قدرت تکلم کودکان، نقش مادر چیست؟

راسخون: اکثر تحقیقات در این باره نشان می‌دهد که کودک بین 12 تا 14 ماهگی اولین لغت را به زبان می‌آورد و به این ترتیب باید در طی 12 تا 14 ماه اول زندگی برای فهماندن غرض خود از شیوه تفهیم و تفهم پیش از تکلم استفاده کند.

شیــــــــــوه‌های پیش از تکلـــــم :

کودک پیش از تکلم از سه شیوه برای فهماندن غرض و منظور خود استفاده میکند. این شیوه ها عبارتند از: گریه و فریاد، ادای صداهای نامشخص و اشارات.( مهمترین قسمت همان شیوه دوم است زیرا پس از چندی بصورت صداهای مشخص و بامعنا یعنی لغات در می آید.)

۱- گــــریه و فـــــــــریاد :

در روزهای نخست زندگی بیشتر صداهایی که از کودک شنیده می شود به صورت گریه و فریاد است. در طی هفته اول گریه در فواصل نامنظمی ظاهرمی شود. نوزاد بدون هیچ گونه علت ظاهری گریه می کند. اما یک مرتبه گریه یا خود به خود و یا در نتیجه توجه مادر قطع می شود.

۲- صــــــــداهای غیــــــــــر مشخص :

در ماه‌های اول زندگی علاوه بر گریه صداهای نامشخص دیگری شنیده می‌شود این صداها را نیاموخته است بلکه بخودی خود آن‌ها را ظاهر می‌سازد و چه خوبست بدانیم که این صداها عمومیت دارند و در تمام اقوام و ملل و نژادها دیده می‌شوند به طوری که حتی کودکان کر نیز این‌گونه صداها را نشان می‌دهند. کودک اغلب هنگامی که تنهاست و افراد دیگری نیست که او را مشغول کنند به ایجاد این صداها می پردازند. شنیدن صدای کودک برای خود او لذت بخش است و به همین سبب است که اغلب با شنیدن صدای خود تبسم می‌کند و گاهی نیز می‌خندد. کودکان ناشنوا نیز در ابتدا مانند کودکان سالم این گونه صداها را ایجاد می کنند ولی چون صدای خود را نمی شنوند تا از آن لذت ببرند پس از چندی دست از ایجاد صدا بر می‌دارند.

۳- اشـــــــــــــــاره :

در ابتدا کودک به موازات اشاره صداهایی نیز ایجاد می‌کند و می‌خواهد با کمک این دو منظور خود را برای دیگران آشکار سازد ولی رفته رفته پی می‌برد که تنها با اشاره نیز می توان منظور خود را آشکار ساخت ولی اگر اشاره وی فهمیده نشود او از گریه برای فهماندن غرض خود کمک می گیرد. اما در مورد زمان سخن گویی باید بگوییم که بسیاری از کودکان طبیعتا بین ۱۲ و ۱۸ ماهگی برای تکلم آماده می‌شوند و چنانچه کودک در این دوره آمادگی زبان باز نکند ممکن است از نظر عاطفی برای وی اختلالاتی دست دهد زیرا نمی‌تواند خواسته‌ها و احساسات خود را بیان کند و در آموزش زبان سن ۱- ۳ سالگی بسیار مهم است از آن بابت که این سن دوره تقلید از بزرگسالان است و آنچه را که آن‌ها بگویند او ادایش را در می‌آورد. از آنجا که مادر بیش از افراد دیگر با کودک در ارتباط است. بنابراین نقش مادر در آموزش زبان به کودک را نباید نادیده گرفت.

چگونگی آموزش زبان

اما مـــــــادران برای آموزش زبان از چه روش‌هایی می‌توانند استفاده کنند :

۱- بازی با حروف و در آوردن صدای آن از طریق بازی یا بیان داستان.
۲- آموزش شعر، سروده‌های ساده که الفاظ را قالبی به کودک منتقل می‌کند در این امر آثار مفیدی دارند.
۳- در آموزش زبان کودک را باید تشویق کرد و هرگز نباید گذاشت که احساس عدم لیاقت کند.
۴- خودداری از عیب جوئی‌های خشن، تنبیه، تمسخر در صورت اشتباهات تلفظی و دستوری.
۵- ایجاد انگیزه برای صحبت کردن کودک از طریق بی توجهی به شیوه‌های دیگر تفهیم و تفهم از جمله گریه و فریاد و یا اشاره.

نکاتی مهم

مادر در آموزش زبان باید نکاتی را مورد نظر داشته باشد که اهم آن‌ها عبارتند از :

۱- بیان کلمات از ساده به مشکل باشد، از کلمات یک هجایی شروع کند تا به تدریج بتوان کلمات چند هجایی را به او آموخت.
۲- با کودک با زبان ساده و قابل فهم حرف بزند نه با زبان علمی غلیظ . البته این امر مانع آن نیست که مادر درست و صحیح حرف بزند.
۳- از کلماتی استفاده کند که بیشتر مورد نیاز کودک هستند.
۴- بیان عبارات سریع نباشد که انتقالش به ذهن کودک با دشواری هایی همراه است.
۵- عبارات طولانی به کار نبرد .
۶- در حین صحبت اگر کودک دچار خطائی شد با فرمی آن را اصلاح کند و کودک را تنبیه و تمسخر نکند.
۷- اصلاح تلفظ باید از زمانی شروع شود که کودک صداهای حروف را از هم تشخیص می‌دهد.
۸- هرگز کلمه‌ای را به حساب این که از آن خوشش می‌آید غلط تلفظ نکنید.
۹- در آموزش یک اسم نام اصلی و صحیح را به کار ببرید به عنوان مثال کلمه گوسفند را برای گوسفند به کار ببرید نه کلمه بع بعی را.