آزمایش انعقاد خون برای چیست؟

آزمایش انعقاد خون برای چیست؟ انعقاد خون یا لخته شدن خون، فرآیندی است که شامل عوامل متعددی است که همگی توسط کبد و رگ‌های خونی شما تولید می‌شوند. هر عاملی به توانایی لخته شدن شما کمک می‌کند. ممکن است یک یا چند عامل به درستی کار نکنند.

آنچه در این مطلب می‌خوانید:

• انواع آزمایش انعقاد خون
• دلایل انعقاد خون چیست؟
• خون چگونه لخته می‌شود؟
• آزمایشات لخته شدن خون چه زمانی باید انجام شود؟

به عنوان مثال، یکی از عواملی که بر توانایی لخته شدن خون شما تأثیر می‌گذارد، پروتئینی است که در جریان خون شما گردش می‌کند. در برخی موارد، ممکن است شما بیش از حد از این پروتئین‌ها داشته باشید که باعث می‌شود خون شما به راحتی لخته شود.

کمبود این پروتئین‌ها می‌تواند منجر به خونریزی غیرقابل توضیحی شود که به راحتی متوقف نمی‌شود.

اکثر آزمایشات انعقادی به جای پروتئین‌های خاص، به دنبال فعالیت در خون شما هستند. در حالی که تعیین میزان پروتئین انعقادی در جریان خون شما آسان است.

هنگامی که آسیب می‌بینید، سیستم انعقادی شما فعال می‌شود و رگ‌های خونی نشتی را مسدود می‌کند تا خونریزی فعال را متوقف کند.

نتایج آزمایش نشان نمی‌دهد که آیا پروتئین‌ها به درستی کار می‌کنند یا خیر. آزمایش فعالیت خون عملکرد واقعی خون شما را نشان می‌دهد.

فاکتور‌هایی که لخته شدن خون را کاهش می‌دهند

• سرطان
• بیماری کبد
• انتقال خون
• کمبود ویتامین K
• زهر ناشی از نیش مار
• ناتوانی در جذب چربی
• دارو‌هایی مانند وارفارین

خون شما باید لخته شود تا از بدن شما در برابر از دست دادن بیش از حد خون پس از آسیب محافظت کند. هنگامی که آسیب می‌بینید، سیستم انعقادی شما فعال می‌شود و رگ‌های خونی نشتی را مسدود می‌کند تا خونریزی فعال را متوقف کند.

عملکرد لخته شدن خون بدن شما پویا است. هنگامی که یک لخته با موفقیت تشکیل شد، بدن شما شروع به تجزیه آن می‌کند. این فرآیند فیبرینولیز نامیده می‌شود.

عملکرد لخته شدن خون بدن شما پویا است. هنگامی که یک لخته با موفقیت تشکیل شد، بدن شما شروع به تجزیه آن می‌کند. این فرآیند فیبرینولیز نامیده می‌شود. در نهایت، بدن شما لخته را حل می‌کند.

دلایل انعقاد خون چیست؟

خونریزی غیرقابل توضیح یا خونریزی است که متوقف نمی‌شود. با این حال، گاهی اوقات سایر شرایط سلامتی منجر به انعقاد خون ضعیف می‌شود. مطالعات انعقادی ممکن است به تشخیص بیماری کبد یا کمبود ویتامین K کمک کند.
اگر دارویی برای رقیق کردن خون خود مصرف می‌کنید، یک مطالعه انعقادی نتایجی را در مورد میزان تأثیر دارو بر خون شما ارائه می‌دهد.

• لخته خون
• تورم مداوم
• به راحتی کبود می‌شود.
• درد و سفتی غیر قابل توضیح
• آسیبی که باعث از دست دادن شدید خون می‌شود.

علت خونریزی بیش از حد بعد از بریدگی رگ خونی چیست؟

1. تعداد بسیار کم پلاکت‌ها (ترومبوسیتوپنی) - به دلایل مختلف.
2. اختلالات کبدی - این‌ها گاهی باعث مشکلات خونریزی می‌شوند، زیرا کبد شما بیشتر عوامل لخته شدن را می‌سازد.
3. کمبود ویتامین K، که می‌تواند باعث مشکلات خونریزی شود، زیرا برای ایجاد برخی عوامل لخته‌کننده به این ویتامین نیاز دارید.
4. شرایط ژنتیکی که در آن شما یک یا چند فاکتور انعقادی ایجاد نمی‌کنید. شناخته شده‌ترین آن هموفیلی A است که در افرادی که فاکتور ۸ را تولید نمی‌کنند رخ می‌دهد.

خون چگونه لخته می‌شود؟

در عرض چند ثانیه پس از بریدن رگ خونی، بافت آسیب‌دیده باعث می‌شود پلاکت‌ها «چسبنده» شوند و در اطراف برش به هم بچسبند. این پلاکت‌های "فعال" و بافت آسیب دیده مواد شیمیایی آزاد می‌کنند. سپس این مواد شیمیایی با سایر مواد شیمیایی و پروتئین‌های پلاسما که فاکتور‌های انعقادی نامیده می‌شوند واکنش نشان می‌دهند.

بیشتر بخوانید: آزمایش خون هموفیلی؛ آشنایی با این بیماری و راه‌های درمان آن

۱۳ عامل انعقاد شناخته شده وجود دارد که با اعداد رومی آن‌ها نامیده می‌شود. فاکتور I به فاکتور XIII. در کنار بریدگی، یک سری واکنش‌های پیچیده شامل این عوامل انعقادی به سرعت اتفاق می‌افتد. هر واکنشی باعث ایجاد واکنش بعدی می‌شود. به این آبشار می‌گویند.

اگر لخته خون در یک رگ خونی سالم تشکیل شود، می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند.

اگ ر لخته خون در یک رگ خونی سالم تشکیل شود، می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند. بنابراین، مواد شیمیایی نیز در خون وجود دارند که از تشکیل لخته جلوگیری می‌کنند و مواد شیمیایی که لخته‌ها را «حل می‌کنند».
بین تشکیل لخته و جلوگیری از لخته شدن تعادل وجود دارد. به طور معمول، مگر اینکه رگ خونی آسیب دیده یا بریده شود، «تعادل» به نفع جلوگیری از تشکیل لخته در داخل رگ‌های خونی است.

آزمایشات لخته شدن خون چه زمانی باید انجام شود؟

ممکن است به شما توصیه شود که آزمایش‌های لخته شدن خون را انجام دهید:

اگر بدون هیچ دلیلی در داخل رگ خونی لخته ایجاد کنید.
قبل از جراحی، در شرایط خاص، برای ارزیابی خطر ابتلا به مشکلات خونریزی در طول عمل.
اگر بیماری‌های کبدی خاصی دارید که می‌تواند بر ساخت فاکتور‌های لخته شدن خون تأثیر بگذارد.
اگر از دارو‌های ضد انعقاد مانند وارفارین استفاده می‌کنید (برای بررسی اینکه آیا دوز صحیح مصرف می‌کنید).
اگر مشکوک به اختلال خونریزی هستید. به عنوان مثال، اگر بعد از بریدگی خونریزی زیادی دارید، یا اگر به راحتی کبود می‌شوید.

انواع آزمایش انعقاد خون

انواع مختلفی از آزمایش‌های انعقادی وجود دارد. برخی از این آزمایش‌ها عبارت‌اند از:

۱. شمارش کامل خون (CBC)

پزشک تست (CBC) را به عنوان بخشی از روتین فیزیکی شما تجویز می­‌کند. کم خونی یا تعداد کم پلاکت، می‌تواند منجر به اختلال در لخته شدن شود؛ بنابراین نتایج این آزمایش می‌تواند هشداردهنده باشد.

پزشک تست (CBC) را به عنوان بخشی از روتین فیزیکی شما تجویز می­‌کند. کم خونی یا تعداد کم پلاکت، می‌تواند منجر به اختلال در لخته شدن شود.

بیشتر بخوانید: هزینه نگهداری خون بندناف چقدر است؟

۲. سنجش فاکتور V

این آزمایش فاکتور V را که در لخته شدن نقش دارد، اندازه گیری می‌کند. سطوح پایین و غیرطبیعی این فاکتور ممکن است نشان دهنده بیماری کبدی، فیبرینولیز اولیه (تجزیه لخته ها) یا انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC) باشد.

۳. سطح فیبرینوژن

فیبرینوژن پروتئینی است که توسط کبد ساخته می‌­شود. این آزمایش میزان فیبرینوژن موجود در خون را اندازه گیری می­‌کند. نتایج غیرطبیعی ممکن است نشانه خونریزی بیش از حد، فیبرینولیز یا جدا شدن جفت از دیواره رحم باشد. نام‌های دیگر این آزمایش شامل فاکتور I و تست هیپوفیبرینوژنمی است.

۴. زمان پروترومبین

پروترومبین پروتئین دیگری است که توسط کبد تولید می‌­شود. آزمایش زمان پروترومبین (PT) کیفیت و مدت زمان لخته شدن خون را اندازه گیری می‌­کند. این زمان به طور معمول حدود ۲۵ تا ۳۰ ثانیه طول می‌کشد، که اگر دارو‌های رقیق کننده خون مصرف کنید ممکن است انعقاد خون بیشتر هم طول بکشد.

پروترومبین پروتئینی است که توسط کبد تولید می‌­شود.
همچنین آزمایش زمان پروترومبین کیفیت و مدت زمان لخته شدن خون را اندازه گیری می‌­کند.

دلایل دیگری که منجر به نتایج غیر طبیعی می‌­شود شامل هموفیلی ، بیماری کبدی و سوء جذب است. همچنین برای نظارت در مورد افرادی که دارو‌های تاثیرگذار بر روی فرآیند لخته شدن مصرف می‌کنند مانند وارفارین (کومادین) مقید خواهد بود.

نتایج این تست در عرض چند ثانیه حاصل می‌شود. گاهی اوقات در آزمون PT از محاسبه‌ای به نام نسبت نرمال شده بین المللی (INR) به منظور مقایسه نتایج آزمایشگاه‌های مختلف استفاده می­‌شود.

پزشک شما معمولاً آزمایش PT را به همراه آزمایش انعقادی دیگری به نام زمان ترومبوپلاستین نسبی فعال (aPTT) تجویز می­‌کند.

۵. تعداد پلاکت‌ها

پلاکت‌ها سلول‌هایی هستند که به لخته شدن خون کمک می­‌کنند. اگر در حال شیمی درمانی هستید، دارو‌های خاصی مصرف می‌کنید، یا انتقال خون داشته اید، ممکن است تعداد پلاکت‌های شما به طور غیرطبیعی پایین باشد. از دلایل دیگر تعداد پایین پلاکت می‌توان به بیماری سلیاک، کمبود ویتامین K و لوکمی اشاره کرد.

۶. زمان ترومبین

تست زمان ترومبین کیفیت عملکرد فیبرینوژن را اندازه گیری می‌کند. نتایج غیر طبیعی ممکن است به دلیل اختلالات ارثی فیبرینوژن، بیماری‌های کبدی، برخی سرطان‌ها و مصرف دارو‌هایی باشد که بر فرآیند لخته شدن خون تأثیر می­‌گذارند.

بیشتر بخوانید: متخصص خون در تهران سراغ دارید؟

۷. زمان خونریزی

این آزمایش سرعت بسته شدن رگ‌های خونی کوچک پوستی و توقف خونریزی را بررسی می‌کند و از سایر آزمایش‌های خون متفاوت است.

یک دستبند فشار خون بر روی بازو قرار می­‌گیرد و باد می‌شود. پرسنل درمانی دو بریدگی کوچک در ناحیه تحتانی بازوی شما ایجاد می‌کند. این بریدگی‌ها عمیق نخواهند بود و به طور کلی مانند خراش هستند.
وقتی باد از دستبند خارج می‌شود، آن را جدا کرده و هر ۳۰ ثانیه یکبار کاغذ بلات را به سرعت بر روی محل بریدگی‌ها قرار می‌دهند تا زمانی که خونریزی کاملا متوقف شود.
خونریزی معمولاً بین یک تا نه دقیقه طول می‌کشد. این آزمایش کاملا ایمن است و عوارض جانبی یا خطرات کمی را به همراه دارد.