مصرف شلغم در بارداری | ۵ فایده و مضرات آن + ۴ دستورپخت مفید با شلغم

شلغم چیست؟

شلغم‌ها جزو سبزیجات ریشه‌ای یا محصولات کشاورزی به شمار می‌روند اما در واقع بخشی از خانواده‌ی صلیبیان هستند. شلغم منبع غنی آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌ها، به‌ویژه ویتامین سی است. گوشت داخلی شلغم سفید رنگ است و پوست بیرونی آن می‌تواند بنفش، صورتی یا گاهی قرمز باشد. طعم شلغم شبیه خردل است. همچنین طعمی تند و همراه با اندکی تلخی دارد.

ارزش غذایی شلغم

ارزش غذایی یک فنجان (۱۳۰ گرم) شلغم خام در جدول زیر آورده شده است.

نقل قول از:

healthline

Both the roots and leaves are great sources of vitamin C, which protects your body from free radical damage.

ترجمه:

هم ریشه و هم برگ شلغم منابع عالی ویتامین C هستند که از بدن در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند.

آیا خوردن شلغم در بارداری ایمن است؟

بسیاری از زنان باردار، به‌ویژه مادرانی که نخستین تجربه بارداری را می‌گذرانند، پرسش‌های فراوانی درباره‌ی نوع غذاهایی که باید بخورند یا از آن‌ها پرهیز کنند، دارند. یکی از این پرسش‌ها، این است که آیا خوردن شلغم در دوران بارداری بی‌خطر است یا خیر. در پاسخ باید گفت: بله. شلغم سرشار از فیبر، فولات و دیگر مواد مغذی است و خوردن آن در دوران بارداری مجاز است.

با این حال، اگر به سبزیجات خانواده‌ی صلیبی حساسیت دارید و درباره‌ی سلامت دوران بارداری خود نگرانی دارید، پیش از مصرف با پزشک مشورت کنید. همچنین، زنان باردار باید از خوردن مقادیر زیاد شلغم به دلیل محتوای بالای نشاسته‌ی آن خودداری کنند.

بیشتر بخوانید: 13 خوراکی ممنوع در بارداری - لیست غذاهای مضر برای زنان باردار

فواید شلغم در بارداری

خاصیت شلغم در بارداری چیست؟ در ادامه، درباره‌ی خواص شلغم در بارداری بیشتر توضیح می‌دهیم.

•   بهبود سلامت ریه: شلغم برای ریه‌ها مفید است. ویتامین C موجود در آن به حفظ سلامت ریه و جلوگیری از وخامت وضعیت آن کمک می‌کند.

  ---

  بیشتر بخوانید: مصرف ویتامین سی c در بارداری - بهترین روش مصرف و دوز مجاز

• ---

    سم‌زدایی بدن: اگر از یبوست یا حرکات نامنظم روده رنج می‌برید، شلغم را در رژیم غذایی خود بگنجانید. فیبر موجود در شلغم به بهبود هضم و رفع یبوست کمک می‌کند.

•   تقویت سیستم ایمنی: اگر می‌خواهید مقاومت بدن خود را در برابر بیماری‌ها افزایش دهید و سیستم ایمنی قوی‌تری داشته باشید، در دوران بارداری شلغم بخورید. شلغم به تقویت ایمنی و افزایش توانایی بدن در مبارزه با عفونت‌ها کمک می‌کند.

• حفظ سلامت جنین: شلغم حاوی مقدار زیادی ویتامین سی، اسید فولیک، آهن، کلسیم، منیزیم و روی است. این ویتامین‌ها و مواد معدنی باعث بهبود جریان خون در رحم شده و مقدار اکسیژن و مواد مغذی منتقل‌ شده به جنین را افزایش می‌دهند. این موضوع به بهبود سلامت جنین کمک کرده و احتمال تولد نوزاد سالم را بالا می‌برد.

•   کمک به مبارزه با سرطان: سبزیجات صلیبی به توانایی خود در کاهش خطر سرطان شناخته شده‌اند. ترکیب سولفورافان موجود در شلغم و سبزیجاتی مانند گل‌ کلم و کلم، طعم تلخی به این سبزی‌ها می‌دهد و خاصیت ضدسرطانی آن‌ها را تقویت می‌کند.

بیشتر بخوانید: خوردن کلم در بارداری - ۱۱ خاصیت و عوارض آن + نکات و نحوه مصرف

شلغم برای سرماخوردگی در بارداری

خوردن شلغم برای درمان سرماخوردگی در بارداری بسیار مؤثر است. این گیاه سرشار از ویتامین K است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند و از بروز التهاب جلوگیری می‌نمایند. علاوه بر این، ویتامین C موجود در شلغم می‌تواند علائم سرماخوردگی را تسکین داده و از شدت گرفتن آن‌ها پیشگیری کند.

بیشتر بخوانید: سرماخوردگی در بارداری خطر دارد؟ ۷ تفاوت آن با آنفولانزا

مضرات شلغم در بارداری

باوجود خواص شلغم در بارداری، در برخی موارد باید احتیاط کنید. در ادامه، عوارض احتمالی شلغم در بارداری را ذکر می‌کنیم.

• افرادی که از داروهای رقیق ‌کننده‌ی خون مانند کومادین یا وارفارین استفاده می‌کنند باید از مصرف ناگهانی مقادیر زیاد یا کم غذاهای حاوی ویتامین K خودداری کنند زیرا این ویتامین در لخته شدن خون نقش دارد و ممکن است بر عملکرد دارو اثر بگذارد.

  ---

  بیشتر بخوانید: نقش ویتامین k در بارداری چیست؟

• ---

  در صورتی که بیماری کلیوی دارید باید در خوردن شلغم در بارداری احتیاط کنید. کلیه‌های شما پتاسیم اضافی را از بدن خارج می‌کنند. اگر کلیه‌ها خوب کار نکنند، ممکن است پتاسیم بیش از حد داشته باشید که باعث تپش قلب و مشکلات عضلانی مانند ضعف، گرفتگی یا سفتی می‌شود.

• شلغم دارای فیبر بالایی است که به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کند اما مصرف زیاد آن می‌تواند منجر به نفخ، گاز معده و ناراحتی‌های گوارشی شود. در دوران بارداری که سیستم گوارشی حساس‌تر می‌شود، این مشکلات می‌توانند آزاردهنده باشند. توصیه می‌شود که شلغم را در مقدار کم مصرف کنید و در صورت مشاهده علائم ناراحتی گوارشی، مصرف آن را کاهش دهید.

• شلغم یکی از سبزیجات چلیپایی است که حاوی گواتروژن‌ها (مواد مهارکننده عملکرد تیروئید) است. این ترکیبات می‌توانند در جذب ید اختلال ایجاد کرده و عملکرد تیروئید را کاهش دهند. زنان بارداری که دچار کم‌ کاری تیروئید هستند، بهتر است از مصرف زیاد شلغم خودداری کنند یا قبل از مصرف با پزشک خود مشورت نمایند.

• برخی افراد ممکن است به سبزیجات خانواده چلیپایی از جمله شلغم، حساسیت داشته باشند. این حساسیت می‌تواند باعث علائمی مانند خارش، ورم، مشکلات تنفسی یا ناراحتی گوارشی شود. اگر برای اولین بار در دوران بارداری قصد مصرف شلغم دارید، بهتر است با مقدار کم شروع کرده و واکنش بدن خود را بررسی کنید.

• شلغم دارای شاخص گلیسمی نسبتاً پایینی است اما مصرف زیاد آن می‌تواند باعث کاهش سطح قند خون شود. زنان بارداری که به دیابت بارداری مبتلا هستند، باید میزان مصرف شلغم را کنترل کنند تا از افت ناگهانی قند خون جلوگیری شود.

• مانند سایر سبزیجات، شلغم نیز ممکن است حاوی باقی‌مانده آفت‌کش‌ها یا آلوده به باکتری‌های مضر مانند لیستریا باشد. برای کاهش این خطرات، توصیه می‌شود شلغم را به‌ خوبی شسته و ترجیحاً به‌ صورت پخته مصرف کنید.

پیشنهاد می‌کنیم از زیاده‌روی در مصرف شلغم در بارداری خودداری کنید و پیش از افزودن آن به رژیم غذایی خود، با پزشک مشورت کنید.

بیشتر بخوانید: رژیم غذایی در دوران بارداری، هفته به هفته

آیا خوردن شلغم در بارداری جنین را زشت می‌کند؟

خیر، این باور که خوردن شلغم در بارداری باعث زشت شدن جنین می‌شود، یک خرافه است و هیچ پایه علمی ندارد. زیبایی یا ویژگی‌های ظاهری جنین عمدتاً تحت تاثیر ژن‌های والدین است. ژن‌های مادر و پدر تعیین‌کننده ویژگی‌های ظاهری مانند رنگ پوست، فرم صورت، رنگ چشم و سایر خصوصیات هستند. شلغم یک سبزی مغذی و سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر است که می‌تواند بخشی از رژیم غذایی سالم در دوران بارداری باشد، مشروط بر اینکه در حد اعتدال مصرف شود.

همچنین، باید توجه داشت که زیبایی و زشتی مفاهیم نسبی هستند و از نظر فرهنگی، اجتماعی و فردی متفاوت تعریف می‌شوند. آنچه در یک فرهنگ یا جامعه زیبا تلقی می‌شود، ممکن است در جای دیگر متفاوت باشد. در نهایت، سلامت جنین و مادر در دوران بارداری از اهمیت بیشتری برخوردار است و داشتن رژیم غذایی متعادل اهمیت بسیاری دارد.

بیشتر بخوانید: برای زیبا شدن جنین چه بخوریم؟

نکات مصرف شلغم در بارداری

• شلغم را در حد متعادل مصرف کنید و از زیاده‌روی بپرهیزید.
• در صورت داشتن مشکلات تیروئیدی، قبل از مصرف شلغم با پزشک مشورت کنید.
• برای جلوگیری از مشکلات گوارشی، شلغم را به‌ صورت پخته و در وعده‌های کوچک مصرف کنید.
• برای کاهش خطر آلودگی، شلغم را به‌ خوبی بشویید.
• اگر سابقه حساسیت به سبزیجات چلیپایی دارید، ابتدا مقدار کمی شلغم مصرف کرده و واکنش بدن را بررسی کنید.

چگونه شلغم را در برنامه غذایی دوران بارداری بگنجانیم؟

همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، شلغم فواید بسیاری برای زنان باردار دارد. در ادامه، دستور پخت چند غذای مفید و سالم با شلغم را معرفی می‌کنیم.

سوپ شلغم و هویج

طرز تهیه:

1. شلغم، هویج، سیب‌ زمینی و پیاز را خرد کنید.
2. روغن زیتون را در قابلمه گرم کرده و پیاز را تفت دهید.
3. بقیه سبزیجات را اضافه کرده و چند دقیقه تفت دهید.
4. آب مرغ یا سبزیجات را اضافه کنید و اجازه دهید حدود ۳۰ دقیقه بجوشد.
5. با مخلوط‌ کن مواد را پوره کنید و نمک و فلفل اضافه کنید.
6. سوپ را گرم سرو و نوش جان کنید.

پوره شلغم و سیب ‌زمینی

طرز تهیه:

1. شلغم و سیب‌ زمینی را پوست گرفته و به قطعات کوچک خرد کنید.
2. آن‌ها را در آب جوش بپزید تا نرم شوند.
3. آب اضافی را گرفته و مواد را با کره و شیر له کنید تا بافتی نرم و یکدست داشته باشد.
4. نمک و فلفل اضافه کرده و سرو کنید.

 سالاد شلغم و لبو

طرز تهیه:

1. شلغم و لبو را بپزید و سپس به قطعات کوچک خرد کنید.
2. در یک کاسه، روغن زیتون، آب لیموترش، نمک و فلفل را مخلوط کنید.
3. سبزیجات را به سس اضافه کنید و خوب مخلوط کنید.
4. سالاد را خنک سرو کنید.

خوراک شلغم و عدس

طرز تهیه:

1. عدس را با آب بشویید و کنار بگذارید.
2. پیاز را خرد کرده و در روغن زیتون تفت دهید.
3. شلغم را خرد کرده و به پیاز اضافه کنید.
4. عدس و آب را اضافه کرده و حدود ۳۰ دقیقه بپزید.
5. نمک، فلفل و زردچوبه اضافه کرده و مخلوط کنید.
6. خوراک را گرم سرو کنید.

کلام آخر

شلغم به دلیل دارا بودن مواد مغذی مانند ویتامین C، فیبر، فولات و سایر مواد معدنی، یک گزینه عالی برای گنجاندن در رژیم غذایی زنان باردار است، مشروط بر اینکه به‌صورت متعادل مصرف شود. این سبزی نه‌تنها به تقویت سیستم ایمنی و بهبود سلامت گوارش کمک می‌کند، بلکه می‌تواند در حفظ سلامت جنین و کاهش علائم سرماخوردگی نیز موثر باشد. با این حال، زنان باردار باید از مصرف بیش از حد شلغم در بارداری خودداری کنند.