دارای پروتز سینه هستید، توصیه می‌کنیم در فواصل منظم تحت معاینه‌ی جراح خود قرار بگیرید و آزمایشهای غربالگری را به طور مرتب و طبق برنامه انجام دهید. به یاد داشته باشید که احتمال ابتلا به سرطان در اثر پروتز سینه بسیار کم است و لازم نیست نگرانی خاصی داشته باشید.