انواع استرس در زنان و مردان؛ ۳ نوع استرس روانی

استرس، یک پاسخ بیولوژیکی به یک تهدید درک شده و ناشی از مواد شیمیایی و هورمون‌هایی است که در سراسر بدن افزایش می‌یابد. در این مقاله به انواع استرس در زنان و مردان می‌پردازیم.

آیا استرس همیشه بد است؟

استرس لزوما چیز بدی نیست و چیزی است که به اجداد شکارچی ما کمک می‌کرد تا زنده بمانند و در دنیای امروزی به همان اندازه مهم است. مثلا زمانی که به شما کمک می‌کند از تصادف جلوگیری کنید، در یک ضرب‌الاجل محدود کارهایتان را انجام دهید، یا در میان هرج و مرج هوشیار باشید. همه ما گاهی اوقات احساس استرس می‌کنیم، اما آنچه یک فرد درباره استرس احساس می‌کند، با آنچه دیگران حس می‌کنند، متفاوت است. مثلا برخی هیجان را دوست دارند و برخی دیگر با تصور هیجان، توانایی حرکت و واکنش را از دست می‌دهند.

حذف کامل استرس ممکن نیست، اما می‌توانیم یاد بگیریم در صورت امکان از آن اجتناب کنیم و در صورت اجتناب‌ناپذیری، آن را مدیریت کنیم.

استرس همیشه هم چیز بدی نیست. مثلا استرس روز عروسی ممکن است شکل خوبی از استرس در نظر گرفته شود . با این حال، استرس باید موقتی باشد. هنگامی که لحظه جنگ یا گریز را پشت سر گذاشتید، ضربان قلب و تنفس شما باید کند و ماهیچه‌های شما شل شود. در مدت زمان کوتاهی، بدن شما باید بدون هیچ‌گونه اثرات منفی پایدار به حالت طبیعی خود بازگردد.
از سوی دیگر، استرس شدید، مکرر یا طولانی‌مدت می‌تواند از نظر روحی و جسمی مضر باشد. حذف کامل استرس ممکن نیست ، اما می‌توانیم یاد بگیریم در صورت امکان از آن اجتناب کنیم و در صورت اجتناب‌ناپذیری، آن را مدیریت کنیم.

بیشتر بخوانید: عوامل تشدید کننده اختلال دو قطبی را بشناسید

استرس چیست؟

استرس، یک واکنش بیولوژیکی طبیعی به یک موقعیت بالقوه خطرناک است. هنگامی که با استرس ناگهانی مواجه می‌شوید مغز، بدن را با مواد شیمیایی و هورمون‌هایی مانند آدرنالین و کورتیزول پر می‌کند. این کار باعث افزایش ضربان قلب می‌شود و خون به عضلات و اندام‌های مهم فرستاده می‌شود. شما انرژی می‌گیرید و آگاهی بالایی دارید تا بتوانید روی نیازهای فوری خود تمرکز کنید.

هورمون های استرس

وقتی خطر را احساس می‌کنید، هیپوتالاموس در پایه مغز واکنش نشان می‌دهد. سیگنال‌های عصبی و هورمونی را به غدد فوق کلیوی شما می‌فرستد که هورمون‌های فراوانی را آزاد می‌کنند. این هورمون‌ها راه طبیعت برای آماده‌سازی شما برای رویارویی با خطر و افزایش شانس بقا هستند.

هنگامی که با استرس ناگهانی مواجه می‌شوید مغز، بدن را با مواد شیمیایی و هورمون‌هایی مانند آدرنالین و کورتیزول پر می‌کند.

آدرنالین ، یکی از این هورمون‌ها است و ممکن است آن را به عنوان « اپی‌نفرین » یا هورمون جنگ یا گریز بشناسید. آدرنالین این کارها را انجام می‌دهد:

• ضربان قلب را افزایش می‌دهد.
• سرعت تنفس را افزایش می‌دهد.
• استفاده از گلوکز را برای عضلات را آسان‌تر می‌کند.
• رگ‌های خونی را منقبض می‌کند تا خون به سمت ماهیچه‌ها هدایت شود.
• تعریق را تحریک می‌کند.
• تولید انسولین را مهار می‌کند.

با این حال، افزایش مکرر آدرنالین می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

• آسیب دیدن رگ‌های خونی
• فشار خون بالا
• خطر حمله قلبی و سکته مغزی
• سردرد
• اضطراب
• بی‌خوابی
• افزایش وزن

  بیشتر بخوانید: شایع ترین داروهای ضد اضطراب و عوارضی که برای بیمار دارند

استرس و کورتیزول

کورتیزول به عنوان هورمون اصلی استرس ، در موقعیت‌های استرس‌زا نقش اساسی ایفا می‌کند و کارکردهای آن عبارتند از:

• افزایش میزان گلوکز در جریان خون
• کمک به مغز در استفاده موثرتر از گلوکز
• افزایش دسترسی به موادی که به ترمیم بافت کمک می‌کنند
• عملکردهای بازدارنده که در موقعیت‌های تهدیدکننده زندگی ضروری نیستند
• تغییر پاسخ سیستم ایمنی
• تضعیف سیستم تولید مثل و فرآیند رشد
• تاثیر بر بخش‌هایی از مغز که ترس، انگیزه و خلق و خو را کنترل می‌کنند

  اگر سطح کورتیزول برای مدت طولانی بالا بماند، تاثیر منفی بر سلامت خواهد داشت.

همه اینها به ما کمک می‌کند تا با موقعیت‌های پر استرس به طور موثرتری برخورد کنیم. این فرایند، طبیعی و برای بقای انسان بسیار مهم است. اما اگر سطح کورتیزول برای مدت طولانی بالا بماند، تاثیر منفی بر سلامت خواهد داشت و می‌تواند باعث این مشکلات شود:

• افزایش وزن
• فشار خون بالا
• مشکلات خواب
• کمبود انرژی
• دیابت نوع 2
• پوکی استخوان
• مه مغزی و مشکلات حافظه
• سیستم ایمنی ضعیف

  بیشتر بخوانید: روان پریشی در کودکان؛ شایع ترین نشانه ها و راهکار درمانی

انواع استرس در زنان و مردان؛ 3 نوع استرس روانی

انواع مختلفی از استرس وجود دارد که عبارتند از:

• استرس حاد

  احساسی که در یک ترن هوایی یا هنگام اسکی کردن در شیب تند کوه به دارید، استرس حاد است. این استرس به طور معمول هیچ آسیبی به شما نمی‌رساند و حتی ممکن است مفید باشد.

• استرس حاد اپیزودیک
• استرس مزمن

استرس حاد

استرس حاد برای همه افراد اتفاق می‌افتد و واکنش فوری بدن به یک موقعیت جدید و چالش‌برانگیز است . این همان استرسی است که ممکن است هنگام اجتناب از یک تصادف رانندگی احساس کنید. استرس حاد همچنین می‌تواند از چیزی که واقعا از آن لذت می‌برید ناشی شود. مثلا احساسی که در یک ترن هوایی یا هنگام اسکی کردن در شیب تند کوه به دارید، استرس حاد است. این استرس به طور معمول هیچ آسیبی به شما نمی‌رساند و حتی ممکن است مفید باشد. موقعیت‌های استرس‌زا به بدن و مغز شما تمرین می‌دهند تا به موقعیت‌های استرس‌زا در آینده، بهترین پاسخ را بدهند. پس از عبور از خطر، سیستم بدن شما باید به حالت عادی بازگردد.
استرس حاد شدید ، داستان متفاوتی دارد. این نوع استرس، مانند زمانی که با یک موقعیت تهدیدکننده زندگی مواجه شده‌اید، می‌تواند به اختلال استرس پس از سانحه (پی تی اس دی) یا سایر مشکلات سلامت روان منجر شود.

بیشتر بخوانید: تله رهاشدگی چیست؟ علل، نشانه ها و درمان

استرس حاد اپیزودیک

استرس حاد اپیزودیک زمانی اتفاق می‌افتد که دوره‌های مکرر استرس حاد را تجربه می‌کنیم . این استرس در صورتی اتفاق می‌افتد که مضطرب و نگران وقوع برخی از رویدادها هستیم. برخی از مشاغل مانند آتش‌نشانی ممکن است منجر به موقعیت‌های پر استرس مکرر شوند. استرس حاد اپیزودیک می‌تواند بر سلامت جسمی و سلامت روانی تاثیر بگذارد.

استرس مزمن

هنگامی که برای مدت طولانی دارای سطوح استرس بالا هستید، استرس مزمن دارید . استرس طولانی می‌تواند بر سلامت، تاثیر منفی داشته باشد و باعث این مشکلات شود:

• اضطراب
• بیماری قلب و عروقی
• افسردگی
• فشار خون بالا
• سیستم ایمنی ضعیف
• استرس مزمن همچنین می‌تواند منجر به بیماری های مکرر مانند سردرد، ناراحتی معده و مشکلات خواب شود.

  پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با متخصصان روانشناسی

علل استرس

برخی از علل معمول استرس حاد یا مزمن عبارتند از:

• زندگی در یک فاجعه طبیعی یا انسانی
• زندگی با بیماری مزمن
• زنده ماندن از یک حادثه یا بیماری تهدیدکننده زندگی
• قربانی جرم بودن
• تجربه استرس‌های خانوادگی مانند
• یک رابطه توهین‌آمیز
• ازدواج ناموفق
• طولانی شدن مراحل طلاق
• مسائل مربوط به حضانت کودک
• مراقبت از از شخص مبتلا به بیماری مزمن مانند زوال عقل
• زندگی در فقر یا بی‌خانمانی
• اشتغال در یک حرفه خطرناک

علت استرس هر چه باشد، اگر کنترل نشود، تاثیر جدی بر بدن می‌گذارد.

بیشتر بخوانید: افسردگی آتیپیک یا غیرمعمول چیست؟

علائم استرس

همانطور که هر یک از ما چیزهای مختلفی داریم که ما را تحت فشار قرار می‌دهد، علائم ما نیز می‌تواند متفاوت باشد. ممکن است در صورت استرس، علائم زیر را تجربه کنید:

• درد مزمن
• بی‌خوابی و سایر مشکلات خواب
• کاهش میل جنسی
• مشکلات گوارشی
• خوردن بیش از حد یا خیلی کم
• مشکل در تمرکز و تصمیم‌گیری
• خستگی
• سردرد استرسی

سردردهای استرسی که به عنوان سردرد تنشی هم شناخته می‌شوند، به دلیل تنش عضلات سر، صورت و گردن رخ می‌دهند. برخی از علائم سردرد استرسی عبارتند از:

• سردرد خفیف تا متوسط
• فشار در اطراف پیشانی شما
• حساسیت پوست سر و پیشانی
• بسیاری از چیزها می‌توانند باعث سردرد تنشی شوند. اما این عضلات سفت می‌تواند به دلیل استرس عاطفی یا اضطراب باشد.

زخم استرس

زخم معده، زخمی است که در پوشش معده و در اثر استرس ایجاد می‌شود.

بیشتر بخوانید: آژیتاسیون (بی قراری روانی-حرکتی) چیست و چگونه درمان می‌شود؟

استرس خوردن

برخی از افراد حتی اگر گرسنه نباشند با خوردن غذا به استرس واکنش نشان می‌دهند . اگر متوجه شدید که بیشتر از قبل غذا می‌خورید، ممکن است استرس غذا خوردن داشته باشید. وقتی استرس دارید، کالری بیشتری از آنچه نیاز دارید دریافت می‌کنید و احتمالا سالم‌ترین غذاها را انتخاب نمی‌کنید که می‌تواند به افزایش سریع وزن و مجموعه‌ای از مشکلات سلامتی منجر شود. اگر برای از بین بردن استرس غذا می‌خورید، زمان آن رسیده که مکانیزم‌های مقابله‌ای دیگر را پیدا کنید.

اگر در شغلی هستید که از آن متنفرید، یا همیشه بدون هیچ کنترلی به خواسته‌های دیگران پاسخ می‌دهید، استرس اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد.

استرس در محل کار

کار به هر دلیلی می‌تواند منبع استرس زیاد باشد. استرس در محل کار می‌تواند به شکل‌های زیر باشد:

• احساس کمبود قدرت یا کنترل بر آنچه رخ می‌دهد
• احساس گیر افتادن در شغلی که دوست ندارید و هیچ جایگزینی برای آن نمی‌بینید
• وادار شدن به انجام کارهایی که دوست ندارید انجام دهید
• تجربه درگیری با همکارها
• درخواست‌های زیاد از شما، یا کار زیاد
• اگر در شغلی هستید که از آن متنفرید ، یا همیشه بدون هیچ کنترلی به خواسته‌های دیگران پاسخ می‌دهید، استرس اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد. گاهی اوقات، ترک کار یا مبارزه برای تعادل بیشتر بین کار و زندگی، نتیجه می‌دهد.

  بیشتر بخوانید: انواع اختلال خلقی را بشناسید

خلاصه

استرس حاد اپیزودیک، استرس مزمن و استرس حاد، از انواع استرس در زنان و مردان هستند. استرس به مقدار کم می‌تواند مفید باشد، اما استرس بیش از حد به بیماری‌هایی مانند افسردگی، فشار خون بالا، بیماری قلبی، دیابت نوع 2 و اختلال هراس منجر می‌شود. برای کاهش و درمان استرس به پزشک متخصص روانشناسی مراجعه کنید.

برای یافتن متخصصان مورد نظر خود به کلینیک نی نی بان سر بزنید.