توضیح مرگ به کودکان، چگونه خبر بدهیم؟

شهرزاد: یکی از مشکلاتی که بسیاری از خانواده ­ها با آن روبه‌رو هستند، مریضی و گرفتاری پدر و مادر و دیگر اعضای خانواده است و چگونگی برخورد با این مسئله در ذهن خردسالان.

این نکته مسلم است که گرفتاری یا بیماری چیزی نیست که ما آن را ریشه‌کن کنیم یا بتوانیم آن را نادیده گرفته و دوری کنیم. بلکه برخورد با این واقعیت و نحوه آن مهم است. در این نوشته به برخی از راهکارها در این زمینه اشاره می­شود.

تا آنجا که امکان دارد روش مطرح کردن مسئله نباید با زبان ساده و با ایجاد دلهره و حساسیت باشد.

به این چهار گزینه توجه کنید:­

۱- مادربزرگ دارد می­میرد.

۲- حال مادربزرگ خیلی خراب است.

۳-مادربزرگ حالش خوب نیست.

۴-مادربرگ نیاز به دارو و استراحت دارد.

هر یک از چهار گزینه تاثیر خاص تخریبی یا سازنده خود را خواهد داشت. مسلم است ۲ گزینه اول برای بچه ها به هیچ وجه مناسب نیست و گزینه چهار نزدیکتر به فهم بچه است.

۲-از نشان دادن صحنه­ های دلخراش به کودک باید پرهیز کرد. مثلا زخم­های عمیق، بازکردن، ضدعفونی کردن، با قیچی پاره کردن تاول­ها و پاره­ های زخم‌های چرکین و....

برای این منظور، بچه ها در زمان اقدامات پزشکی فوق باید از صحنه دور باشند یا بستر بیمار در اتاق­های خاص و دور از بچه­ ها قرار گیرد.

دور کردن بچه ها هم با مشغول کردن آن‌ها به بازی، بیان قصه یا خوراکی و... باید صورت گیرد.

۳-در گفت‌وگو­های بین اعضا خانواده هم باید مراقب بود که در حضور بچه­ ها از موارد حاد بیماری و الفاظ خاص خودداری شود. توجیه تمام اعضای خانواده در این زمینه لازم است. قرار است پای اور ا قطع کنند. گفته ­اند چون سن او بالاست اگر بیهوش شود شاید بمیرد.

۴- هنگام عیادت بیمار

اگر لازم است به دلیل ارتباط­های عاطفی بین بچه ها و بیمار،کودک به عیادت و ملاقات بیمار برود، زمان انتخاب این دیدار در بهترین حالت حال بیمار باشد. بیمار باید قبلا توجیه شود که با روی باز و لب خندان و الفاظ ساده و مهربانانه با بچه برخورد کند، هرچند این امر با تحمیل چنددقیقه­ ای برخورد مناسب همراهان باشد و بچه ها را به بیرون هدایت کنند.

اشیا و لوازم پزشکی خاص به ویژه آمپول ممکن است در بچه ها اثر نامطلوب بگذارد، بنابراین هنگام ملاقات نباید در بستر بیمار باشد.

در حضور بچه­ ها از سابقه بیماری و دستورات پزشک معالج، مراحل بعدی درمان و عمل باید خودداری کرد.

در حضور بچه­ ها با بیمار نیز باید الفاظ زیبا و مثبت به کار برد، مثل خداوند به شما شفا عنایت کند، انشاالله حال شما بهتر می­شود، امروز حال شما بهتر از روزهای دیگر است، به به رنگ و روی شما بازتر شده و معلوم می­شود که مریضی شما کمتر شده و سلامت‌تان روز به روز بیشتر می­شود.

این جملات را مقایسه کنید با سخنان برخی از منفی‌اندیشان مثل تو داری میمیری،کارت تمام است، رنگ و رویت چقدر زرد شده و...

۶- بعداز نماز دست­ها را بالا برده و با صدای نسبتآ بلند که بچه ها بشنوند، برای سلامت بیمار مورد نظر و همه بیماران دعا کنید. این امر اثر غیرمستقیم در آرامش روانی کودک داشته و از تصورات وحشت انگیز عواقب بد بیماری جلوگیری می‌کند.

۷-اگر در حضور بچه ها پولی به صندوق صدقات می­اندازید، یا این کار را به دست بچه ها می‌سپارید، یادآوری کنید که این کار برای شفای بیمار مورد نظر است و خداوند او را شفا دهد.

۸- هنگام عیادت بیمار از بیان قصه­ های منفی و نمونه­ های بیماری‌های سخت منتهی به مرگ خودداری کنید.

۹-با همه این موارد مسئله راضی بودن به رضای پروردگار یا "هرکسی در این دنیا عمر معینی دارد" یا "همه بزرگان و پیامبران و پدارن و مادران ما هم بعد از سال‌ها زندگی عمرشان تمام شده و از این دنیا رفته­ اند."

توجیه و زمینه ­سازی غیرمستقیم در صورت بروز مرگ یا شدت بیماری فرد موردنظر از موارد لازم در این موضوع است.

۱۰-اگر مورد حادتر شد با جداکردن زندگی بچه ها از بیمار هرچند به صورت موقت در منزل دیگر بستگان یا بردن بچه به مسافرت و اردو و ....... می‌توان موضوع را به صورت موقت از ذهن آن‌ها دور کرد تا بعد تصمیم‌گیری مناسب در این زمینه انجام شود. مشورت با متخصصان روانشناس نیز بسیار موثر خواهد بود.