چگونه سیکل قاعدگی را حساب کنیم؟

به خونی که به طور طبیعی هر ماه از پوشش داخلی رحم جریان پیدا می ‌کند، قاعدگی گفته می ‌شود. بسیاری از زنان و دختران در زمان و سیکل قاعدگی نشانه‌ها و علائمی را تجربه می‌کنند که ممکن است تمامی آن‌ها طبیعی نبوده و نشان از یک اختلال باشد. شناخت بیشتر قاعدگی و اختلالات مربوط به آن، کمک می‌کند تا فرد از تغییرات ایجاد شده، نگرانی کمتری را تجربه کند و در جهت درمان یا کاهش درد و رنج این دوران تدابیری بیندیشد. عدم آگاهی از تغییرات روانی و فیزیکی در چرخه قاعدگی می‌تواند منجر به کاهش عملکرد یا اخلال در سبک زندگی فرد شود.

تعریف قاعدگی
به خونریزی از پوشش داخلی رحم، قاعدگی، پریود یا عادت ماهیانه گفته می‌شود. عادت ماهیانه دختران از سنین جوانی حدود ۸ تا ۱۳ سالگی شروع شده و تا سن یائسگی ادامه می‌یابد، تا زمانی که یائسگی رخ نداده باشد زنان قادر به باردار شدن هستند. خون ریزی در صورتی رخ می‌دهد که لقاح انجام نشده باشد؛ در این زمان رحم متوجه شده و دیواره محکمی که در رحم ساخته است از طریق خون ریزی خراب می‌شود. مدت زمان خون ریزی می‌تواند بین ۲-۷ روز متغیر باشد. به طور معمول پریود در زنان باردار و سه ماه بعد از زایمان اتفاق نمی‌افتد.

چرخه پریود و یا سیکل قاعدگی
از شروع اولین روز خونریزی فرد در یک ماه تا اولین روز قاعدگی او در ماه بعد، چرخه قاعدگی یا سیکل قاعدگی نامیده می‌شود. در این چرخه تغییراتی در هورمون‌ها و فیزیک زن اتفاق می‌افتد. به طور زیستی این تغییرات جهت آماده سازی زنان برای تولید مثل هستند. در این دوره هر ماه یک تخمک آماده بارور شدن می‌شود و در صورتی که لقاح انجام نشود تخمک دفع شده و خون ریزی صورت می‌گیرد. چرخه قاعدگی در زنان متفاوت است اما یک چرخه طبیعی بین ۲۱ تا ۳۵ روز متغیر می‌باشد. شناخت بدن همسر به مردان کمک می‌کند تا ارتباطی موثر با همسرشان برقرار نمایند.

تغییرات روانی و فیزیکی در سیکل قاعدگی
در دوران قاعدگی بعضی تغییرات جسمانی از جمله دردهای شکم، حساس شدن و تورم پستان وجود دارد. این تغییرات با شدت مختلف در زنان اتفاق می‌افتد. همچنین احتباس آب، تغییر در فعالیت و تمایل به رابطه جنسی، خستگی و دردناک شدن پستان‌ها در این دوران شایع است.
از تغییرات روانی که اغلب در این دوران برای زنان اتفاق می‌افتد می‌توان به احساس خستگی و بیقراری، اندوه، تحریک پذیری، عصبانیت و خشم، گریه کردن زیاد و عدم تمرکز و خواب آلودگی اشاره کرد. برخی خانم‌ها برای پایان دادن به این وضعیت بدون در نظر گرفتن عوارض دارو، از قرص‌های باز شدن پریود استفاده می‌کنند. برای آگاهی بیشتر در مورد قرص‌های باز شدن پریود کلیک کنید.

انواع وضعیت های غیر طبیعی در چرخه و سیکل قاعدگی
همان طور که گفته شد یک چرخه قاعدگی طبیعی اغلب ۲۸ روزه است و دوره‌های خونریزی در فاصله این بازه زمانی اتفاق می‌افتد. اکثر بانوان در ۷ روز قاعدگی خود اغلب چیزی بین ۲۰ تا ۸۰ میلی لیتر خون از دست می‌دهند. بروز هرگونه تغییر قابل توجه در زمان و میزان خون دفع شده به عنوان وضعیت‌های غیر طبیعی در نظر گرفته می‌شود که موارد زیر را در بر می‌گیرند:
خونریزی سنگین یا منوراژی که به معنای دفع بیش از 80 میلی لیتر خون است.
طولانی شدن قاعدگی بیش از ۷ روز یا هایپرمنوره
تجربه دوره‌های قاعدگی در بازه زمانی کم تر از 21 روز یا همان پلی منوره
تجربه دوره‌های قاعدگی بیشتر از ۳۵ روز یا اولیگومنوره
داشتن دوره‌های قاعدگی نامنظم که در اصطلاح پزشکی متروراژی نامیده می‌شود.

عوامل ایجاد کننده اختلال در سیکل قاعدگی
عوامل مختلفی می‌توانند چرخه قاعدگی را تحت تاثیر قرار داده و باعث بروز اختلالاتی نظیر به هم ریختن سیکل پریود یا تجربه خونریزی‌های سنگین و دردناک شوند. از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
داروها عامل تغییر در سیکل قاعدگی
برخی داروها با ایجاد تغییر و نوسانات مهم در هورمون‌های زنانه باعث می‌شوند که روند قاعدگی متوقف شده یا فرایند آن تغییر کند. از جمله مهم‌ترین داروهای موثر در سیکل قاعدگی می‌توان به قرص‌های ضد بارداری اشاره کرد.
وجود مشکلاتی در وضعیت جسمانی
وجود برخی مشکلات جسمانی نظیر اختلالات هورمونی به صورت کم کاری یا پرکاری تیروئید، بالا بودن قند خون، دچار بودن به بیماری‌های مقاربتی و مشکلات تغذیه‌ای و گوارشی می‌تواند بر روند قاعدگی تاثیرگذاشته و منجر به نامنظم شدن دوره‌های پریود شود.
دچار بودن به سندروم تخمدان پلی کیستیک
سندروم تخمدان پلی کیستیک وضعیتی است که طی آن ماهانه در رحم فولیکول‌های ریز زیادی به صورت کیست‌های بسیار کوچک شروع به رشد می‌کنند اما هیچ کدام از آن‌ها آنقدر بالغ نمی‌شوند که به صورت یک تخمک آزاد شوند و خونریزی اتفاق بیافتد. در نتیجه افرادی که مبتلا به این سندروم هستند معمولا قاعدگی نامنظمی را تجربه می‌کنند.
پیروی از رژیم های غذایی بسیار سنگین
پیروی از رژیم‌های بسیار سنگین برای لاغری و عدم دریافت مقادیر کافی غذا می‌تواند باعث توقف چرخه پریود شود. از همین رو افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی که نگرانی مفرط در مورد اندام خود دارند و به طور بیمارگون خود را در معرض گرسنگی مفرط قرار می‌دهند، اغلب دچار آمنوره یا همان قطع خونریزی قاعدگی می‌شوند.
انجام ورزش های بسیار سنگین
انجام ورزش یا فعالیت بدنی بسیار سنگین نیز می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی در قاعدگی شود. از همین رو زنانی که ورزش‌های قهرمانی انجام می‌دهند و یا از نظر بدنی تحت فشار زیادی قرار دارند، ممکن است نامنظم شدن قاعدگی، توقف آن و مشکلات مشابه را تجربه نمایند.
قرار داشتن در دوره های سنی خاص
سیکل قاعدگی در برخی از دوره‌های زندگی نظیر اوایل بلوغ و دوران یائسگی ریتم همیشگی را ندارد. در این دوران ممکن است اکثر افراد تاخیرهای کوتاه مدت تا بلندمدتی را در قاعدگی خود تجربه کنند که اغلب امری طبیعی در نظر گرفته می‌شود.
قرار داشتن تحت استرس های شدید
استرس با ترشح هورمون کورتیزول می‌تواند بسیاری از فرایندهای فیزیولوژیک را تحت تاثیر قرار داده و باعث ایجاد تغییراتی در ریتم‌های بیولوژیک بدن شود. از همین رو ممکن است قرار گرفتن در معرض استرس‌های شدید و مزمن باعث عدم توازن هورمونی در شما شود و در نتیجه عواقبی نظیر به هم خوردن نظم قاعدگی را به بار بیاورد.

سندروم پیش از قاعدگی
سندروم پیش از قاعدگی به مجموعه‌ای از علائم جسمانی و روانی اشاره دارد که حدودا از ۱۰ روز قبل از شروع اولین خونریزی در فرد بروز می‌کند. از جمله نشانه‌های روانی و فیزیولوژیکی این سندروم نوسانات خلقی، تنش و اضطراب، نفخ، دل پیچه، یبوست، آکنه و حساسیت به لمس پستان است.

اختلال ملال پیش از قاعدگی
اختلال ملال پیش از قاعدگی جزو اختلالات جدیدی است که به دسته اختلال افسردگی اضافه شده است. مشکلاتی که این اختلال در جریان روزمره فرد ایجاد می‌کند بسیار قوی‌تر از سندرم پیش از قاعدگی است و جنبه‌های مختلف زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. توجه داشته باشید پریود دردناک همیشه به معنای وجود PMS یا PMDD نیست.
زشت و قبیح بودن صحبت درباره قاعدگی یکی از باورهای غلطی است که باعث می‌شود دختران نوجوان درباره قاعدگی و چگونگی کاهش علائم آن اطلاعات و آگاهی کسب نکنند. در این شرایط ممکن است اطلاعات صحیح و ضروری به آن‌ها داده نشود و به جای آن اطلاعات غلط دریافت کنند. دختران نوجوان باید از همان ابتدا بیاموزند که صحبت کردن راجع به این جریان در بدنشان با خانواده، مادر، معلمان و دوستان امری بسیار طبیعی است و آن را از جریان مخفیانه خارج کنند. با آغوش باز و به گرمی این موضوعات را به فرزندان ارائه دهید تا در آینده هم صحبت کردن درباره این مسائل برایشان راحت و طبیعی باشد.