اهمیت بازی کودکان، تولد تا شش سالگی

بازی کودکان یک نیاز اساسی برای رشد و سلامت جسمانی، شناختی، اجتماعی و عاطفی در دوران کودکی و نوجوان محسوب می‌شود. بازی کودک او را برای رویارویی با زندگی در آینده آماده می‌کند. ممانعت از بازی کودک نیز می‌تواند آسیب‌هایی را وارد کند، چه بسا محدود کردن و بازداری کودکان از انجام بازی‌هایی که به آن‌ها علاقه دارند می‌تواند مسیر رشدی کودک را مختل سازد. در مقابل بازی با کودکان فواید بسیاری دارد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به شکل‌گیری و بهبود رابطه عاطفی میان والدین و فرزندان اشاره کرد. در این مقاله به بررسی اثرات مثبت و نقش خانواده در بازی کودکان پرداخته‌ایم.

بازی کودکان
بازی در روانشناسی کودک یکی از نیازهای ضروری برای رشد محسوب می‌شود و به فعالیتی گفته می‌شود که کودک از سر شوق و میل انجام می‌دهد و هدفش لذت بردن و سرگرم شدن است. بازی‌ها طیف گسترده‌ای را در برمی‌گیرند که از جمله می‌توان به بازی‌های حرکتی، بازی‌های فکری، بازی‌های رایانه‌ای اشاره کرد.
بازی به کودکان این اجازه را می‌دهد تا از خلاقیت خود در جهت توسعه تخیل، قدرت فیزیکی، ادراکات شناختی و احساسی استفاده کنند. بازی کودکان برای رشد سالم مغز اهمیت زیادی دارد. علاوه بر این‌ها در بسیاری موارد استعدادها و مهارت‌های کودک در بازی‌هایی که می‌کند شناسایی و کشف می‌شود.

تأثیرات مثبت بازی کردن بر کودکان
ضمن بازی کردن مهارت‌های اجتماعی و روانشناختی مختلفی در کودک پرورش پیدا می‌کند که موجب رشد هماهنگ دستگاه‌ها و اعضای بدن او می‌شود. این مهارت‌ها در آینده برای او تبدیل به فرصت‌هایی برای پویایی در جامعه می‌شود. برخی آثار مثبت بازی کردن عبارتند از:
_ به کودک اجازه می‌دهد که از قدرت تخیل خود بهره ببرد و در این میان بسیاری از استعدادهای نهفته او شکوفا می‌شود.
_ با قوانین و رعایت قوانین آشنا می‌شود.
_ کودک در بازی احساساتش را می‌تواند به راحتی بروز دهد.
_ بازی کودکان سبب تقویت حواس پنجگانه می‌شود و رشد مغزی کودک را بهبود می‌بخشد.
_ سبب تقویت یادگیری کودک در سایر زمینه‌ها می‌گردد.

بازی‌های متناسب با سن کودک
والدین با بازی به کودکشان کمک می کنند تا به سلامت از نقاط عطف رشدی عبور کنند.
والدین با بازی به کودکشان کمک می‌کنند تا به سلامت از نقاط عطف رشدی عبور کنند. شناخت اسباب بازی مناسب کودکان نیز از اهمیت زیادی برخوردار هست. در این زمینه مطالعه مقاله اسباب بازی مناسب کودکان می‌تواند مفید باشد. در ادامه بازی کودکان در سنین مختلف را مرور می‌کنیم:
از تولد تا ۶ ماهگی
در این سن یادگیری با اولین لبخند آغاز می‌شود. پاسخ لبخند در جواب لبخند او نیز یک بازی محسوب می‌شود. بهتر است در این سن اسباب بازی‌های امنی را که بیشتر مورد توجه کودک است در اختیارش قرار دهید و اجازه دهید آن‌ها را برای کشف به دهان خود ببرد. در جواب صداهایی که کودک از خود در می‌آورد شما نیز از خود صدایی در بیاورید. کودک خود را در معرض محیط قرار داده و به او اجازه دهید اطراف ر اببیند.
۷ تا ۱۲ ماهگی
در این سن کودک شروع به حرکت و خزیدن می‌کند پس ایجاد یک محیط امن برای کاوش او اهمیت می‌یابد. فرصت‌هایی را فراهم کنید تا متوجه اثر اعمال خود بشود؛ مثلا زمانی که عروسکی که در دستش دارد، به زمین می‌افتد و یا اسباب بازی‌اش را خراب می‌کند، او را متوجه کنید که چه اتفاقی افتاده‌است. کودک در این سن شروع به شناخت خود می‌کند؛ اجازه دهید تصویر خود را در آینه ببیند.
بازی کودکان ۱ تا ۳ ساله
والدین در این سن می‌توانند با کودکشان بازی‌های متنوعی داشته باشند، از جمله آن‌ها؛
_ با بازی‌هایی مثل خوردن چای از یک لیوان خالی خلاقیت کودک را تقویت کنید.
_ فرصتی را فراهم کنید تا کودک با همسالان خود بازی کند وشما تنها نظارت داشته باشید.
_ به او اجازه دهید با پیاده‌روی و پریدن اندام خود را کشف کند.
_ به طور منظم با او کتاب‌های مصور بخوانید. (توصیه می‌کنیم مقاله قصه گویی برای کودکان را مطالعه کنید.)
_ بازی‌هایی مثل استوپ رقص را به همراه موسیقی با کودکتان انجام دهید.
4 تا 6 سالگی
در این سن نیز والدین می‌توانند با جهت دهی در بازی‌ها، کودکی شاد و سالم تری پرورش دهند، برخی از این اقدامات عبارتند از؛
_ فرصتی برای آواز و رقص فراهم کنید.
_ درباره دورانی که او کوچکتر بود صحبت کنید و از او سوال کنید چه چیزهایی به یاد می‌آورد.
_ بازی‌هایی که که او نقشی متفاوت داشته باشد انجام دهید اجازه دهید در این نقش‌ها او پر رنگ‌تر عمل کند و نقش قدرتمند را داشته باشد.
_ زمانی را برای تعامل با دوستانش و همسالانش اختصاص دهید.
_ کودک را تشویق کنید تا ورزش‌هایی مثل شنا انجام دهد.

نقش والدین در بازی کودکان
خانواده به عنوان اولین اجتماعی که کودکان به آن وارد می‌شوند دارای اهمیت زیادیست. چگونگی برخورد و واکنش به بازی کودکان از طرف والدین در آن‌ها احساسات متفاوتی را ایجاد می‌کند. والدین می‌توانند با انجام اقداماتی لحظات بازی کردن کودکانشان را مسرت بخش‌تر سازند. برخی از این اقدامات را مرور می‌کنیم:
_ والدین از محدود کردن کودکانشان ضمن بازی کردن پرهیز کنند و در بازی او دخالت نکنند، صرفا به عنوان یک همراه در کنار او باشند.
_ والدین ضمن انتخاب بازی برای کودکشان به سن، جنسیت و توانایی‌های فرزند خود دقت کنند، انتخاب وسایل بازی باید متناسب با رشد جسمی و ذهنی کودک باشد.
_ در حین بازی‌های گروهی آداب اجتماعی و همیاری با دیگران را آموزش دهند.

تأثیرات محرومیت کودکان از بازی کردن
کودکان همواره نیازمند بازی هستند، محرومیت از بازی به معنای عدم وجود فرصت‌هایی است که کودک می‌تواند با بسیاری از تجربیات حساس و حیاتی زندگی آشنا شود. برخی از تاثیرات مخرب بازی نکردن برکودک عبارتند از:
_ بیشتر شدن رفتار خشونت آمیز و ضد اجتماعی
_ بروز افسردگی در کودکان، احساسات سرکوب شده، بیقراری مفرط و اضافه وزن (برای کسب آگاهی از افسردگی در کودکان کلیک کنید.)
_ عدم رشد کافی در سیستم اعصاب مرکزی
_ کاهش عملکرد در نواحی اختصاصی مغز در حدود بیست تا سی درصد

سخن آخر
در طول سال‌های اخیر خواه ناخواه بسیاری از والدین تحت تاثیر جهانی که پر از رقابت و پیچیدگی است، قرار دارند. در نتیجه از همان کودکی خانواده در تلاش است تا فرزندانی آماده ورود به چنین جهانی پرورش دهد. امروزه متخصصان مشاوره کودک و سلامت روان در جهت کاهش استرس های خانواده در زمینه تربیت کودک نقش اساسی ایفا می‌کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه کاهش استرس کلیک کنید.
متخصصان کودک بازی آزاد را به عنوان یک ضرورت در دوران کودکی در نظر می‌گیرند. آن‌ها به والدین توصیه می‌کنند در بازی کودکان برنامه ریزی، فشرده سازی و زمانبندی را لحاظ نکنند. اما قطعا والدین برای ایمنی کودک باید نظارت داشته باشند. و بیشتر بازی‌ها باید توسط کودک هدایت شود. والدین می‌توانند برای افزایش آگاهی‌های خود در زمینه نحوه صحیح بازی کردن با کودکان و روش‌های صحیح تربیتی از مشاوره کودک بهره‌مند شوند.

سؤالات متداول
انواع بازی‌های مناسب برای کودکان کدام‌اند؟
از بازی‌هایی که می‌توانید در خانه همراه با فرزندان خود انجام دهید بازی تعادل است. به بچه‌ها بگویید در حالی که در حال راه رفتن بر روی یک خط صاف هستند تعادل خود را حفظ کنند و همزمان می‌توانند لی‌لی کنند و یا مسیر را عقب عقب و برعکس طی کنند. همچنین قایم‌موشک از بازی‌های سنتی و لذت بخش برای کودکان است. بازی دیگری که می‌توانید در خانه همراه با فرزند خود انجام دهید بولینگ است. بسته به خلاقیت خود می‌توانید از چند بطری آب و یک توپ در این بازی استفاده کنید.