آدنومیوز چیست؟

بیماری‌‌ آدنومیوز یعنی رشد سلول ‌های بافت داخلی رحم‌ در دیواره عضلانی رحم. این باعث ضخیم شدن دیواره‌های رحم و طولانی‌تر شدن قاعدگی یا خونریزی‌های شدید می‌شود. همچنین هنگام مقاربت یا قاعدگی موجب درد بیشتر می‌شود.

آدنومیوز
علت دقیق این بیماری ناشناخته است. با این حال‌، با افزایش سطح استروژن همراه است. آدنومیوز معمولاً پس از یائسگی (۱۲ ماه پس از آخرین قاعدگی زن) از بین می‌رود. این زمانی است که سطح استروژن کاهش می‌یابد. نظریه‌های مختلفی در مورد علت آدنومیوز وجود دارد، که عبارتند از:
وجود بافت‌های اضافی در دیواره رحم قبل از تولد که در طول بزرگسالی رشد می‌کنند.
رشد تهاجمی بافت‌های غیر طبیعی (به نام آدنومیوما) از طریق سلول‌های آندومتر که به سمت عضلات رحم پیشروی می‌کنند. این ممکن است به دلیل برشی باشد که در رحم هنگام جراحی ایجاد شده است (مانند زایمان به روش سزارین) یا در هنگام عملکرد طبیعی رحم.
وجود سلول‌های بنیادی در دیواره عضلانی رحم.
التهاب رحمی که پس از زایمان رخ می‌دهد. التهاب ممکن است مرزبندی‌های معمول سلول‌های رحم را بشکند.

عوامل خطر آدنومیوز
علت دقیق آدنومیوز ناشناخته است. با این حال، عواملی وجود دارد که زنان را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری قرار می ‌دهد. این موارد عبارتند از:
40 یا 50 سالگی (قبل از یائسگی)
بچه دار شدن
جراحی رحم مانند زایمان سزارین یا جراحی برداشتن فیبروم

علائم آدنومیوز
علائم این بیماری از خفیف تا شدید متغیر است. بعضی از خانم‌ها ممکن است هیچ علائمی نداشته باشند. شایع‌ترین علائم عبارتند از:
گرفتگی‌های عضلانی طولانی مدت در قاعدگی
لکه بینی بین قاعدگی
خونریزی شدید قاعدگی
چرخه قاعدگی طولانی تر از حد طبیعی
لخته شدن خون هنگام خونریزی قاعدگی
درد در حین رابطه جنسی
حساسیت به لمس در ناحیه شکم
آدنومیوز باعث ضخیم شدن دیواره‌های رحم و طولانی‌تر شدن قاعدگی یا خونریزی‌های شدید می‌شود.

تشخیص آدنومیوز
معاینه
ارزیابی پزشکی کامل می‌تواند به تعیین بهترین دوره درمان کمک کند. پزشک ابتدا معاینه بدنی انجام می‌دهد تا تورم رحم را بررسی کند. اندازه رحم بسیاری از زنان مبتلا به آدنومیوز دو یا سه برابر میزان طبیعی آن است.
سونوگرافی
از آزمون‌های دیگری نیز ممکن است استفاده شود. سونوگرافی به تشخیص صحیح و رد تومورهای رحم کمک می‌کند. در سونوگرافی از امواج صوتی برای تولید تصاویر متحرک از اندام‌های داخلی مانند رحم استفاده می‌شود.
در این روش، تکنسین سونوگرافی (سونوگرافیست) ژل مخصوص را روی شکم می‌زند. سپس، یک پروب دستی کوچک را روی ناحیه قرار می‌دهند. این پروب تصاویر متحرکی را بر روی صفحه نمایان می‌سازد و به کمک آن داخل رحم قابل مشاهده است.
ام‌آر‌آی
اگر سونوگرافی برای تشخیص کافی نباشد، پزشک اسکن MRI را توصیه خواهد کرد. در MRI از امواج مغناطیسی و رادیویی برای تولید تصاویر اندام‌های داخلی استفاده می‌شود. در این روش بیمار روی یک میز فلزی به آرامی دراز و به داخل دستگاه اسکنر کشیده می‌شود.
اگر قرار است MRI انجام دهید، در صورت وجود احتمال بارداری حتماً به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین در صورت وجود قطعات فلزی یا وسایل الکتریکی در بدن، مانند ضربان ساز، پیرسینگ، یا ترکش فلزی ناشی از آسیب اسلحه، حتماً به پزشک و تکنسین MRI اطلاع دهید.

درمان آدنومیوز
زنان مبتلا به اشکال خفیف ممکن است نیازی به درمان آدنومیوز نداشته باشند. اگر علائم بیمار فعالیت روزانه را مختل می‌کند، پزشک گزینه‌های درمان آدنومیوز را توصیه خواهد کرد.
روش‌های درمان آدنومیوز با هدف کاهش علائم آدنومیوز شامل موارد زیر است
داروهای ضد التهاب
یکی از نمونه‌های معروف این گروه ایبوپروفن است. این داروها ضمن تسکین گرفتگی‌های (عضلانی) شدید می‌توانند به کاهش جریان خون در دوران قاعدگی کمک نیز کنند. داروهای ضد التهابی را دو تا سه روز قبل از آغاز قاعدگی شروع کرده و در طول دوره قاعدگی نیز به مصرف آن ادامه دهید. استفاده از این داروها در بارداری ممنوع است و زنان باردار احتمالاً نمی‌توانند این گزینه درمان آدنومیوز را انجام دهند.
درمان‌ های هورمونی
این درمان آدنومیوز شامل داروهای پیشگیری از بارداری خوراکی (قرص‌های ضد بارداری)، داروهای ضد بارداری پروژسترون (خوراکی، تزریقی یا دستگاه داخل رحمی) و آنالوگ‌های GnRH مانند لوپرون (لوپرولید) می‌باشد. درمان‌های هورمونی در کنترل سطوح بالای استروژن، که در ایجاد علائم نقش دارند، مفید است. دستگاه‌های داخل رحمی مانند Mirena می‌توانند تا پنج سال دوام بیاورند.
ابلیشن آندومتر
این مورد درمان آدنومیوز شامل تکنیک‌هایی برای از بین بردن یا تخریب آندومتر (پوشش حفره رحم) است. ابلیشن یک روش سرپایی با زمان بهبودی کوتاه است. با این حال، این روند ممکن است برای همه مفید نباشد، زیرا آدنومیوز اغلب به صورت عمیق‌تری به عضله حمله می‌کند.
آمبولیزاسیون شریان رحم
این روشی است که از خون‌رسانی به عروق خاص در ناحیه آسیب دیده جلوگیری می‌کند. با قطع جریان خون، آدنومیوز کاهش می‌یابد. آمبولیزاسیون شریان رحم معمولاً برای درمان بیماری دیگری به نام فیبروم رحم در بیمارستان انجام می‌شود و نیاز به یک شب بستری دارد. از آنجا که این روش درمان آدنومیوز خیلی تهاجمی نیست، از ایجاد اسکار در رحم جلوگیری می‌کند.
رزونانس هدایت شده مغناطیسی متمرکز فراصوتی (MRgFUS)
از امواج متمرکز و با قدرت بالا برای ایجاد گرما و از بین بردن بافت هدف استفاده می‌شود. گرما با استفاده از تصاویر MRI قابل کنترل است. این روش درمان آدنومیوز در تسکین علائم موفق بوده، با این حال مطالعات بیشتری لازم است.
هیسترکتومی
تنها روش درمان آدنومیوز برای بهبود کامل این بیماری انجام عمل جراحی برداشتن کامل رحم است. این روش یک مداخله جراحی بزرگ در نظر گرفته شده و فقط در موارد شدید و در زنانی که قصد بچه دار شدن ندارند استفاده می‌شود. تخمدان در آدنومیوز تأثیری نداشته و ممکن است در بدن شما باقی بماند.

عوارض احتمالی آدنومیوز
آدنومیوز لزوماً مضر نیست. با این حال، علائم آن می‌تواند بر زندگی تأثیر منفی بگذارد. برخی از افراد خونریزی بیش از حد و درد لگن دارند که مانع لذت بردن از فعالیت‌های طبیعی مانند رابطه جنسی خواهد شد. زنان مبتلا به آدنومیوز بیشتر در معرض خطر کم خونی هستند. کم خونی نوعی بیماری است که اغلب به دلیل کمبود آهن ایجاد می شود.
بدون آهن کافی، بدن نمی‌تواند سلول‌های قرمز خون کافی برای انتقال اکسیژن به بافت‌های بدن ایجاد کند و در نتیجه خستگی، سرگیجه و بدخلقی را در پی دارد. از دست دادن خون همراه با آدنومیوز از طریق کاهش سطح آهن بدن منجر به کم خونی می‌شود
این بیماری همچنین با اضطراب، افسردگی و تحریک پذیری مرتبط است.
چشم انداز دراز مدت
آدنومیوز بیماری کشنده‌‌ای نیست. بسیاری از روش‌های درمان آدنومیوز برای تسکین علائم در دسترس است، اما هیسترکتومی تنها درمانی است که می‌تواند آن را به طور کامل از بین ببرد. با این حال، این بیماری اغلب پس از یائسگی به خودی خود برطرف می‌شود.
آدنومیوز را با اندومتریوز اشتباه نگیرید. این شرایط زمانی اتفاق می‌افتد که بافت‌های آندومتر در خارج از رحم ایجاد می‌شود. زنان با آدنومیوز ممکن است از قبل مبتلا به اندومتریوز باشند یا بعدا دچار آن شوند.
آدنومیوز هرچند که زندگی عادی را زیاد دچار سختی می‌کند، کشنده نیست. تنها یک راه برای درمان قطعی آن وجود دارد و سایر درمان‌ها بیشتر کنترل‌کننده هستند.