درمان مدرسه هراسی در کودکان، چیست؟

ترس از مدرسه یکی از مشکلات رایجی است که بسیاری از کودکان دبستانی با آن مواجه می‌شوند. احساس اضطراب، ترس و خجالت برای کودکان در اوایل رفتن به مدرسه تا حدی طبیعی است چرا که تجربه رفتن به مدرسه می‌تواند به منزله اولین جدایی از والدین و ورود به جامعه‌ای بزرگتر باشد. همین ناآشنا بودن نسبت به شرایط، ترس و اضطرابی جدید در کودک به‌وجود می‌آورد که ممکن است تا قبل از آن چنین حسی را تجربه نکرده باشد. اما برخی کودکان اضطراب و ترس بیش از حد طبیعی را تجربه می‌کنند به‌طوری که سازگاری با این شرایط برایشان بسیار مشکل است. این کودکان مقاومت شدیدی برای رفتن به مدرسه داشته و وقتی مجبور به رفتن می‌شوند ممکن است آسیب و رنج زیادی را تحمل کنند. برای اینکه بتوانید ترس از مدرسه را در کودک خود بشناسید و آن را کنترل کنید، تا انتهای این مطلب با همراه باشید‎.‎

ترس از مدرسه

کودکانی که دچار این مشکل هستند، دارای ترس افراطی، غیرمنطقی و پایدار نسبت به مدرسه رفتن هستند و هنگام جدایی از والدین و رفتن به مدرسه به شدت در مقابل ترک خانه مقاومت می‌کنند. کودکانی که موقع ترک خانه و رفتن به مدرسه جنجال به‌پا می‌کنند و دائم به یکی از والدینشان چسبیده‌اند تا به مدرسه نروند، از همین دست کودکان مدرسه ترس هستند. ترس مفرط از مدرسه معمولا برای اولین بار در دوره پیش دبستانی، کودکستان یا کلاس اول ظاهر می‌شود و در کلاس دوم به اوج می‌رسد، با این حال خودداری از مدرسه رفتن، می‌تواند در هر سنی رخ دهد. دختران و پسران تقریبا به یک میزان ترس از مدرسه را از خود نشان می‌دهند‎.‎

علائم ترس از مدرسه

بسیای از والدین به دلیل عدم آگاهی از علائم مدرسه هراسی در کودک خود، این مشکل را نادیده می‌گیرند. این رفتار می‌تواند منجر به افزایش علائم استرس در فرزندتان شود و این استرس می‌تواند در وجود کودکتان بماند و بعدها در موقعیت‌های دیگر، به شکلی متفاوت خودش را نشان دهد. این علائم به صورت جسمانی، روانی و رفتاری خود را نشان می‌دهند. در ادامه به مهم‌ترین علائم ترس از مدرسه اشاره کرده‎‌‎ایم‎.‎

علائم رفتاری ترس از مدرسه

ـ ‎امتناع و بهانه تراشی هنگام رفتن به مدرسه و مقاومت در برابر اصرار والدین. این کودکان معمولا همه تلاش خود را می‌کنند تا والدینشان را قانع شوند و اجازه دهند تا آنها در خانه بمانند‎.‎

ـ ‎چسبندگی به پدر و مادر و یا امتناع از جدا شدن از آنها، دروغگویی، فرار و یا پنهان شدن برای اجتناب از رفتن به مدرسه. بسیاری از کودکان در این شرایط تظاهر به بیماری می‌کنند‎.‎

‎ ـ ‎پریشانی، قشقرق و دچار شدن به ترس و اضطراب زیاد هنگام جدایی از والدین. این مسئله می‌تواند نشان دهنده وجود اختلال اضطراب جدایی در کودک باشد‎.‎

‎ ـ درخواست مکرر برای تماس به منزل در ساعات مدرسه

‎ ـ ‎مشکل شدید بلند شدن از تخت خواب هنگام صبح

‎ ـ ‎امتناع از درگیری در فعالیت‌های گروهی با همسالان در مدرسه

علائم روانی ترس از مدرسه

کودکان مبتلا به ترس از مدرسه غالباً علاوه بر واکنش ترس، علائم و مشکلات روانی دیگری نیز از خود نشان می‌دهند. شایع‌ترین این علائم عبارت‌اند از: اختلال در خواب، افزایش عصبانیت و پرخاشگری، جویدن ناخن، شب ادراری، لکنت زبان و ترس از تاریکی‎.‎

علائم جسمانی ترس از مدرسه

اختلالات جسمانی به صورت دل درد، سردرد، استفراغ، سرگیجه، خشکی دهان، تپش قلب، اسهال و ضعف ظاهر می‌شود. این علائم به نظر کاملا واقعی می‌رسند اما نتیجه سطح بالای اضطرابی است که کودک تجربه می‌کند. در واقع این علائم هیچ دلیل جسمانی ندارند و نشات گرفته از روان رنجیده‌شان است. غالباً علائم مذکور در روزهای تعطیل از بین می‌رود. همچنین اگر پدر ومادر یا پزشک توصیه کنند که کودک چند روزی در منزل بماند، بلافاصله علائم بیماری از بین می‌رود، ولی در روز قبل از رفتن به مدرسه یا همان روز علائم جسمانی مجددا ظاهر می‌شوند‎.‎

برای مقابله با مدرسه‌هراسی کودک چه کنیم؟

برای درمان و کاهش مدرسه هراسی چند راهکار وجود دارد که در زیر به برخی از مهم‌ترین‌هایشان اشاره می‌کنیم‎:‎

‎ ـ ‎اجتناب از تنبیه شدید یا قضاوت و برچسب زدن منفی به کودک به خاطر عملکرد منفی در مدرسه

‎ ـ ‎صحبت کردن با شفقت در مورد ترس کودک از مدرسه، همدلی با احساس او و تلاش برای فهم دلایل اصلی ترس و اضطراب از طریق گفتگویی بدون سرزنش و القاء حس منفی به او

‎ ـ ‎کمک گرفتن تخصصی از مشاوران روانشناس برای حل مسایل فردی و خانوادگی که باعث تشدید مشکل شده مثل وابستگی شدید والد-کودک و اضطراب جدایی

‎ ـ ‎ارزیابی و شناسایی مشکلات احتمالی در مدرسه مثل بدرفتاری، مشکلات ارتباط با همسالان، قلدری و تشویق کودک برای صحبت در مورد آنها‎ ‎

‎ ـ ‎تشویق و پاداش دادن برای رفتن به موقع به مدرسه و انجام فعالیت‌ها و تکالیف مربوط به مدرسه‎ ‎

‎ ـ ‎کمک به توانمند کردن کودک برای افزایش اعتمادبه‌نفس، بهبود مهارت‌های ارتباطی، تشویق او و ایجاد فضاهایی برای ارتباط بیشتر با همسالان و تقویت و تشویق برای تعامل و فعالیت‌های گروهی

‎ ـ ‎شناسایی یک معلم یا بزرگسال مورد اعتماد برای ارتباط نزدیک با کودک