برخورد با کودکان لجباز، واکنش نامطلوب

لجبازی نوعی رفتار و واکنش نامطلوب است که بخصوص اگر از سوی کودکان ۳ تا ۵ سال به صورت مکرر بروز پیدا کند، از سوی والدین یا مربیان مهد کودک قابل پذیرش نیست.

روزنامه جام‌جم: لجبازی نوعی رفتار و واکنش نامطلوب است که بخصوص اگر از سوی کودکان ۳ تا ۵ سال به صورت مکرر بروز پیدا کند، از سوی والدین یا مربیان مهد کودک قابل پذیرش نیست.

بسیاری از والدین از رفتارهای کودکشان که در قالب آسیب رساندن به خود و دیگران، ناسزا گفتن، گریه کردن، فریاد کشیدن و شکستن وسایل بروز پیدا می کند، بشدت نگران و آزرده می شوند، اما اگر ریشه این نوع رفتارها بدرستی شناخته شود، در بسیاری موارد قابل کنترل و اصلاح خواهد بود. روان شناسان تاکید می کنند که لجبازی کودکان در قالب رفتارهای خشونت آمیز یا تخریب کردن در بسیاری موارد انگیزه های زیستی، عاطفی یا هیجانی دارد.

صدیقه بزازان، کارشناس ارشد مشاوره روان شناسی در گفت وگو با جام جم می گوید: از آنجا که کودکان دو تاپنج ساله به رشد و تکامل شناختی و اجتماعی نرسیده اند، قادر به بررسی و ارزیابی پیامد رفتارشان نیستند و در بسیاری موارد رفتارهای خشن یا مخالف خواسته والدینشان را با هدف جلب توجه و محبت یا تامین نیازهای زیستی چون گرسنگی، تشنگی و خواب آلودگی بروز می دهند.

وقتی کودک گرسنه است

روان شناسان تاکید می کنند که کمبود هموگلوبین و کلسیم به بروز رفتارهایی چون دندان قروچه کردن یا حرص خوردن کودکانی منجر می شود که قادر به بیان خواسته هایشان نیستند.

بزازان در این باره می گوید: وقتی کودک دو ساله ای گرسنه است و نمی تواند آن را به زبان بیاورد، ناخودآگاه با خشونت سعی می کند تا خوراکی یکی از همسالانش را در مهد کودک از دستش بگیرد. پس اصلی ترین وظیفه والدین و مربیان برطرف کردن نیازهای زیستی کودک است.

به من توجه کن!

در بسیاری موارد کودک نه گرسنه است و نه خوابش می آید، اما به رفتارهای تخریبی، گریه و عدم اطاعت از درخواست های والدین خود ادامه می دهد. به گفته بزازان والدین ابتدا باید ریشه لجبازی کودک را پیدا کنند، یعنی ببینند که رفتار لجوجانه کودک به تامین کدام نیازش بازمی گردد؛ زیرا در بسیاری موارد این رفتارها با هدف جلب توجه و محبت والدین صورت می گیرد.

این مشاور روان شناس اضافه می کند: معمولا توجهاتی که کودک از طریق این رفتارها دریافت می کند، توجه منفی است؛ چرا که به جای جلب محبت والدین مورد تنبیه یا انتقاد از سوی آنها قرار می گیرد. چنین شرایطی به رفتارهای سرکشانه یا خشن کودک کاملا جنبه لجبازی می دهد.

بخصوص آن که در بسیاری موارد این نوع رفتارها ناشی از حسادت فرزندان بزرگ تر خانواده به خواهر یا برادر کوچک تر است. در چنین مواردی نادیده گرفتن رفتار لجوجانه کودک و پرت کردن حواس او با نوعی خوراکی، منظره، کارتون یا بازی کارساز است.روان شناسان تاکید می کنند، توجه به نیازهای عاطفی کودک بدون شک مانع از بروز رفتارهای خشن و لجوجانه از سوی او می شود.

توقعاتی در حد توان کودک

روان شناسان می گویند، والدین همیشه باید متوجه این نکته باشند که آنچه از فرزندشان توقع دارند در حدی باشد که او از عهده انجامش بر می آید. بزازان می افزاید: نفی کودکان از انجام رفتاری که بر خلاف خواسته والدین است، نباید در قالب زیر سوال بردن تمام شخصیت کودک صورت بگیرد، در چنین شرایطی کودک دچار نوعی تعارض عاطفی و رفتاری می شود، به شکلی که تصور می کند والدینش او را دیگر همچون گذشته دوست ندارند. به گفته این روان شناس، نکته مهمی که والدین نباید از نظر دور دارند این است که هنگام بروز رفتارهای لجوجانه کودک، باید تنها خود رفتار و نه شخصیت کودک مورد انتقاد قرار بگیرد.

بگذاریم کودکمان خودش دریابد

امروزه آموزه های روان شناسی بر این نکته تاکید دارد که آموزش رفتارهای مطلوب باید از طریق خواندن داستان های ناتمام یا دیدن کارتون هایی که نتیجه گیری از آنها به عهده کودک واگذار می شود، صورت بگیرد. به بیان دیگر، کنجکاوی کودکان باید برای یافتن پاسخ پرسش هایی که از سوی والدین برایشان مطرح می شود، تحریک شود تا خلاقیت کودکان آنها را به سوی یافتن پاسخ های صحیح هدایت کند.

یا نجنگید یا تسلیم نشوید

بزازان با تاکید بر این که اگر نمی توانیم در برابر خواسته فرزندمان مقاومت کنیم، باید با او سازش کنیم، اضافه می کند: اگر ایستادگی در برابر خواسته فرزندان در مقطعی از حوصله والدین خارج است، نباید در برابر اجرای آن خواسته مقاومت کنند؛ در غیر این صورت مقاومت والدین تا پایان مسیری که به انصراف کودک از بر آورده شدن خواسته اش می انجامد، باید ادامه پیدا کند.

اگر پدر یا مادری در برابر گریه و لجبازی کودک به خواسته اش تن بدهد، ناخودآگاه به او می آموزد که چنین رفتارهایی کلید جلب تایید والدین برای رسیدن به خواسته های غیرمنطقی اش است.به گفته وی امر و نهی از سوی والدین باید روند متعادلی داشته باشد؛ چرا که نهی کردن بیش از اندازه کودک نیز می تواند تبعات زیانباری را به همراه داشته باشد.

چه وقت از روان شناس کمک بگیریم؟

بر اساس گفته های بزازان اگر با وجود تامین نیازهای زیستی و عاطفی کودک رفتارهای ناآرام و تخریبی او همچنان ادامه داشته باشد، کمک گرفتن از روانپزشک یا روان شناس کودک، بسیار ضروری می شود. مشاوره های روان شناسی در چنین شرایطی می تواند به یافتن منشأ ژنتیک و تربیتی بسیاری از رفتارهای ناهنجار کودک، کمک کند و مانع از آن شود که در آینده کودک به شخصیتی غیراجتماعی مبدل شود.