کم آبی در بارداری، علل و راه های مقابله با آن

کم آبی بدن در بارداری یکی از مشکلاتی است که بسیاری از مادران باردار خصوصا در فصول گرم سال ممکن است به آن مبتلا شوند. در این متن ضمن ذکر کردن علایم کم ابی بدن در بارداری، به شما خواهیم گفت که برای درمان این عارضه و نیز پیشگیری از بروز آن چه باید کنید.

کم آبی بدن در بارداری: علل و راه های مقابله
کم آب شدن بدن در شرایطی رخ می دهد که میزان آب دفع شده از بدن بسیار بیشتر و سریع تر از مقدار جذب آن باشد. ابتلا بدن به کم آبی فارغ از سن و جنس افراد می تواند مشکلات عدیده ای را ایجاد کند. ولی با این حال به دلیل نقش بسیار مهم آب در روند رشد و تکامل جنین و سلامت بارداری ابتلای به کم آبی بدن در بارداری بسیار نگران کننده تر بوده و نیازمند توجه و نظارت دقیق پزشک خواهد بود. از این رو در صورت ابتلا بدن به کم آبی به ویژه در دوران حساس بارداری لازم است که این مشکل را به درستی مدیریت کنید. مطالعه متن حاضر به شما کمک می کند که با دلایل، علائم، عوارض، روش های پیشگیری و راهکارهایی برای رفع این مشکل در دوران بارداری آشنا شوید.

علت ابتلا بدن به کم آبی در دوران بارداری چیست؟
ابتلا به مشکل کم آبی بدن در بارداری به سهولت رخ می دهد. علت این امر آن است که در این دوران نیاز بدن به آب افزایش یافته و بیشتر از مواقع معمول است. در زیر به برخی از مهمترین دلایل ابتلا به مشکل کم آبی در دوران بارداری اشاره می شود:
افزایش حجم خون
حجم خون در دوران بارداری به میزان ۵۰ درصد افزایش می یابد. از این رو حفظ سطح مایعات بدن در این دوران بسیار دشوار بوده و مادران باردار نیاز به نوشیدن مایعات بیشتری دارند. به این ترتیب در صورت عدم آبرسانی کافی خطر ابتلا به کم آبی بدن در بارداری افزایش می یابد.
تهوع و استفراغ
ابتلا به دو عارضه تهوع و یا استفراغ های وخیم حاملگی به خصوص در طول سه ماهه اول بارداری می تواند منجر به بروز کم آبی بدن در بارداری شود. علت اصلی این امر آن است که مادران باردار مبتلا به تهوع صبحگاهی بلافاصله پس از هر بار خوردن و یا نوشیدن دچار استفراغ می شوند. از سویی دیگر بیزاری از غذا نیز ممکن است باعث شود که مادران باردار هیچ گونه علاقه یا تمایلی به خوردن غذاها و نوشیدنی ها نداشته باشند که ادامه این روند می تواند منجر به بروز مشکلاتی از جمله از دست دادن آب و الکترولیت های بدن شود.
تشکیل مایع آمنیوتیک
بدن مادر در طول نخستین ماههای بارداری برای تشکیل مایع آمنیوتیک به مقدار زیادی از آب نیاز دارد. و این مساله در صورت عدم مصرف آب و مایعات کافی می توان منجر به بروز مشکل کم آبی بدن شود.
کاهش مصرف مایعات: بر خلاف افراد عادی که حداکثر نیاز آنها به آب 8 لیوان در روز است مادران باردار باید در این دوران حداقل 12 لیوان آب در روز مصرف کنند. در صورت عدم مصرف این میزان آب احتمال مواجهه با مشکل کم آبی بدن در بارداری بسیار زیاد است.
تعریق بیش از حد
افزایش تعریق از جمله عوارض شایع دوران بارداری است. این امر سبب می شود که آب مازاد نیاز از بدن خارج شود. در چنین شرایطی عدم جایگزینی مایعات از دست رفته باعث ابتلا بدن به مشکل کم آبی خواهد شد.
آب و هوا: آب و هوای گرم و رطوبت بالا منجر به تعریق بیش از حد و در نتیجه از دست دادن آب و الکترولیت های بدن خواهد شد.
دستگاههای تهویه هوا
گذراندن مدت زمانی طولانی در اتاقی (منزل یا محل کار) که در آن دستگاه تهویه هوا تعبیه شده است خطر ابتلا بدن به کم آبی بدن در بارداری را افزایش می دهد. علت این امر آن است که رطوبت کم هوا باعث می شود که بدن مقدار زیادی از آب خود را از طریق شش ها و در هنگام نفس کشیدن از دست بدهد. این مساله در صورت عدم جبران مایعات از دست رفته باعث مواجهه بدن با مشکل کم آبی خواهد شد.

علائم ابتلا بدن به کم آبی در دوران بارداری چیست؟
در طول بارداری باید نسبت به بروز این علائم که از نشانه های کم آبی بدن به شمار می روند کاملا هشیار باشید:
- احساس تشنگی و عطش که نخستین نشانه ابتلا بدن به کم آبی است
- تپش قلب
- کم آبی بدن باعث بروز انقباضات براکستون هیکس می شود. شروع این انقباضات پیش از اواسط سه ماهه سوم بارداری به معنای ابتلا بدن به مشکل کم آبی است.
- خشک شدن بینی و دهان
- خشکی و ترک لب ها
- تیرگی رنگ ادرار و تند بودن بوی آن
- یبوست
- کاهش دفعات ادرار
- سردرد مداوم
- کاهش انعطاف پذیری پوست
- ابتلا به عفونت های دستگاه ادراری

نشانه های کم ابی بدن در بارداری
از جمله علائم کم آبی بدن در بارداری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
حالت تهوع و سرگیجه شدید
همانگونه که ابتلا به عارضه تهوع در اغلب موارد با مشکل کم آبی بدن همراه است به همین ترتیب کم آبی بدن نیز می تواند باعث بروز حالت تهوع در فرد شود. در صورت ابتلا به تهوع صبحگاهی ممکن است قادر به استفاده از غذاها و نوشیدنی ها نبوده و هربار بلافاصله پس از مصرف دچار استفراغ شوید. این عارضه منجر به شدیدتر شدن کم آبی بدن و متعاقب آن تشدید عارضه تهوع در شما خواهد شد. این چرخه ای بسیار ناخوشایند است و در چنین شرایطی غالبا بستری شدن در بیمارستان به منظور تزریق مایعات درون وریدی به منظور جایگزین کردن آب و املاح از دست رفته بدن ضرورت خواهد یافت.
کاهش سطح مایع آمنیوتیک
نوشیدن مایعات کافی توسط مادر در طول نخستین ماه های بارداری بر حجم مایع آمنیوتیک اثرگذار است. ابتلا مادر به مشکل کم آبی در طی این دوران باعث می شود که بدن نتواند مایع امنیوتیک کافی تولید کند. در نتیجه جنین به جای شناور بودن در کیسه آمنیون به دیواره رحم مادر می چسبد. این مساله باعث افزایش خطر ابتلا جنین به ناهنجاری های مادرزادی خواهد شد.

عوارض کم ابی بدن در بارداری
زایمان زودرس
کم آبی یکی از مهمترین دلایل بروز انقباضات رحمی است. علت این امر آن است که کم آبی منجر به کاهش حجم خون بدن خواهد شد. و این مساله نیز به نوبه خود باعث می شود که سطح هورمون اکسی توسین که مسئول انقباضات رحمی است در خون افزایش یابد. به این ترتیب افزایش غلظت اکسی توسین در خون باعث شروع انقباضات رحمی و به دنبال آن افزایش احتمال زایمان زودرس خواهد شد.
افزایش گرفتگی عضلات
اسپاسم و کرامپ های عضلانی از جمله عوارض شایع و ناخوشایند دوران بارداری به شمار می روند. در چنین شرایطی ابتلا بدن به کم آبی و به دنبال آن افزایش دمای بدن با تاثیر منفی برعضلات منجر به تشدید این عارضه در مادران باردار خواهد شد.
خستگی
دوران بارداری معمولا با احساس خستگی همراه است. و این در حالی است که عدم آبرسانی کافی به بدن می تواند باعث تشدید این عارضه در مادران باردار شود.
افزایش خطر ابتلا به عفونت های ادراری
کم آبی بدن خطر ابتلا به سایر مشکلات مرتبط با بارداری مانند عفونت ادراری را افزایش می دهد. که این امر نیز به نوبه خود باعث خطر ابتلا به عفونت کلیه و زایمان زودرس خواهد شد.
تاثیر بر شکل گیری جفت
کم آبی بدن با برهم زدن تعادل الکترولیت های بدن می تواند شکل گیری جفت را در این دوران تحت تاثیر قرار دهد. این مساله نیز به نوبه خود باعث افزایش خطر ابتلا جنین به نواقص لوله عصبی خواهد شد.

چگونه از ابتلا بدن به کم آبی پیشگیری کنیم؟
رعایت توصیه های زیر به منظور پیشگیری از مواجهه بدن با مشکل کم آبی در این دوران بسیار ضروری است:
آب کافی مصرف کنید
آب و مایعات فراوان بنوشید. به یاد داشته باشید که به جای نوشیدن آب زیاد در فواصل کوتاه آن را در دفعات متعدد و در تمام طول روز مصرف کنید. چنانچه تحمل نوشیدن آب خالی برایتان دشوار است می توانید به منظور طعم دهی بیشتر آب یک عدد لیموی تازه را به آن اضافه کنید.
مصرف سوپ و آب میوه های طبیعی را فراموش نکنید
گنجاندن مواد غذایی از جمله انواع آب میوه های طبیعی، آب سبزیجات، شیر سویا و سوپ در رژیم غذایی روزانه علاوه بر افزایش مصرف مایعات باعث رفع نیازهای تغذیه ای بدن در این دوران خواهد شد.
از مصرف کافئین اجتناب کنید
از مصرف نوشیدنی های حاوی کافئین از جمله قهوه و همچنین نوشابه های گاز دار پرهیز کنید. زیرا مصرف این قبیل نوشیدنی ها باعث افزایش دفع ادرار و در نتیجه از دست دادن مقادیر بسیاری از آب بدن خواهد شد.
از انجام فعالیت های شدید بدنی پرهیز کنید
پرداختن به تمرینات شدید بدنی به خصوص در روزهای گرم و مرطوب باعث افزایش تعریق و ابتلا بدن به مشکل کم آبی خواهد شد.

درمان کم آبی بدن در بارداری
مشکل کم آبی بدن در اغلب موارد با نوشیدن آب و مایعات کافی برطرف می شود. در صورت مواجهه با مشکل کم آبی یا دهیدراته شدن بدن باید به تمام توصیه های پیشگیرانه ای که در بالا ذکر شد به دقت عمل کنید.
علاوه بر آن دنبال کردن راهکارهای زیر نیز در مراقبت ببشتر ار خود و مدیریت هر چه بهتر این مشکل در دوران بارداری کمک موثری به شما خواهد کرد:
- همیشه و در همه جا یک بطری آب به همراه خود داشته و سعی کنید آن را در فواصل منظم روز مصرف کنید. به این ترتیب می توانید تخمین درستی از میزان آب مصرفی خود در طول روز داشته باشید.
- در صورت ابتلا به تهوع ممکن است قادر به تحمل نوشیدن آب نباشید. بنابراین با پزشک خود صحبت کنید تا در صورت لزوم به منظور رفع حالت تهوع و پیشگیری از مشکل کم آبی بدن در بارداری داروهای لازم را برای شما تجویز کند.
- در صورت احساس سرگیجه یا ضعف شدید پزشک خود را از این موضوع مطلع کنید. زیرا در برخی موارد بستری شدن در بیمارستان و تزریق مایعات درون وریدی ضرورت خواهد یافت.