علت خجالت کشیدن در کودکان، جویا شوید
روی مبل یک نفره طوری نشسته‌ای که انگار ۲ نفر دیگر هم قرار است کنار تو بنشینند. از وقتی آنجا نشسته‌ای سه چهار تا دستمال کاغذی را از عرق خیس کرده‌ای طوری که در ماه آبان صاحبخانه به تو تعارف می‌کند که می‌خواهی کولر روشن کنم!
شهرزاد: روی مبل یک نفره طوری نشسته‌ای که انگار ۲ نفر دیگر هم قرار است کنار تو بنشینند. از وقتی آنجا نشسته‌ای سه چهار تا دستمال کاغذی را از عرق خیس کرده‌ای طوری که در ماه آبان صاحبخانه به تو تعارف می‌کند که می‌خواهی کولر روشن کنم! رنگ و رویت، روی لبو و گوجه‌فرنگی را سفید کرده است و حرف‌ها توی حلقت گره می‌خورند و می‌شکنند. وقتی می‌خواهی از سابقه تحصیلات و کارت حرف بزنی انگار می‌خواهی از سابقه کیفری و سنوات زندانت حرف بزنی. آرام، نامطمئن و بریده بریده سخن می‌گویی، طوری که مخاطبت می‌گوید: کی؟ کجا؟ چقدر؟ و دست آخر پدر عروس خانم به تو تشر می‌زند که مرد حسابی! ناسلامتی آمده‌ای خواستگاری. یک خودی نشان بده بابا! خدا می‌داند با این سر و شکل گوجه‌فرنگی و این خجالت ذاتی تا حالا چند تا دختر را در همان مراسم خواستگاری از خودت بیزار کرده‌ای. ولی اگر نمی‌خواهی به این کار ادامه دهی با ما همراه شو تا در مورد این وضعیت بیشتر بدانی و بتوانی از آن رها شوی! درست است که می‌گویند ترک عادت موجب مرض است، اما برخی عادت‌ها خودش مرض است و
خجالت بی‌خودی، یکی از آنهاست.
خجالت یا کمرویی در نتیجه روابط نادرست بین فردی و سازش نایافتگی‌های اجتماعی در مراحل اولیه رشد، در خانه و مدرسه شکل می‌گیرد. بدیهی است کودکان کمرو عموما متعلق به والدینی هستند که خودشان کمروهستند، ولی این به آن معنی نیست که این قبیل کودکان، کمرویی را از طریق ژن‌های ناقل از والدین خود به ارث برده‌اند، بلکه اساسا به این معناست که کمرویی را از آنها یاد گرفته‌اند. اصلی‌ترین زمینه‌های روانشناختی کمرویی عبارتند از: کمرویی ناشی از ترس که عموما از سال اول زندگی نوزاد مشاهده می‌شود. ترس نوزادان نسبت به غریبه‌ها و افراد آشنایی که به خاطر تغییر لباس و آرایش ظاهر متفاوت به نظر می‌آیند، بیانگر این موضوع است؛ بعد از ۶ ماهگی، کودکان خردسال بتدریج به لحاظ رشد ذهنی و عاطفی، می‌توانند افراد آشنا را از غریبه‌ها تشخیص بدهند و این حالت مقدمه لازم و مطلوبی برای اجتماعی‌تر شدن کودک است. خانواده از دیگر شرایط و عوامل کمرویی است، زیرا ویژگی‌های شخصی و شخصیتی، نظام باورها و رفتارهای فردی، موقعیت‌های روانی و اجتماعی کودک در خانواده شکل می‌گیرد. زمانی که والدین، خودشان عموما مضطرب بوده، از مهارت برقراری روابط عاطفی ـ اجتماعی مطلوب و خوشایند با دیگران، بویژه با فرزندان خود بی‌بهره باشند، فرزندان این خانواده نیز کمرو بار می‌آیند.
کمال‌جویی و آرمان‌گرایی فوق‌العاده والدین و انتظارات نامعقول آنان از فرزندان در شرایط گوناگون و وادار کردن آنها به رفتارهای کلیشه‌ای و قالبی و سختگیری بیش از حد بر کودکان و نوجوانان و داشتن توقعات زیاد، رفتار خصمانه و عصبی با ایشان، تهدیدها و تنبیه‌ها، تحقیرها و تحدیدهای ناروا و یا حمایت‌های افراطی و غیرضروری از فرزندان از اصلی‌ترین زمینه‌های رشد معیوب اجتماعی کودک و بروز کمرویی به شمار می‌آیند زیرا اعتماد به نفس این کودکان از بین می‌رود. کمرویی در میان فرزندان اول خانواده و تک‌فرزندها بیش از سایر فرزندان خانواده دیده می‌شود؛ به طور کلی در اغلب موارد، فرزندان اول خانواده و تک‌فرزندها با بزرگ‌ترها بیشتر همانندسازی می‌کنند و تمایل ایشان در برقراری ارتباط با بزرگسالان بیش از همسالانشان است. انتظارات فوق‌العاده، اعمال فشارهای روانی از طرف والدین و آرمان‌خواهی‌های فراوان ایشان و احساس ناتوانی این قبیل فرزندان در تحقق بخشیدن به خواست‌های والدین، بتدریج زمینه اضطراب فراگیر و کمرویی در شخصیت آنان را شکل می‌دهد.
متاسفانه در بسیاری از موارد، کمرویی کودکان در محیط مدرسه و فضای کلاس درس تقویت می‌شود. در اغلب موارد، اولیای مدرسه رفتار انفعالی و آرام و سکوت مضطربانه کودک یا کودکان کمرو و ناتوان را به عنوان یک صفت پسندیده و ویژگی رفتاری مطلوب تلقی می‌کنند، بعضا با تایید و تشویق‌های خود، به طور مستقیم و غیرمستقیم می‌کوشند آن را تقویت کنند و کمرو‌ها بالاترین نمره انضباط را می‌گیرند. عواملی همچون محرومیت‌ها و آسیب‌های اجتماعی، ناسازگاری‌های شغلی، سلطه‌ها و فشارهای گروهی، مقایسه‌ها و برتری‌طلبی‌های قومی و نژادی، تقویت شخصیت انفعالی، پرخاشگری‌ها و قدرت‌مداری‌ها، کنترل شدید اجتماعی، بی‌احترامی به حقوق و آزادی‌های مشروع فردی، ویرانگری خلاقیت‌های ذهنی، تقبیح و تهدید صراحت‌ها و شجاعت‌‌های اخلاقی از سوی صاحبان زور و والیان تزویر، ترویج فرهنگ خصومت و خشونت و لجام گسیختگی نفسانی در جامعه می‌تواند از دیگر عوامل زمینه‌ساز فزونی اضطراب تشدید کمرویی و رفتارهای گوشه‌گیرانه باشد.
یک خبر خوش
با همه این اطلاعات ناامیدکننده حالا می‌خواهیم بگوییم عادتی که بر اثر این شرایط طی این همه سال کسب کرده‌اید، قابل رفع است و روش‌های گوناگونی دارد که همه آنها تمرین و پشتکار می‌طلبد: برو قوی شو اگر راحت جهان‌طلبی. تو می‌توانی این قدرت را از هر مهارتی کسب کنی. فقط به یک مهارت که دوست داری بچسب و در آن خبره شو و بعد برو سراغ مهارت بعدی. با این کار حس قدرت و اعتماد به نفس به سراغت می‌آید. حس کنترل خود را با ایجاد تغییر‌‌تقویت کن. کمک به دیگران، تغییر دکوراسیون و کاهش وزن یا اقدام به هر چیزی که قدرت تغییر مثبت آن را داری، اثری است که باعث کاهش خجالت تو می‌شود. خودت را پرت کن وسط ماجرا. برای این کار در کلاس درس که هستی صبر کن تا اولین سوالی که جوابش را می‌دانی، مطرح شود و بی‌معطلی دستت را بالا کن.
تا می‌توانی داوطلب شو. از خواستگاری رفتن هم نترس این هم یکی از موارد پیشقدم شدن است.
ارتباط را با تعریف از نقاط مثبت طرف مقابلت شروع کن.معمولا مردم تعریف‌ها را با بازگویی نقاط مثبت شما جبران می‌کنند و این اعتماد به نفستان را بیشتر می‌کند.
نقش‌های ترسناک و اضطراب‌آور را با خود در مقابل آینه تمرین کن. با دیگران همان‌طور رفتار کنید که دوست دارید با شما رفتار شود. این شما را به فردی محبوب قلوب بدل می‌سازد.
کمال‌گرایی را کنار بگذارید. از خودتان و دیگران در حد نرمال توقع داشته باشید. این‌طوری اگر اتفاق خارق‌العاده‌ای بیفتد، خوشحال می‌شوید، اما اگر همه چیز معمولی باشد، خجالت نمی‌کشید.
برای جمع، این مهم است که شما با آنها همراه باشید، فقط همین!
خجالتی‌ها از ارتباط چشمی ناتوان هستند، شما خود را به دل حادثه بزنید و مستقیم به چشم طرفی که با او صحبت می‌کنید، نگاه کنید. این در برقراری ارتباط به شما کمک می‌کند. این ارتباط چشمی را ترجیحا با یک لبخند ملایم و حالت دوستانه همراه کنید.
اگر حمله خجالت به شما رو آورد، با ۱۰ نفس عمیق آن را مهار کنید.
بسیار مطالعه کنید: برای اینکه حرف‌های خوبی برای گفتن داشته باشید مطالعه کنید و باز هم تکرار می‌کنیم: خود را به وسط ماجرا پرتاب کنید. داوطلب سخن سنجیده گفتن ارتباط برقرار کردن، کمک کردن و دوست شدن باشید. داوطلب اصلی و پروپا قرص زندگی کردن باشید.
خجالت یا کمرویی در نتیجه روابط نادرست بین فردی و سازش نایافتگی‌های اجتماعی در مراحل اولیه رشد، در خانه و مدرسه شکل می‌گیرد. بدیهی است کودکان کمرو عموما متعلق به والدینی هستند که خودشان کمروهستند، ولی این به آن معنی نیست که این قبیل کودکان، کمرویی را از طریق ژن‌های ناقل از والدین خود به ارث برده‌اند، بلکه اساسا به این معناست که کمرویی را از آنها یاد گرفته‌اند. اصلی‌ترین زمینه‌های روانشناختی کمرویی عبارتند از: کمرویی ناشی از ترس که عموما از سال اول زندگی نوزاد مشاهده می‌شود. ترس نوزادان نسبت به غریبه‌ها و افراد آشنایی که به خاطر تغییر لباس و آرایش ظاهر متفاوت به نظر می‌آیند، بیانگر این موضوع است؛ بعد از ۶ ماهگی، کودکان خردسال بتدریج به لحاظ رشد ذهنی و عاطفی، می‌توانند افراد آشنا را از غریبه‌ها تشخیص بدهند و این حالت مقدمه لازم و مطلوبی برای اجتماعی‌تر شدن کودک است. خانواده از دیگر شرایط و عوامل کمرویی است، زیرا ویژگی‌های شخصی و شخصیتی، نظام باورها و رفتارهای فردی، موقعیت‌های روانی و اجتماعی کودک در خانواده شکل می‌گیرد. زمانی که والدین، خودشان عموما مضطرب بوده، از مهارت برقراری روابط عاطفی ـ اجتماعی مطلوب و خوشایند با دیگران، بویژه با فرزندان خود بی‌بهره باشند، فرزندان این خانواده نیز کمرو بار می‌آیند.
کمال‌جویی و آرمان‌گرایی فوق‌العاده والدین و انتظارات نامعقول آنان از فرزندان در شرایط گوناگون و وادار کردن آنها به رفتارهای کلیشه‌ای و قالبی و سختگیری بیش از حد بر کودکان و نوجوانان و داشتن توقعات زیاد، رفتار خصمانه و عصبی با ایشان، تهدیدها و تنبیه‌ها، تحقیرها و تحدیدهای ناروا و یا حمایت‌های افراطی و غیرضروری از فرزندان از اصلی‌ترین زمینه‌های رشد معیوب اجتماعی کودک و بروز کمرویی به شمار می‌آیند زیرا اعتماد به نفس این کودکان از بین می‌رود. کمرویی در میان فرزندان اول خانواده و تک‌فرزندها بیش از سایر فرزندان خانواده دیده می‌شود؛ به طور کلی در اغلب موارد، فرزندان اول خانواده و تک‌فرزندها با بزرگ‌ترها بیشتر همانندسازی می‌کنند و تمایل ایشان در برقراری ارتباط با بزرگسالان بیش از همسالانشان است. انتظارات فوق‌العاده، اعمال فشارهای روانی از طرف والدین و آرمان‌خواهی‌های فراوان ایشان و احساس ناتوانی این قبیل فرزندان در تحقق بخشیدن به خواست‌های والدین، بتدریج زمینه اضطراب فراگیر و کمرویی در شخصیت آنان را شکل می‌دهد.
متاسفانه در بسیاری از موارد، کمرویی کودکان در محیط مدرسه و فضای کلاس درس تقویت می‌شود. در اغلب موارد، اولیای مدرسه رفتار انفعالی و آرام و سکوت مضطربانه کودک یا کودکان کمرو و ناتوان را به عنوان یک صفت پسندیده و ویژگی رفتاری مطلوب تلقی می‌کنند، بعضا با تایید و تشویق‌های خود، به طور مستقیم و غیرمستقیم می‌کوشند آن را تقویت کنند و کمرو‌ها بالاترین نمره انضباط را می‌گیرند. عواملی همچون محرومیت‌ها و آسیب‌های اجتماعی، ناسازگاری‌های شغلی، سلطه‌ها و فشارهای گروهی، مقایسه‌ها و برتری‌طلبی‌های قومی و نژادی، تقویت شخصیت انفعالی، پرخاشگری‌ها و قدرت‌مداری‌ها، کنترل شدید اجتماعی، بی‌احترامی به حقوق و آزادی‌های مشروع فردی، ویرانگری خلاقیت‌های ذهنی، تقبیح و تهدید صراحت‌ها و شجاعت‌‌های اخلاقی از سوی صاحبان زور و والیان تزویر، ترویج فرهنگ خصومت و خشونت و لجام گسیختگی نفسانی در جامعه می‌تواند از دیگر عوامل زمینه‌ساز فزونی اضطراب تشدید کمرویی و رفتارهای گوشه‌گیرانه باشد.
یک خبر خوش
با همه این اطلاعات ناامیدکننده حالا می‌خواهیم بگوییم عادتی که بر اثر این شرایط طی این همه سال کسب کرده‌اید، قابل رفع است و روش‌های گوناگونی دارد که همه آنها تمرین و پشتکار می‌طلبد: برو قوی شو اگر راحت جهان‌طلبی. تو می‌توانی این قدرت را از هر مهارتی کسب کنی. فقط به یک مهارت که دوست داری بچسب و در آن خبره شو و بعد برو سراغ مهارت بعدی. با این کار حس قدرت و اعتماد به نفس به سراغت می‌آید. حس کنترل خود را با ایجاد تغییر‌‌تقویت کن. کمک به دیگران، تغییر دکوراسیون و کاهش وزن یا اقدام به هر چیزی که قدرت تغییر مثبت آن را داری، اثری است که باعث کاهش خجالت تو می‌شود. خودت را پرت کن وسط ماجرا. برای این کار در کلاس درس که هستی صبر کن تا اولین سوالی که جوابش را می‌دانی، مطرح شود و بی‌معطلی دستت را بالا کن.
تا می‌توانی داوطلب شو. از خواستگاری رفتن هم نترس این هم یکی از موارد پیشقدم شدن است.
ارتباط را با تعریف از نقاط مثبت طرف مقابلت شروع کن.معمولا مردم تعریف‌ها را با بازگویی نقاط مثبت شما جبران می‌کنند و این اعتماد به نفستان را بیشتر می‌کند.
نقش‌های ترسناک و اضطراب‌آور را با خود در مقابل آینه تمرین کن. با دیگران همان‌طور رفتار کنید که دوست دارید با شما رفتار شود. این شما را به فردی محبوب قلوب بدل می‌سازد.
کمال‌گرایی را کنار بگذارید. از خودتان و دیگران در حد نرمال توقع داشته باشید. این‌طوری اگر اتفاق خارق‌العاده‌ای بیفتد، خوشحال می‌شوید، اما اگر همه چیز معمولی باشد، خجالت نمی‌کشید.
برای جمع، این مهم است که شما با آنها همراه باشید، فقط همین!
خجالتی‌ها از ارتباط چشمی ناتوان هستند، شما خود را به دل حادثه بزنید و مستقیم به چشم طرفی که با او صحبت می‌کنید، نگاه کنید. این در برقراری ارتباط به شما کمک می‌کند. این ارتباط چشمی را ترجیحا با یک لبخند ملایم و حالت دوستانه همراه کنید.
اگر حمله خجالت به شما رو آورد، با ۱۰ نفس عمیق آن را مهار کنید.
بسیار مطالعه کنید: برای اینکه حرف‌های خوبی برای گفتن داشته باشید مطالعه کنید و باز هم تکرار می‌کنیم: خود را به وسط ماجرا پرتاب کنید. داوطلب سخن سنجیده گفتن ارتباط برقرار کردن، کمک کردن و دوست شدن باشید. داوطلب اصلی و پروپا قرص زندگی کردن باشید.