افزایش اعتماد به نفس کودکان، بچه ها را تشویق کنید

روزنامه ایران:کودکان هر روز با موقعیت هایى روبه رو مى شوند که توانایى آنها را در زمینه هاى مختلف محک مى زند. رفتن به مدرسه، ارتباط با بقیه بچه ها و بزرگترها و شرکت در بازى هاى دسته جمعى و مسابقات ورزشى از جمله فعالیت هایى است که براى کودکان به منزله چالش هایى بزرگ تلقى مى شود و قدم گذاشتن به این مرزهاى کشف نشده و ناشناخته شهامت زیادى مى طلبد. تقریباً همه پدرومادرها دوست دارند به فرزندانشان القا کنندکه توانایى هاى بسیار زیادى دارند. آنها مى خواهند کودکانشان شجاعانه با موقعیت هاى جدید و مشکلات بجنگند و هرچه بزرگتر مى شوند بیشتر به خود و توانایى هایشان اعتقاد پیداکنند.

با وجود این که هر کودک منحصر به فرد است و با سایر کودکان تفاوت هایى دارد، ولى والدین با رعایت چند نکته کلى مى توانند سطح اعتماد به نفس و خودباورى فرزندانشان را ارتقا بخشند. اعتماد به نفس نشأت گرفته از احساس شایستگى و کفایت در کودکان است. به عبارت دیگر اعتماد به نفس فرزندان با تعریف و تمجیدها و گاه اغراق هایى که پدر و مادرشان درباره آنها مى کنند افزایش نمى یابد.

بلکه میزان اعتماد به نفس و خودباورى آنها به موفقیت هاى کوچک و بزرگى که در طول زندگى شان به دست آوردند مربوط مى شود البته تشویق ها و روحیه دادن هاى پدر و مادر تأثیر خوبى روى بچه ها دارد ولى اگر والدین به جاى آن که مدام به طور کلى فرزندشان را تحسین کنند، او را به خاطر تلاش هایش دریک زمینه خاص یا موفقیتى که تازه به دست آورده یا توانایى هایى که جدیداً کسب کرده تشویق کنند، این تأثیر مثبت صدچندان خواهد شد.

وقتى کودکان موفق به انجام کارى مى شوند چه تنهایى مسواک زدن باشد و چه دوچرخه سوارى، این احساس در آنها به وجودمى آید که توانایى و قابلیت انجام کارهاى مختلف را دارند و این حس نقش مهمى در تقویت اعتماد به نفس آنها دارد.

شکل گیرى اعتماد به نفس از سنین بسیار پائین آغاز مى شود ‎/ از زمانى که کودکان یاد مى گیرند کتاب را ورق بزنند یا کودکان نوپا یاد مى گیرندکه راه بروند یا هر موقعیت دیگرى که موجب مى شود به خودشان بگویند«من مى توانم». یادگیرى هر مهارت جدید یا هر تجربه تازه اى بر تصویر ذهنى اى که کودکان از خود و قابلیت هایشان دارند تأثیرگذار است.

والدین باید براى فرزندانشان فرصت ها و موقعیت هاى زیادى به وجود بیاورند تا آنها تمرین کنند و مهارت ها و توانایى هایشان را گسترش دهند.

باید اجازه دهند که بچه ها اشتباه کنندو شکست بخورندو سپس به آنها روحیه بدهند تا دست از تلاش برندارند. وقتى بچه ها چیزى را که تازه یاد گرفته اند به پدر و مادرشان نشان مى دهند باید با اشتیاق و هیجان به آنها پاسخ داد و زمانى که براى انجام کارى به سختى تلاش مى کنند یا به موفقیتى مى رسند، والدین باید به عنوان جایزه آنها را تحسین و تشویق کنند.

اگر والدین صبور باشند و موقعیت ها و فرصت هاى مناسب و به تعدادکافى ایجاد کنند، با راهنمایى هاى مفید و مؤثر آنها، کودکان مى توانند مهارت هاى اولیه مانند بستن بندکفش یا مرتب کردن رختخواب را یاد بگیرند. به این ترتیب وقتى آنها در برابر چالش هاى جدیدى قرار مى گیرند، مى دانند که قبلاً در سایر زمینه ها موفق بوده اند ، پس با روحیه و انگیزه اى قوى تلاش مى کنند تا باز هم موفق شوند.

کمى خود را کنار بکشید

درست است که باید روى کارهاى فرزندتان نظارت داشته باشید تا به خودش صدمه اى نزند، ولى براى آن که به بچه هاکمک کنید تا واقعاً مهارت جدیدى را یاد بگیرند، نباید بیش ازحد دخالت کنید. به آنها این فرصت را بدهید که کارى جدید را امتحان کنند، اشتباه کنند و از اشتباهاتشان درس بگیرند.

به عنوان مثال ، اگر پسر خردسالتان دوست دارد یاد بگیرد که یک ساندویچ کره و مربا درست کند، طرز تهیه را برایش به طور کامل توضیح دهید، مواد اولیه راحاضر کنید و به او اجازه دهید که خودش به تنهایى دست به کار شود. ممکن است بگویید اگر همه چیز را به او بسپارم آشپزخانه را کثیف مى کند.

اگر بخواهید با اولین قطره مربا که روى میز آشپزخانه مى ریزد همه چیز را از دستش بگیرید، هیچ وقت یاد نمى گیرد چطور ساندویچ درست کند. از هرگونه انتقادى که موجب دلسرد شدن او مى شود بپرهیزید. اگر به پسرتان اجازه ندهیدکه درست کردن ساندویچ کره و مربا را خودش به پایان ببرد، او به خودخواهد گفت: «مى دونستم که نمى تونم ساندویچ درست کنم.» ولى اگر کمى صبر داشته باشید و بتوانیدکثیفى آشپزخانه و زمانى که طول مى کشد تا پسرتان ساندویچ درست کردن را یاد بگیرد، تحمل کنید، نتیجه ارزشمندى خواهیدگرفت.

یکى از همین روزها او به شماخواهد گفت: « خیلى گرسنمه، مى رم تو آشپزخانه و یه ساندویچ براى خودم درست مى کنم.» شما هم ممکن است بگویید «عالیه! مى شه یه دونه هم براى من درست کنى » چه چیزى بهتر از این مى تواند نشان دهنده ایمان شما به توانایى هاى فرزندتان باشد .

بچه ها را تشویق کنید که به تلاش ادامه دهند

بعضى وقت ها والدین فرصت هاى خوبى را در اختیار فرزندانشان قرار مى دهند و به آنها شانس آزمون و خطاکردن را مى دهند ولى بچه ها از میانه راه دلسرد مى شوند و خیلى زود دست از تلاش بر مى دارند. شما باید در اوج ناامیدى هاى فرزندتان آنها را به داشتن صبر و استقامت و تلاش و کوشش بیشتر تشویق کنید. فرزندانتان با دوباره تلاش کردن یاد مى گیرندکه تمام موانع را در زندگى مى توان کنار زد.

وقتى بچه ها به موفقیتى مى رسند، آنها را فقط به خاطر نتیجه نهایى تشویق نکنید بلکه آنها را به خاطر اشتیاق یادگیرى، تلاش زیاد و ناامید نشدن و ممارست در رسیدن به هدف هم تحسین کنید. به عنوان مثال وقتى که پسرتان موفق شد درست کردن ساندویچ کره و مربا را یاد بگیرد براى این که نشان دهید به او اعتماد دارید مى توانید بگویید:«دوست دارى دفعه بعد شکستن تخم مرغ را یادت بدهم » ممکن است درست کردن ساندویچ و شکستن تخم مرغ موفقیت هاى بزرگى به نظر نیایند ولى آنها قدم هاى مهم و در جهت صحیحى هستند که فرزندتان به سوى مستقل شدن بر مى دارد.

در طول دوران کودکى والدین مى توانندکودکان را قدم به قدم براى مستقل شدن و مراقبت کردن ازخود آماده کنند. البته والدین دوست دارند احساس کنند که فرزندانشان به آنها نیاز دارند. ولى وقتى که بچه ها به طور پیوسته و تدریجى اعتماد به نفس و استقلال پیدا مى کنند رابطه شان با والدین بسیار قوى تر و مستحکم تر مى شود؛ رابطه اى که دیگر فقط براساس رفع نیازهاى کودکان از سوى شما نیست بلکه براساس عشق و احساس غرور مشترکى است که هر دوى شما براى موفقیت هاى فرزندتان دارید. درنهایت، وقتى فرزندانتان بزرگ شدند از شما تشکر خواهند کرد، زیرا براى پیمودن جاده زندگى کاملاً آماده شان کرده اید؛ جاده اى که تمام فراز و نشیب هاى آن را با اعتماد به نفس طى خواهند کرد.